Το 1929 η Wall Street χόρευε πάνω σε τραπεζάκια. Το 2008 τα subprimes έκαναν βουτιές τύπου Τitanic. Σήμερα, το Χρηματιστήριο των ΗΠΑ έχει ανέβει τόσο, που χρειάζεσαι ορειβατικό εξοπλισμό απλώς για να κοιτάξεις τον Nasdaq. Και κάπως έτσι, γεννιέται το ερώτημα: «Μυρίζει και πάλι… κραχ;»
**Όταν οι αγορές χορεύουν τσάρλεστον, καλό είναι να κοιτάς την έξοδο κινδύνου.
Οι αριθμοί είναι εκθαμβωτικοί. Τα κέρδη των μεγάλων τεχνολογικών γιγάντων, οι επενδυτικές ευφορίες, τα ETFs που κυκλοφορούν σαν τσίκλες, και ένα AI που υπόσχεται να τα λύσει όλα – ακόμα και την απληστία. Αλλά η ιστορία είναι κακή δασκάλα: επαναλαμβάνεται όταν δεν την προσέχεις.
Όπως το 1929, όλοι πίστευαν ότι «αυτήν τη φορά είναι αλλιώς». Όπως το 2008, όλοι πίστευαν ότι «η αγορά τα έχει ήδη προεξοφλήσει». Σήμερα; Πιστεύουν ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα προβλέψει και το κραχ. Κακό νέο: η AI δεν έχει ακόμα αίσθηση κινδύνου. Ούτε και μνήμη από Lehman Brothers.
Στο μεταξύ, η παγκόσμια οικονομία μοιάζει με καλοβαμμένο σκηνικό θεάτρου. Μπροστά: φώτα, χειροκροτήματα, κέρδη. Πίσω: γεωπολιτικά ρίσκα, εκλογικές βόμβες, ελλείμματα, Κίνα σε ζιγκ-ζαγκ, πληθωρισμός σε εφεδρεία. Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά.
Μπορεί λοιπόν να έρθει νέο 1929 ή 2008; Κανείς δεν ξέρει. Αλλά η ιστορία λέει το εξής απλό: όταν όλοι νιώθουν ασφαλείς, τότε αρχίζει ο κίνδυνος. Και όταν αρχίσει να τρίζει το πάτωμα στο πάρτι, αυτός που φοράει ακουστικά και χορεύει AI-techno είναι ο πρώτος που πέφτει.
Επιμύθιο; Δεν χρειάζεται να είσαι καταστροφολόγος. Αρκεί να θυμάσαι πως όσο πιο πολύ ανεβαίνεις χωρίς λόγο, τόσο πιο άδοξα μπορεί να κατέβεις. Και πως η ευφορία στις αγορές είναι πάντα προκαταβολή πόνου – με τόκους.
