Εδώ και καιρό πλανάται στον δημόσιο διάλογο, περισσότερο ως σενάριο και λιγότερο ως βεβαιότητα, το ενδεχόμενο ίδρυσης ενός νέου κόμματος από τον Αλέξη Τσίπρα. Αν ο πρώην πρωθυπουργός και επί χρόνια ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ αποφασίσει τελικά να επιστρέψει στην ενεργό πολιτική σκηνή, όχι ως απλός παίκτης αλλά ως ιδρυτής ενός νέου πολιτικού φορέα, τότε η πολιτική γεωγραφία της Αριστεράς στην Ελλάδα θα αλλάξει άρδην. Και μάλιστα με τραυματικό τρόπο για τουλάχιστον τρεις υφιστάμενους κομματικούς σχηματισμούς.
Η ίδρυση ενός τέτοιου κόμματος από τον Αλέξη Τσίπρα θα σήμαινε πιθανότατα πολιτικό θάνατο ή οριστική περιθωριοποίηση για:
• τα απομεινάρια του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ,
• τη Νέα Αριστερά (ΝΕΑΡ),
• το κόμμα Κασσελάκη (Κίνημα Δημοκρατίας).
Από την άλλη πλευρά, σοβαρά προβλήματα θα μπορούσαν να δημιουργηθούν:
• στην Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου
• και στο ΠΑΣΟΚ του Νίκου Ανδρουλάκη.
Η πιθανή ίδρυση νέου κόμματος από τον Α. Τσίπρα θα επισφραγίσει την ολοκλήρωση της αποσύνθεσης του ΣΥΡΙΖΑ, που ουσιαστικά ξεκίνησε με την εκλογική του ήττα το 2019, επιταχύνθηκε το 2023 και κορυφώθηκε με την «εποχή Κασσελάκη». Ηδη από το 2022, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε χάσει την πολιτική του κατεύθυνση, τον ιδεολογικό του πυρήνα και μεγάλο μέρος των οργανωμένων δυνάμεών του.
Η Νέα Αριστερά ιδρύθηκε ως «διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ», με πολλά στελέχη να έχουν εκφράσει τη δυσαρέσκειά τους για την ηγεσία Κασσελάκη. Θεώρησαν τότε πως το κεφάλαιο Τσίπρας και ΣΥΡΙΖΑ «έκλεισε τον κύκλο του» και αποφάσισαν να συνεχίσουν μόνοι.
Αν όμως ο Αλέξης Τσίπρας επανέλθει με νέο κόμμα, νέα αφήγηση και ανανεωμένο πολιτικό σχέδιο για τον συγκεκριμένο χώρο, τότε η ΝΕΑΡ θα περιπέσει σε πλήρη αφάνεια. Ποιος ψηφοφόρος της παραδοσιακής Ριζοσπαστικής Αριστεράς θα επιλέξει μια εσωστρεφή και γερασμένη τάση, όταν μπορεί να βρει στο νέο κόμμα Τσίπρα μια ελκυστική συνέχεια του παλιού ΣΥΡΙΖΑ;
Το κόμμα του Στέφανου Κασσελάκη, που πλέον κινείται περισσότερο ως προσωποπαγής μηχανισμός στα social media και λιγότερο ως πολιτική δύναμη, χρωστά την ύπαρξή του στην αποχώρηση Τσίπρα. Ο φέρελπις πολιτικός, παρότι απευθύνεται σε ένα άλλο, περισσότερο απολιτίκ κοινό, δεν θα είχε καμία πιθανότητα ηγεσίας σε ένα κόμμα με ενεργό τον Αλέξη Τσίπρα.
Ένα νέο κόμμα Τσίπρα, με προγραμματικό λόγο, πολιτικό βάθος και ανανεωμένα στελέχη, θα σαρώσει το κομμάτι εκείνο των ψηφοφόρων που προσέγγισαν τον Κασσελάκη από ανάγκη για κάτι «νέο». Αλλά το «νέο» αυτό στο Κίνημα Δημοκρατίας εξαντλήθηκε στο lifestyle και στην επιδερμική ρητορική.
Η Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου παρουσίασε θεαματική άνοδο στις εκλογές του 2023, κεφαλαιοποιώντας την απογοήτευση πολλών αριστερών και αντικυβερνητικών ψηφοφόρων. Όμως, το κόμμα αυτό είναι επίσης μονοπρόσωπο και εδράζεται περισσότερο στη διαμαρτυρία και την αγανάκτηση παρά σε μια εναλλακτική πρόταση εξουσίας.
Ένα νέο κόμμα Τσίπρα, με πιο μετριοπαθές αλλά ξεκάθαρα αντιδεξιό στίγμα, θα μπορούσε να απορροφήσει ποσοστό των ψηφοφόρων της Πλεύσης, ειδικά όσων αισθάνονται ότι η κ. Κωνσταντοπούλου αδυνατεί να χτίσει κυβερνητική προοπτική.
Άλλωστε, για πολλούς αριστερούς, η επιστροφή Τσίπρα ισοδυναμεί με επιστροφή αξιοπιστίας και σοβαρότητας, κάτι που δεν προσφέρει η Πλεύση με την εμμονική και θεσμικά επιθετική στάση της σε όλα.
Η μεγαλύτερη έκπληξη όμως ενδέχεται να αφορά το ΠΑΣΟΚ, το οποίο, παρά τις προσδοκίες, δεν έχει καταφέρει να εδραιώσει ηγεμονική παρουσία στον χώρο της Κεντροαριστεράς. Ο Νίκος Ανδρουλάκης παραμένει άχρωμος και χαμηλού πολιτικού διαμετρήματος, ενώ η βάση του κόμματος φαίνεται διαρκώς ανήσυχη.
Ένα νέο κόμμα Τσίπρα, με σύγχρονο προγραμματικό λόγο, αντιδεξιό μέτωπο και κοινωνικό πρόσημο, θα μπορούσε να εκτοπίσει ακόμα και το ΠΑΣΟΚ ως βασική εναλλακτική στην κυρίαρχη πολιτικά ΝΔ. Ειδικά εάν καταφέρει να ενσωματώσει και ένα τμήμα του παλιού σοσιαλιστικού ακροατηρίου που αναζητά δυναμική παρουσία και όχι διαχειριστικό πολιτικό λόγο.
Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να υπάρξουν και στελέχη του ΠΑΣΟΚ που θα θελήσουν να μεταπηδήσουν στο νέο εγχείρημα, αν δουν δημοσκοπικά ότι έχει δυναμική και ρεύμα.
Το μεγάλο ερώτημα είναι τι ακριβώς κόμμα θα φτιάξει ο Αλέξης Τσίπρας, εφόσον το αποφασίσει. Θα πρόκειται για:
• Μια ανασυνταγμένη Κεντροαριστερά με αριστερόστροφη ταυτότητα;
• Ένα μετωπικό σχήμα της ευρύτερης προοδευτικής παράταξης;
• Μια νέα πλατφόρμα τύπου Podemos, με έμφαση σε νέες μορφές πολιτικής οργάνωσης και επικοινωνίας;
Το τίμημα, ωστόσο, για την υπόλοιπη Κεντροαριστερά και την Αριστερά θα είναι τρεις πολιτικές «κηδείες», του ΣΥΡΙΖΑ, της ΝΕΑΡ, του Κινήματος Δημοκρατίας, αλλά και σοβαρά πλήγματα στην Πλεύση Ελευθερίας και πιθανόν στο ΠΑΣΟΚ.
Στο προσκήνιο ο ξάδερφος
Για την προοπτική επιστροφής του Αλέξη Τσίπρα στην κεντρική πολιτική σκηνή μίλησε ο ξάδερφός του, Γιώργος Τσίπρας.
«Επειδή ο Αλέξης είναι άνθρωπος που χαίρει εκτίμησης από ένα μεγάλο μέρος του προοδευτικού κόσμου, θα μπορούσε να προσφέρει, αλλά η ιστορία δεν ξαναγράφεται», σημείωσε ο Γιώργος Τσίπρας.
Όσον αφορά τον χρόνο εκδήλωσης τέτοιων εγχειρημάτων, είπε: «Καλό είναι να υπάρξουν εγχειρήματα τώρα πριν από τις εκλογές που να μπορούν να δώσουν κυβερνητική λύση στον κόσμο».
