Την ιστορική υπογραφή μιας διακήρυξης σχέσεων φιλίας και και καλής γειτονίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ανακοίνωσαν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετά τη συνάντησή τους στο Μέγαρο Μαξίμου, η οποία έχει στόχο να βάλει σε νέες ράγες τις σχέσεις των δύο χωρών.
Οι δύο ηγέτες ανακοίνωσαν την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Άγκυρα την άνοιξη, πριν από τη συνάντησή τους στην Ουάσιγκτον τον Ιούλιο, ενώ ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στη διόρθωση που έκανε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στον Ταγίπ Ερντογάν όταν εκείνος χαρακτήρισε «τουρκική» τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης. Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η αποστροφή του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι θέματα όπως η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα μπορούν να συζητηθούν όταν ωριμάσουν οι συνθήκες.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι οι σχέσεις της Ελλάδας και της Τουρκίας βρίσκονται σε ένα πιο ήρεμο μονοπάτι, είπε ο πρωθυπουργός. «Ελλάδα και Τουρκία, Τουρκία και Ελλάδα, οφείλουν να ζουν ειρηνικά, να διατυπώνουν τις διαφορές τους, που είναι γνωστές, να τις συζητούν με ειλικρίνεια και να αναζητούν συνέχεια λύσεις. Κι αν αυτές δεν γεφυρώνονται, πάντως να μην παράγουν αυτόματα εντάσεις και κρίσεις».
Ο πρωθυπουργός είπε ότι στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας έγινε αποτίμηση των προσπαθειών των προηγούμενων μηνών, σε μια σειρά από τομείς όπως η παιδεία, το εμπόριο και η ενέργεια, η έρευνα, η καινοτομία κλπ. «Εμείς οι ίδιοι, αγαπητέ μου πρόεδρε, βρισκόμαστε για τρίτη φορά μέσα στους τελευταίους έξι μήνες. Στις δύο πρώτες συναντήσεις οργανώσαμε τα επόμενα βήματα και αξιολογήσαμε την πρόοδο όσων συμφωνήσαμε. Και σήμερα, στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, κάνουμε μία ακόμα αποτίμηση αυτών των κοινών προσπαθειών μας.
Προσπάθειες που οδήγησαν σε νέες ή αναβαθμισμένες παλαιότερες συμφωνίες σε πολλά επίπεδα: στην ηλεκτρική ενέργεια, στο εμπόριο, ιδιαίτερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στην εκπαίδευση, στον αθλητισμό, στην τεχνολογία, στον τουρισμό, στη σύσφιξη των οικονομικών μας σχέσεων. Το διμερές μας εμπόριο αυτή τη στιγμή έχει ξεπεράσει τα 5 δισεκατομμύρια ευρώ, είναι ρεαλιστικός στόχος μέσα σε μια πενταετία να φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ. Συμφωνήσαμε επίσης την προώθηση της συναντίληψης και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στον αγροτικό τομέα, στην έρευνα, την καινοτομία. Προάγουν τη συνεργασία νέων επιστημόνων και ενισχύουν το εξαγωγικό και το επενδυτικό περιβάλλον και στις δύο μας χώρες» τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Στο μεταναστευτικό διαπιστώθηκε η μείωση των ροών λόγω της καλύτερης συνεργασίας, η οποία μπορεί να βελτιωθεί περισσότερο, σημείωσε ο πρωθυπουργός και στη συνέχεια μίλησε για τη διευκόλυνση που θα έχουν οι Τούρκοι πολίτες για να επισκεφθούν την Ελλάδα. «Αναφορικά με τη σταθερή υποστήριξη της Ελλάδας για την ευρωπαϊκή ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, η χώρα μας στηρίζει τη διευκόλυνση χορήγησης θεωρήσεων, στο πλαίσιο πάντα του ευρωπαϊκού κεκτημένου, ώστε να μπορεί η νέα γενιά της Τουρκίας, οι επιστήμονες, οι επιχειρηματίες, οι φοιτητές να αναπτύξουν στενότερες σχέσεις με την Ευρώπη. Επιπλέον, η Ελλάδα ζήτησε και εξασφάλισε την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ώστε να ενεργοποιηθεί η δυνατότητα Τούρκων πολιτών και των οικογενειών τους να επισκέπτονται όλο τον χρόνο, για επτά μέρες, δέκα νησιά μας, που είτε διαθέτουν προσφυγικές δομές είτε έχουν άμεσες πορθμειακές συνδέσεις με την Τουρκία. Είναι μία πρωτοβουλία με ισχυρό μήνυμα, που δηλώνει και μια μεγάλη αλήθεια: ότι τα ελληνικά νησιά αποτελούν γέφυρα επικοινωνίας και φιλίας μεταξύ των δύο λαών. Όπως επίσης γέφυρες συνεργασίας και φιλίας αποτελούν και οι μειονότητες των δύο χωρών, γιατί η ισονομία και η ευημερία που εξασφαλίζει κάθε κράτος στις μειονότητές του βοηθά στην αμοιβαία κατανόηση και στον αλληλοσεβασμό.» σημείωσε.
Ο πρωθυπουργός είπε ότι συζητήθηκαν οι διεθνείς εξελίξεις που προβληματίζουν στη Μέση Ανατολή, στην Ουκρανία και στον Καύκασο και επισήμανε ότι όλες οι πλευρές οφείλουν να συγκλίνουν στην ανάγκη τήρησης της διεθνούς νομιμότητας και στην καταδίκη κάθε μορφής επιθετικότητας, εξτρεμισμού και τρομοκρατίας, ανεξάρτητα από τη μορφή με την οποία αυτή εκδηλώνεται. Επίσης οφείλουν να συγκλίνουν στον απόλυτο σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών και στην προστασία των αξιών του ανθρωπισμού, με ειδική έμφαση στην προστασία των αμάχων.
Σε αυτό το σημείο έκανε αναφορά στο Κυπριακό υπογραμμίζοντας τη διαφωνία των δύο χωρών. «Για εμάς, το λέω καθαρά, δεν υπάρχει άλλη λύση πέραν των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Θα πρέπει να επανεκκινήσει ο διάλογος από εκεί που διακόπηκε το 2017» είπε ο κ. Μητσοτάκης.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε για την παρακαταθήκη φιλίας που άφησαν ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Ισμέτ Ινονού πριν από σχεδόν έναν αιώνα. «Τον Οκτώβριο του 1930 υπογράφηκε στην Άγκυρα το Σύμφωνο Φιλίας, Ουδετερότητας, Διαλλαγής και Διαιτησίας μεταξύ των χωρών μας. Τότε ο Ισμέτ Ινονού είχε δηλώσει πως "καμία διαφορά δεν μπορεί πια να χωρίσει τα δύο έθνη μέσα από την προσέγγιση να διαδραματίσουν ένα σπουδαίο ρόλο". Ενώ, από την πλευρά του, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, πρωθυπουργός της Ελλάδος είχε αναφέρει: «ερχόμεθα να τείνομεν ειλικρινώς το χέρι και να δηλώσομεν ότι ο μακραίων ανταγωνισμός ετερματίσθη οριστικώς». Δυστυχώς γεγονότα και ιστορικά πάθη εμπόδισαν τη θέληση των δύο ηγετών από το να γίνει αυτό πραγματικότητα. Η παρακαταθήκη τους, όμως, παραμένει ενεργή και σήμερα. Παραμένει, θα έλεγα, πιο επίκαιρη παρά ποτέ λόγω των κοινών προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε, ώστε σήμερα, 100 χρόνια μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης, συνάπτεται Διακήρυξη περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας. Είναι μία Διακήρυξη που είχε οραματιστεί ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης όταν παρέλαβε το 1997 το μεγάλο Βραβείο Ειρήνης και Φιλίας Αμπντί Ιπεκτσί ως μέσο καλόπιστου διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών στα πλαίσια του Διεθνούς Δικαίου. H Διακήρυξη που υπογράψαμε πριν από λίγο, σεβόμενοι απόλυτα τα δικαιώματα που απορρέουν από την κυριαρχία κάθε χώρας, επιβεβαιώνει τη σχέση φιλίας μεταξύ μας, καθορίζει τις αρχές και τα ορόσημα του διαλόγου μας και αναδεικνύει τις δυνατότητες συνεργασίας μας, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε διεθνές επίπεδο» σημείωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και πρόσθεσε ότι με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουν να γίνουν τα επόμενα βήματα για να φτάσει όταν ωριμάσουν οι συνθήκες η συζήτηση στα δύσκολα θέματα.
«Με βάση αυτές τις παραδοχές θα προχωρήσουμε σταδιακά και στα επόμενα βήματα. Με συναντήσεις των δύο αντιπροσωπειών θα διευρύνουμε τη θετική μας ατζέντα, θα εντείνουμε την οικονομική μας συνεργασία, θα επεκτείνουμε τα Μέτρα Οικοδόμησης της Εμπιστοσύνης. Και η επόμενη φάση του πολιτικού διαλόγου, όταν οι συνθήκες ωριμάσουν, μπορεί να είναι η προσέγγιση για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, που σύμφωνα με την Ελλάδα συνιστά τη μόνη διαφορά που θα μπορούσε να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας, με πυξίδα πάντοτε το Διεθνές Δίκαιο και ειδικά το Δίκαιο της Θάλασσας, που αποτελεί τον πιο ασφαλή πλοηγό στη διευθέτηση των διεθνών διαφορών» υπογράμμισε ο πρωθυπουργός, ο οποίος ανακοίνωσε ότι την άνοιξη θα επισκεφθεί την Άγκυρα πριν από τη συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν που θα γίνει τον Ιούλιο στην Ουάσιγκτον στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ.
«Κλείνω με τη σκέψη ότι η γεωγραφία και η ιστορία μάς έταξαν να ζούμε στην ίδια γειτονιά. Οι συγκυρίες έφεραν συχνά τον έναν απέναντι στον άλλον και γνωρίζω ότι υπάρχουν φωνές -είμαι σίγουρος και στην Ελλάδα και στην Τουρκία- που δεν συμφωνούν με αυτή την προσέγγιση. Όμως αισθάνομαι χρέος, ιστορικό χρέος, να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία να φέρουμε τα δύο κράτη δίπλα-δίπλα, όπως άλλωστε είναι και τα σύνορά μας. Μέχρι τώρα πετύχαμε οι σχέσεις μας να επανέλθουν σε ήρεμα νερά. Σήμερα, στο όνομα των επόμενων γενεών, οφείλουμε και οι δύο να χτίσουμε ένα αύριο όπου σε αυτά τα ήρεμα νερά θα φυσήξει και ένας ούριος άνεμος. Ένα αύριο ειρήνης, προόδου και συνεργασίας. Δείχνοντας ευθύνη και ρεαλισμό, θέλω σήμερα να κοιτάξω στο μέλλον» κατέληξε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Τουρκίας έδειξε εξαιρετικά φιλική διάθεση προς την Ελλάδα και αφιέρωσε μεγάλο μέρος των δηλώσεων του στο Μεσανατολικό, χωρίς ωστόσο να μιλήσει με θετικά λόγια για τη Χαμάς όπως κάνει συνήθως το τελευταίο διάστημα.
Ο Ταγίπ Ερντογάν είπε ότι η μειονότητα της Θράκης είναι «τουρκική», κάτι που έφερε την ανταπάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος σημείωσε ότι σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης η μειονότητα είναι «μουσουλμανική». «Για εμάς και για εμένα προσωπικά, η Θράκη αποτελεί ένα παράδειγμα αρμονικής συνύπαρξης χριστιανών και μουσουλμάνων και οι μουσουλμάνοι συμπολίτες μας έχουν -και αγωνιζόμαστε πάντα να διασφαλίζουμε στην πράξη- ίσες ευκαιρίες. Σε αυτή την κατεύθυνση αγωνιζόμαστε. Ο προσδιορισμός της ιδιότητας της μειονότητας ως μουσουλμανικής καθορίζεται από την ίδια τη Συνθήκη της Λωζάνης. Χρέος δικό μας είναι αυτό το κλίμα της αρμονικής συνύπαρξης, είναι χρέος της ελληνικής έννομης τάξης, να το διασφαλίσουμε και να το ενισχύσουμε. Και θέλω να σας διαβεβαιώσω, και να διαβεβαιώσω βέβαια όλους τους μουσουλμάνους συμπολίτες μας, ότι προς αυτή την κατεύθυνση η ελληνική κυβέρνηση θα εξακολουθεί να δουλεύει νυχθημερόν» απάντησε.
Δείτε τις κοινές δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετά τη συνάντηση τους στο Μέγαρο Μαξίμου.
