Στον απόηχο της εκλογής νέας ηγεσίας στη δημοκρατική παράταξη ΠΑΣΟΚ χρήσιμες πιστεύω είναι ορισμένες σκέψεις, που προκύπτουν από τη μαζική συμμετοχή των πολιτών. Κύλισαν δυόμιση μήνες.
Αναγκαίες επισημάνσεις για να μη χάσουμε τη δυναμική της εποχής.
Η συμμετοχή του κόσμου στις κάλπες έστειλε πολλά και σημαντικά μηνύματα προς όλο τον πολιτικό χάρτη της χώρας μας.
Διακρίνω τρεις βασικές ενότητες μηνυμάτων και δυναμικής που έστειλαν οι κάλπες της 4ης και 12ης Δεκεμβρίου.
Πρώτη ενότητα, η επιστροφή του ΠΑΣΟΚ στην πολιτική σκηνή με διαφαινόμενες νέες ανακατατάξεις στην πολιτική επιρροή των κομμάτων. Δεύτερη ενότητα, η ανάδειξη της δημοκρατικής παράταξης, ως δύναμης εξουσίας και αλλαγής των πολιτικών συσχετισμών. Τρίτη ενότητα, η προοπτική και το πολιτικό πλαίσιο μιας δημοκρατικής και προοδευτικής διακυβέρνησης της χώρας.
Οι τρεις αυτές βασικές ενότητες θεμάτων πιστεύω πρέπει να απασχολήσουν σοβαρά τη νέα ηγεσία. Αποτελούν ίσως τη μεγάλη πολιτική πρόκληση για την επανεκκίνηση της παράταξης. Μάλιστα σε μια συγκυρία, όπου η πολιτική και ο δημόσιος διάλογος διανύουν την περίοδο των «ισχνών αγελάδων», και η ακρίβεια σαρώνει τα νοικοκυριά.
Η επιστροφή του ΠΑΣΟΚ, έχω επισημάνει, με πλούσια αρθρογραφία, ότι αποτελεί πρωτίστως επιτακτική κοινωνική και πολιτική ανάγκη. Το ΚΙΝΑΛ είχε εξαντλήσει τα όρια της προσφοράς του. Η «απενοχοποίηση» της δημοκρατικής παράταξης από το μεγάλο βάρος και το κόστος των μνημονίων συντελέστηκε στην «κολυμβήθρα του Σιλωάμ», στην κάλπη του Δεκέμβρη. Το «παρκαρισμένο» ΠΑΣΟΚ ήταν αδύνατο να μείνει σιωπηλό και ανενεργό. Σήμερα τρέχει να κερδίσει πολιτικό χώρο, όπως καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις.
Είναι κοινή διαπίστωση ότι, στη σύγχρονη Ελλάδα υπάρχει σοβαρό έλλειμμα πολιτικών θέσεων, καθώς και εθνικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση της βαθύτερης και πολύπλευρης κρίσης που βιώνει η χώρα μας και οι πολίτες.
Η εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς, στην εξουσία και τα κόμματα βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Για να αλλάξει αυτή η κατάσταση δεν αρκούν οι προθέσεις, είναι απαραίτητο να διαμορφωθούν θέσεις που θα απαντούν στις ανάγκες του σήμερα και του αύριο.
Χρειάζεται η δημοκρατική παράταξη νέες ιδέες, σκέψεις και «κτίστες», στελέχη και πολίτες, να κτίσουν με τη συλλογική δράση ξανά νέες γέφυρες εμπιστοσύνης με την κοινωνία.
Ένα νέο κοινωνικό – κυβερνητικό πρόγραμμα – συμβόλαιο με τον λαό με κατευθυντήριες γραμμές και θέσεις είναι άκρως απαραίτητο να διαμορφωθεί. Η συνάθροιση μονάχα προσωπικοτήτων και στελεχών στην κορυφή δεν μπορεί να φέρει αποτελέσματα.
Δοκιμάσθηκε εξάλλου στο παρελθόν και παταγωδώς απέτυχε και οδήγησε το ΚΙΝΑΛ στη στασιμότητα και το ΠΑΣΟΚ «παρκαρισμένο». Κεντρικό και πρώτιστο διακύβευμα να συσπειρώσει και να αξιοποιήσει ο νέος ηγέτης το όλο ΠΑΣΟΚ, χωρίς διαιρέσεις και διακρίσεις. Να εμπνεύσει την ενότητα συμβολικά και ουσιαστικά.
Δεύτερο διακύβευμα για να πάμε μπρος, να μετουσιώσει ο νέος ηγέτης σε πρόγραμμα τα οράματα του ιδρυτή της παράταξης Α. Παπανδρέου, για περήφανη Ελλάδα, για ευημερία των πολιτών, για κοινωνική δικαιοσύνη και ανάπτυξη που να νοιάζεται για τον λαό.
Να προσαρμόσει τις θέσεις και τις πολιτικές στο νέο περιβάλλον της κρίσης και της πανδημίας που δοκιμάζει την ανθρωπότητα. Να απαντήσει στα μεγάλα προβλήματα της ειρήνης και του βιοτικού επιπέδου των πολιτών που δοκιμάζεται ποσοτικά και ποιοτικά.
Να αφουγκρασθεί τις ανάγκες και τα προβλήματα της οικογένειας και να δρομολογήσει προτάσεις στήριξης της, διότι η ακρίβεια, η πανδημία και η ανεργία πολιορκούν θανάσιμα πολλά νοικοκυριά, άτομα και επιχειρήσεις.
Η επανεκκίνηση του ΠΑΣΟΚ πρέπει να εκφράζει πραγματικές κοινωνικές και υπαρξιακές πολιτικές τάσεις, που δεν καλύπτονται ούτε από Ν.Δ, ούτε από το ΣΥΡΙΖΑ. Φαίνεται ο Μητσοτάκης να παίζει χωρίς αντίπαλο από τα αριστερά.
Τον Τσίπρα τον μάθαμε λένε οι πολίτες. Τον Νίκο, ακόμη ο άγνωστος Χ, λένε οι δημοσιολόγοι. Οι εξελίξεις όμως και τα πρόσφατα γεγονότα, που τον ανέδειξαν Πρόεδρο, επιβεβαίωσαν μια έξυπνη και αποτελεσματική στρατηγική νίκης με οργάνωση και τακτική επαγγελματική και όχι ερασιτεχνική.
Η ύπαιθρος, στην οποία χτυπά έντονα ακόμη η καρδιά του ΠΑΣΟΚ, σηματοδότησε με την παρουσία της μια ξεχωριστή δυναμική. Στην επανεκκίνηση η δημοκρατική παράταξη, πέραν από την τρέχουσα συγκυρία, έχει ανάγκη μιας νέας εθνικής στρατηγικής, πρώτου μεγέθους για τα εθνικά μας θέματα, που είναι η κρίση με την Τουρκία, το Αιγαίο, η Κύπρος και ειδικότερα τα Βαρώσια, που ανοίγουν διάπλατα την πόρτα για την κρατική διχοτόμηση της Κύπρου.
Στην κρίση του 1987, ο Αν. Παπανδρέου στην αποφασιστική απάντηση στην έξοδο του ΣΙΣΜΙΚ τόνισε: «Ήταν μια πρόκληση αποφασιστική για το έθνος. Ή το αποδεχόμεθα με διαμαρτυρίες στον ΟΗΕ… Ή θα λέγαμε όχι, έτοιμοι να αντισταθούμε με όλα τα μέσα που διαθέτει ο λαός και το έθνος».
Σήμερα στην πολύπλευρη κρίση με την Τουρκία, σπρώχνουμε τα προβλήματα προς το μέλλον και αρκούμαστε στα ψηφίσματα αλληλεγγύης. Κοιτώ ζερβά, κοιτώ δεξιά, σε συμμάχους (ΗΠΑ) και εταίρους Ε.Ε. και βρισκόμαστε πάντα σε αναμονή με τεράστιο κόστος οικονομικό, αλλά και ανασφάλειας. Η προεδρία της Ε.Ε. από τη Γαλλία, είναι μια μεγάλη ευκαιρία να δώσει το παρόν η Ελλάδα, οι προοδευτικές δυνάμεις για το μέλλον της Ε.Ε.
Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, που μας αφορά άμεσα και θα καθορίσει εθνικά, οικονομικά και κοινωνικά το μέλλον της χώρας μας, αποτελεί ένα σημαντικό πεδίο για μεγάλες πρωτοβουλίες και αποφάσεις.
Σε αυτό το πεδίο ο Νίκος πρέπει να φέρει στο τραπέζι τα μεγάλα εθνικά και οικονομικά αναπτυξιακά προβλήματα. Το τεράστιο δάνειο της χώρας (340 δις.) που θα βαραίνει τις επόμενες γενιές έως το 2095.
Πρέπει να αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση αυτή και να οικοδομήσει μια νέα εθνική στρατηγική, που να αφορά όχι μονάχα τα θέματα ανεξαρτησίας και ακεραιότητας, αλλά και τα θέματα που αφορούν την επιβίωση της χώρας ως οικονομικής οντότητας, ως κοινωνίας, στα πλαίσια του άγριου ανταγωνισμού που έρχεται.
Οι σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις που φαίνεται να ενισχύονται στην Ε.Ε., πρέπει πιο ενεργητικά, τολμηρά και αποφασιστικά να δράσουν. Και η Ελλάδα να γίνει η αιχμή του δόρατος. Παρατηρούμε στις μέρες μας, με την κρίση στην Ουκρανία, αλλά και με τις προκλήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Κύπρο, ότι το οικοδόμημα της Ε.Ε. σε ζητήματα κοινής εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, παραμένει παιδί προς υιοθεσία. Προς το παρόν κηδεμονεύεται από τις ΗΠΑ.
Σε έναν διαρκή διάλογο του μέλλοντος με το παρελθόν, το ΠΑΣΟΚ μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά στη νέα διαμόρφωση του πολιτικού και κομματικού συστήματος στη σύγχρονη Ελλάδα.
Η τύχη της επανεκκίνησης της δημοκρατικής παράταξης θα εξαρτηθεί από την ανατροπή των συσχετισμών της κεντροαριστεράς με τις δυνάμεις της κεντροδεξιάς.
Σε αυτή την αναμέτρηση, το ΠΑΣΟΚ στοχεύει πρωτίστως να γίνει δύναμη εξουσίας, να ακυρώσει το όνειρο της δεξιάς για αυτοδυναμία και να κερδίσει πρωταγωνιστικά τον χώρο της κεντροαριστεράς. Η δυναμική της εποχής αφήνει μεγάλο πολιτικό χώρο για την επανεκκίνηση της δημοκρατικής παράταξης.
Χρειάζεται όμως γι’ αυτό να πρωταγωνιστεί το ΠΑΣΟΚ σε πρωτοβουλίες και να δημιουργεί γεγονότα.
Η ορμητική είσοδος της νέας γενιάς, ως δύναμη κοινωνική, πολιτική και πολιτισμική αποτελεί καλό οιωνό για να αλλάξει το πολιτικό σκηνικό. Η νέα ηγεσία οφείλει να αφουγκρασθεί τα συναισθήματα και τις ανάγκες μιας κατακερματισμένης κοινωνίας.
Να αναλάβει πρωτοβουλίες στα εθνικά θέματα και με συγκεκριμένες πολιτικές και συλλογικές δράσεις, να διαμορφώσει εθνική στρατηγική, που δεν θα αφορά μονάχα την εδαφική ακεραιότητα της χώρας μας, αλλά και την αειφόρο ανάπτυξη της οικονομίας, διότι δεν νοείται ισχυρή Ελλάδα χωρίς ισχυρή οικονομία και ευημερία των πολιτών.
* Ο Λουκάς Αποστολίδης είναι δικηγόρος και πρώην βουλευτής του ΠΑΣΟΚ
