Η άτυπη διευρυμένη συνάντηση για το Κυπριακό που ξεκίνησε χθες στη Γενεύη της Ελβετίας (μιας χώρας στο έδαφος της οποίας έχει γραφτεί μεγάλο μέρος της ιστορίας της Μεγαλονήσου) είναι η πρώτη ύστερα από τέσσερα χρόνια, που το ζήτημα βρισκόταν στον «πάγο».
Η αδιάλλακτη και διχοτομική θέση περί δύο κρατών που έχει υιοθετήσει η Αγκυρα –και οι Τουρκοκύπριοι– τα τελευταία έτη δεν αφήνει περιθώρια ούτε προσδοκίες σε Αθήνα και Λευκωσία για τα (ιδεατά) αποτελέσματα που θα μπορούσε να παραγάγει η άτυπη συνάντηση. Σε αυτές τις πολιτικο-διπλωματικές διαδικασίες και ιδιαίτερα στο Κυπριακό, το παιχνίδι επίρριψης ευθυνών (blame game) είναι έντονο και καμία πλευρά δεν θέλει να πάρει τον «μουτζούρη» ότι εγκατέλειψε τις συνομιλίες. Το καλάθι, ωστόσο, παραμένει μικρό.
Υπ' αυτό το πρίσμα, οι χθεσινές δηλώσεις του Ερσίν Τατάρ ότι είναι «μάταιη» η επιδίωξη λύσης στη βάση της ομοσπονδίας είναι ενδεικτικές και μαρτυρούν ότι οι οιωνοί για τη συνάντηση είναι αρνητικοί. Ο Τουρκοκύπριος «εκπρόσωπος» επιχείρησε να θεμελιώσει τις απόψεις του επικαλούμενος το δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν (2004) αλλά και την κατάληξη των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά (2017).
Ορισμένοι διπλωματικοί αξιωματούχοι στην Κύπρο θεωρούν ότι η λύση δύο κρατών αποτελεί ένα διαπραγματευτικό χαρτί το οποίο η Τουρκία προτίθεται να το «κάψει»/αξιοποιήσει για να ρίξει το βάρος των υποχωρήσεων (και των διεθνών πιέσεων) στην άλλη πλευρά, όταν το κρίνει σκόπιμο. Εντούτοις, είναι γεγονός ότι η τουρκική στάση υπέρ μιας λύσης δύο κρατών με κυρίαρχη (sovereign) ισότητα έχει διαμορφώσει μια νέα κατάσταση.
Το πλαίσιο
Στον αντίποδα, για Λευκωσία και Αθήνα τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων (εάν συμφωνηθεί) για την επίλυση του Κυπριακού θα πρέπει να γίνει στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου όπως αυτό διαμορφώθηκε στο Κραν Μοντανά. Ποιο είναι το πλαίσιο; Δικοινοτική Διζωνική Ομοσπονδία, με μια κυριαρχία και διεθνή προσωπικότητα, μια ενιαία ιθαγένεια, ενώ θα πρέπει να διασφαλίζονται η ανεξαρτησία και η εδαφική ακεραιότητα του νησιού.
«Είμαστε έτοιμοι αλλά και προετοιμασμένοι για να είμαστε εποικοδομητικοί, με πυξίδα το κεκτημένο των διαπραγματεύσεων, για να μπούμε στην ουσία αλλά και για να προκύψει αποτέλεσμα που θα διατηρεί τη διαδικασία ενεργή», τόνισε ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, στο σαββατιάτικο διάγγελμά του.
Διμερείς συναντήσεις
Το ουσιαστικό σκέλος της Πενταμερούς ξεκινά σήμερα. Ειδικότερα, το πρωί ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, θα έχει διμερείς συναντήσεις και στις 12 το μεσημέρι θα ξεκινήσει η συνεδρίαση με τη συμμετοχή όλων των μερών στο Palais des Nations, την έδρα των Ηνωμένων Εθνών στην Ελβετία. Στην άτυπη διευρυμένη συνάντηση μετέχει η Κυπριακή Δημοκρατία υπό τον Νίκο Χριστοδουλίδη, η τουρκοκυπριακή κοινότητα υπό τον Ερσίν Τατάρ, οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις (Ελλάδα, Τουρκία, Ηνωμένο Βασίλειο), ενώ για πρώτη φορά θα μετάσχει η ΕΕ.
Αθήνα και Αγκυρα εκπροσωπούνται σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών από τους Γιώργο Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν αντιστοίχως. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές δεν ήταν γνωστό εάν οι κ. Γεραπετρίτης και Φιντάν θα πραγματοποιούσαν διμερή επαφή στο περιθώριο της άτυπης συνάντησης. Το Λονδίνο εκπροσωπείται από τον υφυπουργό Ευρώπης, Στίβεν Ντάουτι, ενώ οι «πρωτάρες» Βρυξέλλες από την επικεφαλής της Μονάδας Διακανονισμού του Κυπριακού, την (ιταλικής καταγωγής) Τζιούλια Μπερτετζόλο.
Δείπνο στις αντιπροσωπείες
Το βράδυ της Δευτέρας, ο κ. Γκουτέρες παρέθεσε δείπνο στις αντιπροσωπείες των μερών που συμμετέχουν στη συνάντηση. Από πλευράς Κυπριακής Δημοκρατίας στο δείπνο παρακάθισαν ο Νίκος Χριστοδουλίδης και ο πολύπειρος Ελληνοκύπριος διαπραγματευτής, Μενέλαος Μενελάου, ενώ από την πλευρά της Ελλάδας ο Γιώργος Γεραπετρίτης και η υφυπουργός Εξωτερικών, πρέσβης Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου.
Τόσο πριν όσο και μετά το δείπνο, ο κ. Χριστοδουλίδης προήδρευσε διά ζώσης σύσκεψης του Εθνικού Συμβουλίου στο οποίο μετέχουν ο πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, οι αρχηγοί των κοινοβουλευτικών κομμάτων (ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και ΔΗΠΑ) αλλά και ο αντιπρόεδρος του Κινήματος των Οικολόγων.
«Η Κύπρος δεν μπορεί πια να είναι διαιρεμένη. Η διαίρεση δεν μπορεί ποτέ να είναι η λύση», σημείωσε χθες το πρωί ο κ. Γεραπετρίτης από τις Βρυξέλλες, όπου βρέθηκε για να μετάσχει στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων. «Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα πρέπει να είναι ενεργώς παρούσα στην επίλυση του Κυπριακού, στο πλαίσιο των Ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ», πρόσθεσε, φανερώνοντας ότι για Αθήνα και Λευκωσία η επίλυση του Κυπριακού έχει μία συγκεκριμένη κατεύθυνση.
