Στα οξυμμένα προβλήματα και στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική Αυτοδιοίκηση αναφέρεται ένας από τους εμβληματικούς αυτοδιοικητικούς, ο δήμαρχος Αμπελοκήπων-Μενεμένης και πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Λάζαρος Κυρίζογλου, μιλώντας στο «Μανιφεστο». Τα αιτήματα της Αυτοδιοίκησης έχουν τη δική τους ξεχωριστή σημασία λίγο πριν από το Ετήσιο Τακτικό Συνέδριο της ΚΕΔΕ, που θα γίνει στην ακριτική Αλεξανδρούπολη.
Κύριε πρόεδρε, συμμερίζεστε την άποψη που εκφράζεται από διάφορους ότι οι δήμοι αδικούνται διαχρονικά από το κεντρικό κράτος;
Είναι αδιαμφισβήτητο ότι παρά τις προβλέψεις του συντάγματος στο άρθρο 102 (το κεντρικό κράτος οφείλει να διασφαλίζει τη θεσμική ανεξαρτησία και την οικονομική αυτοτέλεια των δήμων), αυτό δεν συμβαίνει στην πράξη.
Προτεραιότητα που η Αυτοδιοίκηση έσπευσε να χαιρετίσει, αφού αποτελούσε μία από τις βασικές μας διεκδικήσεις, προς κάθε κυβέρνηση τα προηγούμενα χρόνια. Παρά το γεγονός ότι έγιναν κάποια βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, ακόμη απέχουμε πολύ από την πλήρη εφαρμογή των επιταγών του συντάγματος (άρθρο 101 και 102).
Σε ποιους τομείς εστιάζετε την κριτική σας;
Παρά το γεγονός ότι η χώρα εισήλθε σε μια περίοδο σχετικά υγιούς δημοσιονομικής κατάστασης και τα έσοδα του κράτους έχουν βελτιωθεί θεαματικά, οι δήμοι εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται ως «φτωχός συγγενής». Δεν συμμετέχουν ισότιμα στη διανομή του μερίσματος ανάπτυξης της χώρας και εξαρτώνται από την καταβολή έκτακτων οικονομικών ενισχύσεων από το κράτος, προκειμένου να καταφέρουν να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους και να λειτουργήσουν.
Το κεντρικό κράτος, παρά την υιοθέτηση τα τελευταία χρόνια μιας σειράς φιλικών προς τους δήμους πολιτικών, εξακολουθεί με κάποιες συγκεντρωτικές επιλογές του να μας αποδυναμώνει ή να μας παρακάμπτει σε κάποια κρίσιμα ζητήματα, που μας αφορούν άμεσα. Από τη διασφάλιση της ομαλής και ασφαλούς λειτουργίας των πόλεών μας, την προστασία του περιβάλλοντος και τη διαχείριση των απορριμμάτων, μέχρι τη διαχείριση των νερών, τη λειτουργία των υπηρεσιών δόμησης και την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης.
Ποιο είναι το βασικό αίτημά σας απέναντι στην κυβέρνηση;
Δεν βλέπουμε τους δήμους μας απέναντι στη σημερινή, αλλά και σε κάθε κυβέρνηση. Εμείς αυτό που θέλουμε είναι να επαναπροσδιορίσουμε άμεσα τη σχέση συνεργασίας μεταξύ κεντρικού κράτους και Αυτοδιοίκησης με όρους ειλικρίνειας, ισοτιμίας και ευθύνης. Με συνέπεια και υπευθυνότητα να διεκδικούμε, μέσα από διάλογο κι όχι αδιέξοδες συγκρούσεις, τη μεταρρύθμιση στη λειτουργία του κράτους. Το ξεκαθάρισμα ευθυνών κι αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων θεσμών του κράτους. Την ενίσχυση των δήμων με προσωπικό.
Τη λήψη ειδικών πολιτικών για τους μικρούς ορεινούς και νησιωτικούς δήμους της χώρας. Την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης εθνικής πολιτικής για τη διαχείριση των υδάτων της χώρας αλλά και των απορριμμάτων. Την ενίσχυση των δήμων με επιπλέον πόρους, τουλάχιστον ενός δισ. ευρώ πέραν των χρημάτων που ήδη μας αποδίδονται μέσω ΚΑΠ, για να μπορούν να ανταποκρίνονται στις συνταγματικές τους υποχρεώσεις.
Είναι οι δήμοι έτοιμοι να αναλάβουν περισσότερες ευθύνες;
Ασφαλώς και είμαστε έτοιμοι. Την επάρκεια και ικανότητά μας την αποδείξαμε τα προηγούμενα χρόνια, όπου διαχειριστήκαμε πολλές και δύσκολες κρίσεις. Δίνουμε καθημερινά εξετάσεις επάρκειας στους πολίτες των τοπικών μας κοινωνιών. Ο δήμος είναι διαρκώς στο πλευρό των πολιτών.
Αν μας δοθούν τα κατάλληλα οικονομικά και θεσμικά εργαλεία και το απαραίτητο προσωπικό, να είστε σίγουροι ότι θα τα καταφέρουμε πολύ καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον θεσμό του κράτους. Το αποδείξαμε στην περίοδο της οικονομικής και υγειονομικής κρίσης.
Δεν είναι μεταρρύθμιση ο νέος Κώδικας της Αυτοδιοίκησης;
Ο νέος Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η επεξεργασία του οποίου ελπίζουμε να ολοκληρωθεί σύντομα, θα βοηθήσει στην καλύτερη λειτουργία των δήμων. Δεν αποτελεί ασφαλώς διοικητική μεταρρύθμιση που ως ΚΕΔΕ, σύμφωνα με το σύνταγμα, επιδιώκουμε ένα διαφορετικό μοντέλο λειτουργίας του κράτους, που θα στηριζόταν στην αποκέντρωση και στο ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων βαθμίδων λειτουργίας του.
Όμως αποτελεί ένα γενναίο βήμα μπροστά για να αντιμετωπιστεί η πανσπερμία νόμων, ΠΔ, ΒΔ, ΑΝ, ΥΑ και ΚΥΑ, που είναι περισσότεροι από 500. Η πολυνομία είναι αυτή που τρέφει τη γραφειοκρατία, η γραφειοκρατία δημιουργεί καθυστερήσεις κι εκτρέφει τη διαφθορά. Και οι καθυστερήσεις αυξάνουν το κόστος λειτουργίας των δήμων. Το γεγονός ότι για πρώτη φορά η Αυτοδιοίκηση πρώτου και δευτέρου βαθμού αποκτά κοινό κώδικα θα συμβάλει στην καλύτερη λειτουργία μας.
Μαζί με τον νέο κώδικα έρχεται και νέος εκλογικός νόμος για την Αυτοδιοίκηση. Σας βρίσκει σύμφωνους αυτή η αλλαγή;
Δεν αποτελούσε προτεραιότητα για μας η αλλαγή του ισχύοντος εκλογικού νόμου, όμως δεν ξεχνάμε τι περάσαμε με την ακυβερνησία που δημιούργησε η εφαρμογή της λεγόμενης απλής αναλογικής στην εκλογή των Δημοτικών Συμβουλίων. Θεωρούμε θετικό το γεγονός ότι η κυβέρνηση προτείνει τώρα κι όχι την τελευταία στιγμή ένα εκλογικό σύστημα ενός γύρου που δίνει αυτοδυναμία στην παράταξη που εκλέγει τον δήμαρχο. Δεν πρέπει οι δήμοι μας να περάσουν ξανά τον εφιάλτη της ακυβερνησίας. Όμως με τα εκλογικά συστήματα δεν γεμίζουν τα ταμεία των δήμων.
Η κυβέρνηση προωθεί την ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων. Ποια είναι η θέση της ΚΕΔΕ σε αυτό το ζήτημα;
Είναι καταρχήν θετικό που επιτέλους το κεντρικό κράτος θέτει ψηλά στην ατζέντα του το ζήτημα της πράσινης διαχείρισης των απορριμμάτων στη χώρα μας, με ένα ολοκληρωμένο εθνικό σχέδιο που λαμβάνει υπ’ όψιν του τις τεχνολογικές εξελίξεις. Προϋπόθεση όμως για να πετύχει το εγχείρημα είναι να ληφθούν υπ’ όψιν σοβαρά οι θέσεις της Αυτοδιοίκησης, που γνωρίζει καλά όλες τις πτυχές του ζητήματος. Δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο το απαράδεκτο μοντέλο της ταφής απορριμμάτων. Η ενεργειακή αξιοποίηση, αν τελικά επιλεγεί, δεν θα πρέπει να επιβαρύνει δυσανάλογα τους δήμους, τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, με πανάκριβα και δυσβάστακτα ανταποδοτικά τέλη.
Πληρώνουμε ήδη πανάκριβα ένα άδικο χαράτσι, το τέλος ταφής. Δεν αντέχουμε κι άλλη μια νέα επιβάρυνση. Και δεν πρέπει να υπονομεύσει την ανακύκλωση, ανάκτηση και κομποστοποίηση, που για μας παραμένουν προτεραιότητα. Η αλυσίδα στη διαχείριση των απορριμμάτων θα πρέπει να συνεχίσει να είναι μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, διαλογή στην πηγή, πληρώνω όσο πετάω, με τελευταίο κρίκο την ενεργειακή αξιοποίηση, με συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
