Πριν από λίγους μήνες συμπλήρωσε 20 χρόνια από την ενθρόνισή του στην Ιερά Μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως, έχοντας στην ποιμαντική ευθύνη του 53 ενορίες και περισσότερους από 450.000 κατοίκους, από τον Βαρδάρη μέχρι τη Σίνδο και από τον Χορτιάτη μέχρι τη Νεάπολη, στην Εσπερία Θεσσαλονίκη.
Ο Σεβασμιότατος μητροπολίτης Βαρνάβας μιλάει στο «Μανιφέστο» για τους σημαντικότερους σταθμούς της πεντηκονταετούς διακονίας και προσφοράς της τοπικής εκκλησίας, με τον ίδιο να είναι 40 χρόνια παρών ως ιερέας και μητροπολίτης σε αυτή τη «δύσκολη περιοχή», στην οποία όμως γίνονται «θαύματα», όπως μεταξύ άλλων τα 17 ενοριακά συσσίτια και οι 16 τράπεζες τροφίμων με περίπου 6.500 ωφελουμένους κάθε μέρα, το κοινωνικό παντοπωλείο, που το 2024 διένειμε 9 τόνους τροφίμων, οι ξενώνες ασθενών και συγγενών, το γηροκομείο, οι παιδικοί σταθμοί, αλλά και το κοινωνικό ιατρείο - φαρμακείο και τα φροντιστήρια.
«Οι φτωχοί ταΐζουν τους φτωχότερους. Ενας ολόκληρος κόσμος προσφοράς και διακονίας. Ολα αυτά έχουν τη σφραγίδα της αγάπης. Αυτό κάνει η Εκκλησία. Μας μαθαίνει όλους μας να αγαπάμε. Γιατί ελευθερία χωρίς αγάπη είναι φυλακή», υπογραμμίζει ο ίδιος.
Χαρακτηρίζει προφητική και ιστορική την απόφαση της Εκκλησίας το 1974 να διαχωρίσει την Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης και να ιδρύσει δύο νέες μητροπόλεις, μία στα ανατολικά και μία «εκτός των τειχών» στα δυτικά, ενώ απαντά στο ερώτημα γιατί είναι δύσκολη περιοχή και τι πρέπει να αλλάξει. «Η περιοχή συμπλήρωσε 100 χρόνια ζωής. Οι γειτονιές αυτές δημιουργήθηκαν μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή από πρόσφυγες. Οι ολυμπιονίκες της καθημερινότητας, όπως τους αποκαλώ, στάθηκαν στα πόδια τους. Σήμερα είναι η πολυπληθέστερη περιοχή με τους περισσότερους νέους. Αρα είναι το μέλλον αυτής της πόλης. Η Θεσσαλονίκη μίκρυνε το όραμά της και δεν κατάλαβε ότι εκτός των τειχών υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος. Αυτός που καθημερινά εργάζεται, αυτός που κρατάει τον τόπο… Η Θεσσαλονίκη έχει ένα πολύ μικρό όραμα, που ξεκινάει από το Μέγαρο Μουσικής μέχρι την πλατεία Αριστοτέλους, γι’ αυτό λείπουν υποδομές από την περιοχή. Βήμα βήμα, έστω και αργά, γίνονται κάποιες προσπάθειες. Νομίζω ότι με περισσότερη δουλειά, ενότητα και αγάπη, θα βρούμε τον βηματισμό μας».
«Η λύση είναι η παιδεία»
Μία από τις πιο σημαντικές πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει η Ιερά Μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως είναι η δημιουργία του «Φάρου του κόσμου» στον συνοικισμό του Αγίου Νεκταρίου στη Μενεμένη, στον Δενδροπόταμο, «η Εκκλησία ακουμπά το πρόβλημα, κατανοεί τη δυσκολία και καταλαβαίνει ότι η λύση πρέπει να είναι η παιδεία.
Οταν σε αυτή τη σκληρή γειτονιά διακινούνται ναρκωτικά, η Εκκλησία οδηγεί τα παιδιά στο σχολείο… επώδυνη προσπάθεια. Πέρασαν πολλά χρόνια και τώρα, σιγά σιγά, βλέπουμε τους καρπούς. Τα παιδιά μας πήγαν στο εξωτερικό, αρίστευσαν, σπουδάζουν με υποτροφίες και είμαστε πολύ περήφανοι γι’ αυτό.
Ομως κάνω έκκληση, αυτή η γειτονιά, στο στρατηγικό αυτό σημείο, στον Αγιο Νεκτάριο, πρέπει στα αλήθεια να αλλάξει εντελώς και αυτό θέλει και την παρέμβαση της πολιτείας. Ομολογώ ότι η συνεργασία μας με τον δήμαρχο και πρόεδρο της ΚΕΔΕ, κ. Λ. Κυρίζογλου, είναι πολύ σπουδαία και ήταν αυτή που βοήθησε να φτάσουμε εδώ. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών αλλά και ο πρωθυπουργός της χώρας επισκέφθηκαν αυτή την περιοχή, δείχνοντας τι πρέπει να γίνει».
Πτυχιούχος του Παιδαγωγικού Τμήματος και της Θεολογικής Σχολής, απαντά στο ερώτημα πώς αποφάσισε να ακολουθήσει αυτόν τον δρόμο και, αναπολώντας τα παιδικά του χρόνια στα Διαβατά, λέει ότι «η επιλογή μου ήταν, με παρότρυνση του μακαριστού προκατόχου μου κυρού Διονυσίου, που ήταν και ο πνευματικός πατέρας της τοπικής εκκλησίας και στα πρώτα βήματα με πήρε κοντά του, να διακονήσω εν τω κόσμω, δημιουργώντας από την αρχή μια καινούργια μητρόπολη».
Ενώ για την εμπειρία του ως εργαζόμενος στη βιομηχανία Μπισκότα Παπαδοπούλου, όπου παρέμεινε ως τη χειροτονία του, αναφέρει ότι «διδάχτηκα την ασκητική της εργασίας. Την εντιμότητα στις σχέσεις. Κατάλαβα τον ιδρώτα του κόσμου. Αυτό μου έκανε πάρα πολύ καλό. Θεωρώ ιδιαίτερη τιμή τα ένσημά μου στο ΙΚΑ…».
Τα δεσμά του δικαιωματισμού
Με αφορμή την τελευταία ημερίδα που πραγματοποίησε η μητρόπολη σε συνεργασία με την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας και τις Διευθύνσεις Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής και Ανατολικής Θεσσαλονίκης, η οποία είχε στο επίκεντρό της τη σχολική βία, ο Σεβασμιότατος υπογραμμίζει ότι «παρακολουθώντας τους εισηγητές, διαπιστώνουμε το πρόβλημα, πρέπει όμως να διαπιστώσουμε και τις αιτίες. Δεν μπορεί να έχουμε μόνιμο άλλοθι την πανδημία. Είναι ένας κόσμος που προχωρεί γεμάτος αυτοπεποίθηση, με αλαζονική έπαρση και μέσα στην αυτάρκεια και την αυτοδικαίωσή του, δεν χωράει κανένας, ούτε ιδανικά, ούτε αξίες, ούτε ο ίδιος ο Θεός. Και χωρίς Θεό όλα επιτρέπονται. Ενας άκρατος δικαιωματισμός, που τον είπαμε ελευθερία, δημιούργησε δεσμά σιδηρά και μας έκλεισε στη φυλακή του εαυτού μας…».
Οσον αφορά το μάθημα των θρησκευτικών και τον τρόπο με τον οποίο πλέον διδάσκεται, επισημαίνει ότι «ένας Θεός που σταυρώνεται από αγάπη, που πεθαίνει για να ζήσουν τα παιδιά Του, που μιλάει για ταπείνωση, για αλήθεια και δικαιοσύνη, για ελευθερία και απόλυτη αγάπη… ίσως είναι επικίνδυνος. Η ελευθερία που ευαγγελίζεται η αλήθεια του Χριστού είναι η ελευθερία της αγάπης. Αγάπα και κάνε ό,τι θέλεις. Ο κόσμος μας σήμερα μέσα σ’ αυτή την παντοδυναμία του αρνείται την παρουσία του Θεού. Ισως δεν Τον καταλαβαίνει. Είναι πια σκάνδαλο η παρουσία Του…».
Παραμένοντας στην εκπαίδευση και αναφορικά με τις αντιδράσεις που έχει ξεσηκώσει στην τοπική κοινωνία του Ευόσμου η δημιουργία Ωνάσειων Σχολείων, ο Σεβασμιότατος, ευχαριστώντας το Ιδρυμα Ωνάση, σημειώνει ότι κανένα πρόβλημα δεν μένει άλυτο με διάλογο και συνεργασία: «Τα σχολεία αυτά, σε αυτές τις ευαίσθητες περιοχές πρέπει να λειτουργήσουν για να αποτελέσουν μια καινούργια πρόταση και μια ώθηση προς τα πάνω, να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα».
«Πάντα αναζητώ συνοδοιπόρους»
Με αφορμή έναν πρόσφατο περίπατο-αυτοψία που έκανε με τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης, σχολιάζει ότι «ο κ. Αγγελούδης ζήτησε να συναντηθεί, να ενημερωθεί και να δει βηματίζοντας όλη την Ξηροκρήνη, από τον Ναό και τη γέφυρα των Αγίων Πάντων έως την οδό Γιαννιτσών και το ΚΤΕΛ Μακεδονία. Εκκρεμεί μία συνάντηση με όλους τους εμπλεκόμενους αρμόδιους φορείς για τα προβλήματα της περιοχής. Αναγνωρίζω στο πρόσωπό του έναν άνθρωπο που αγαπά την πόλη, αγωνίζεται και θέλει να λύνει προβλήματα».
Στο ερώτημα αν έχει ξανακάνει αυτή τη βόλτα με άλλον δήμαρχο, απαντά πως «πάντοτε περπατώ στις περιοχές μου, τις γνωρίζω και αναζητώ συνοδοιπόρους». Σχετικά με το τι ζητούν οι πολιτικοί εκτός από την ευχή του, εκείνος επικαλείται τα ευφυή λόγια του δημάρχου, κ. Κυρίζογλου, «υπηρετούμε τον ίδιο άνθρωπο», ενώ συμπληρώνει λέγοντας πως «δεν είναι τυχαίο ότι μας επισκέφθηκε ο πρωθυπουργός, κατανόησε τα προβλήματα της περιοχής μας και στον δημόσιο λόγο μπήκε η έκφραση, η ανισόρροπη ανάπτυξη της πόλης στα δυτικά πρέπει να σταματήσει, ενώ και η πόλη πρέπει να μεγαλώσει το όραμά της ως μία ενότητα».
Το τι προέχει για την ανάπτυξη της Δυτικής Θεσσαλονίκης και στο ερώτημα αν επιμένει στην άποψή του για μετεγκατάσταση της ΔΕΘ, δηλώνει πως «εγώ δεν είμαι αυτός που θα αποφασίσει. Είμαι ένας κληρικός που εργάζεται, λειτουργεί, μνημονεύει, αγαπά, προσεύχεται και αγωνιά. Αυτή είναι η κύρια δουλειά μου. Νομίζω ότι πάντοτε υπάρχει περιθώριο για περισσότερο πράσινο».
Στο ερώτημα των ημερών, αν έχει χρησιμοποιήσει το μετρό Θεσσαλονίκης, ο Σεβασμιότατος χαμογελά και μεταφέρει την εμπειρία του ως «ένα πολύ σπουδαίο έργο που έχει αναδείξει και την αρχαία όψη της πόλης μας. Η υπουργός Πολιτισμού, κ. Μενδώνη, το πήρε προσωπικά, εργάστηκε σκληρά, συνεργάστηκε με ανθρώπους για να το αποδώσει στην πόλη και είναι πάρα πολύ όμορφο έργο και το χαιρόμαστε όλοι. Το αίτημα τώρα είναι το μετρό να έρθει δυτικά, γιατί εδώ είναι οι πολλοί άνθρωποι. Αν και είμαστε πολύ χαρούμενοι που έχουμε ένα μετρό εννιάμισι περίπου χιλιομέτρων και πηγαίνει προς τα ανατολικά σε εκατό χιλιάδες κατοίκους, εδώ είναι τετρακόσιες πενήντα χιλιάδες κάτοικοι, οι οποίοι το περιμένουν ακόμη και δεν φαίνεται κανένα απολύτως φως… δεν υπάρχουν ούτε πόροι. Υπάρχουν μόνον ευχολόγια».
«Μνημονεύεις ό,τι αγαπάς»
Στο άκουσμα του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη, ο κ. Βαρνάβας μονολογεί δύο φορές τη λέξη πόνος, καθώς ο ίδιος κήδευσε τέσσερις ανθρώπους, «μια μεγάλη τραγωδία που σημαδεύει τη ζωή μας. Ο σιδηροδρομικός σταθμός που ήταν το τέλος του ταξιδιού των ανθρώπων αυτών είναι στην επαρχία μας. Δεν έφτασαν ποτέ. Ομως εμείς στο παρεκκλήσι του σταθμού αφιερώσαμε μια στήλη στην οποία αναγράφονται όλα τα ονόματα. Γιατί ό,τι αγαπάς αυτό μνημονεύεις. Η αγάπη ενεργοποιεί τη θύμηση. Οι γονείς αναζητούν μες στον πόνο τους την αλήθεια. Ενα τραγικό και τεράστιο γιατί βασανίζει τις ψυχές τους. Εμείς δεν θα σταματήσουμε να προσευχόμαστε και να παρακαλούμε να μη ζήσουμε ποτέ ξανά τέτοιους τραγικούς θανάτους. Και αυτό μπορεί να γίνει όταν αλλάζουμε τρόπο ζωής εμείς οι ίδιοι. Αυτή είναι μια μεγάλη επανάσταση. Η επανάσταση του αυτονόητου. Αλλάζω εγώ και μαζί μου αλλάζει ο κόσμος».
Να σημειωθεί ότι την Κυριακή 2 Μαρτίου ο Σεβασμιότατος μητροπολίτης κ. Βαρνάβας, με αφορμή τη συμπλήρωση δύο ετών από το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, θα τελέσει μνημόσυνο για τα 57 θύματα στο Ιερό Παρεκκλήσιο του Αγίου Φιλίππου εντός του Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού.
Κλείνοντας, ρωτήθηκε ποια παραβολή ξεχωρίζει αυτή την περίοδο: «Το κέντρο της Ιστορίας είναι η Ανάσταση. Η απάντηση στην τραγωδία που μας βασανίζει όλους, ο θάνατος δηλαδή, είναι η Ανάσταση. “Προσδοκώ Ανάσταση νεκρών”, λέμε στο Σύμβολο της Πίστεως. Αυτή την περίοδο, διαβάζουμε την όμορφη παραβολή του ασώτου υιού ή του σπλαχνικού πατέρα, που ακουμπά τον καθένα από εμάς που ζούμε στην “ξενιτιά”. Και ίσως κάποιοι από εμάς, μιλώ για τον εαυτό μου, δεν δημιουργούμε συνθήκες για να θυμηθούν οι άνθρωποι να γυρίσουν στην αγκαλιά του πατέρα τους. Κάποιοι από εμάς κάνουμε τους εισαγγελείς. Κάποιοι εμποδίζουμε τους αδελφούς μας να επιστρέψουν. Ωστόσο, η Εκκλησία δεν είναι λέσχη καλών ανθρώπων, αλλά ανθρώπων που επιστρέφουν στην αγκαλιά του Θεού. Γιατί η αγάπη δεν δημιουργεί δικαιώματα. Η αγάπη είναι σταυρός».
