Σε μια περίοδο όπου ο αγροτικός κόσμος αντιμετωπίζει αρκετές δυσκολίες, με τις καθυστερήσεις των πληρωμών και την ανησυχία που προκαλεί η ευλογιά των αιγοπροβάτων, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, μιλά στο «Μανιφέστο» για τα μέτρα στήριξης που υλοποιεί η κυβέρνηση και το σχέδιο σταθεροποίησης του πρωτογενούς τομέα.
Κάνοντας λόγο για τις κινητοποιήσεις των αγροτών, τονίζει πως κατανοεί την πίεση των παραγωγών, αλλά επιμένει στον δρόμο του διαλόγου και της συνέπειας, υπενθυμίζοντας ότι «η λύση δεν θα έρθει με αντιπαράθεση, αλλά μέσα από συνεργασία και σοβαρές αποφάσεις».
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε αύξηση κατά 50% στα όρια επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο. Πώς αυτή η απόφαση εντάσσεται στη συνολική πολιτική στήριξης του πρωτογενούς τομέα και ποιο είναι το όφελος για τους παραγωγούς;
Η απόφαση αυτή αποτελεί συνέχεια μιας συνεκτικής πολιτικής που στηρίζει έμπρακτα τον πρωτογενή τομέα σε μια περίοδο με έντονο κόστος παραγωγής και συσσωρευμένες πιέσεις. Περίπου 37.000 αγρότες θα λάβουν επιπλέον ποσά, με τη ρύθμιση να ισχύει μόνιμα από φέτος και στο εξής.
Θέλω, όμως, να τονίσω ότι αυτή δεν είναι η μοναδική παρέμβασή μας το τελευταίο διάστημα. Ήδη, 56,3 εκατ. ευρώ έχουν καταβληθεί σε περισσότερους από 113.000 αγρότες μόνο από την επιστροφή του ΕΦΚ πετρελαίου, ενώ ταυτόχρονα συνεχίζουμε τις παρεμβάσεις για τη μείωση του κόστους παραγωγής και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας: Με το Μέτρο ΓΑΙΑ, που προβλέπει ειδικό τιμολόγιο στο αγροτικό ρεύμα, με ρυθμίσεις για κόκκινα δάνεια και ληξιπρόθεσμες οφειλές έως 120 δόσεις, με επενδύσεις 300 εκατ. ευρώ στη θερμοκηπιακή γεωργία και με σημαντικά αρδευτικά έργα στη Θεσσαλία, μέσα από το Πρόγραμμα «Ύδωρ 2.0».
Η πολιτική μας έχει έναν και μοναδικό στόχο, να στηρίξουμε τον αγρότη με ό,τι εργαλεία έχουμε στη διάθεσή μας. Αναγνωρίζουμε ότι βρισκόμαστε σε μια δύσκολη εποχή, σε μια εποχή προκλήσεων, αλλά έχουμε δεσμευτεί πως θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να κρατήσουμε τον πρωτογενή τομέα όρθιο.
Καλά όλα αυτά, αλλά υπάρχει σαφής ανησυχία για καθυστερήσεις στις πληρωμές. Ποιο είναι σήμερα το ακριβές χρονοδιάγραμμα για τη βασική ενίσχυση, το Μέτρο 23 και τις υπόλοιπες εκκρεμότητες; Μπορούν οι αγρότες να υπολογίζουν σε ομαλοποίηση των πληρωμών;
Κατανοώ πλήρως την ανησυχία των παραγωγών, όμως το χρονοδιάγραμμα, όπως το ανακοίνωσα και στην πρόσφατη συνάντησή μου με τους αγρότες, θεωρούμε ότι θα υλοποιηθεί στο ακέραιο.
Συγκεκριμένα, έως το τέλος Νοεμβρίου, προγραμματίζονται δύο βασικές πληρωμές: η προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης για τη φετινή χρονιά, που θα είναι 550-600 εκατ. ευρώ, και η πληρωμή του Μέτρου 23, το οποίο θα αγγίξει τα 178 εκατ. ευρώ. Έως το τέλος του 2025, στόχος είναι να ολοκληρωθούν οι πληρωμές οκτώ εκκρεμών προγραμμάτων (Σπάνιες Φυλές, Κομφούζιο, Παλιά Βιολογικά κ.ά.), να γίνει η εξόφληση της βασικής ενίσχυσης, να καταβληθούν οι αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ για τις ζημιές από τον παγετό, οι οποίες θα δοθούν μετά την πληρωμή της προκαταβολής βασικής ενίσχυσης και να καταβληθεί η προκαταβολή για την ανασύσταση του φυτικού κεφαλαίου στη Θεσσαλία από τον Daniel, που επίσης βρίσκεται σε εκκρεμότητα.
Πρέπει να κατανοήσουμε όλοι το εξής: Η μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ είναι καθοριστική τομή αλλά και περίπλοκη, με πολλές ιδιαιτερότητες. Μόλις ολοκληρωθεί η μετάβαση, τότε οι πληρωμές θα αποκτήσουν κανονική ροή και θα είναι πλήρως διαφανείς και δίκαιες. Ο στόχος μας είναι ένας: οι παραγωγοί να γνωρίζουν με σιγουριά πότε πληρώνονται, πόσα χρήματα θα λάβουν και ότι τα χρήματα πηγαίνουν σε εκείνους που πραγματικά παράγουν.
Έχετε αναφέρει ότι η καθυστέρηση στις πληρωμές σχετίζεται με δύο επιστολές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Πώς εξασφαλίζετε ότι η χώρα δεν θα διακινδυνεύσει τη ροή των ευρωπαϊκών κονδυλίων;
Από την πρώτη στιγμή έχουμε ξεκαθαρίσει ότι δεν θέλουμε να κινδυνεύσει η ροή των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Γι’ αυτό κάνουμε ό,τι απαιτείται ώστε να διασφαλιστεί ότι κάθε πληρωμή γίνεται με πλήρη διαφάνεια και σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες.
Στις αρχές του μήνα καταθέσαμε το Action Plan 2, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που διορθώνει παλαιές αδυναμίες, κλείνει τα «παραθυράκια» που υπήρχαν στις δηλώσεις καλλιέργειας και εναρμονίζει πλήρως τον ΟΠΕΚΕΠΕ με το ευρωπαϊκό σύστημα ελέγχου. Το Action Plan 1 έχει κι αυτό –και στα 54 σημεία του– ολοκληρωθεί, αλλά αναμένεται η μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ, με την αναμόρφωση του σχετικού νομοθετικού πλαισίου, για να κλείσει κι αυτό το κεφάλαιο.
Θεωρώ ότι σε μεγάλο βαθμό έχουμε ήδη αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των Βρυξελλών και πλέον το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: οι πληρωμές προχωρούν κανονικά και η χώρα κερδίζει ξανά την αξιοπιστία της. Παράλληλα, θα δείτε ότι και οι αγρότες θα εμπιστευθούν τον Οργανισμό, γιατί θα διαπιστώσουν ότι όλα γίνονται με πλήρη διαφάνεια και δικαιοσύνη.
Η μεταφορά του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ ενισχύει αυτήν την ασφάλεια. Δημιουργεί έναν μηχανισμό ελέγχου με πλήρη διαφάνεια, που αποκλείει τα λάθη και τις αμφισβητήσεις του παρελθόντος. Πλέον, θα μιλάμε για ένα σύστημα που θα εμπιστεύονται και η Ευρώπη και οι Έλληνες παραγωγοί.
Οι πρόσφατες κινητοποιήσεις ανέδειξαν την αγωνία των παραγωγών για τις πληρωμές και το αυξημένο κόστος. Πώς απαντάτε σε αυτούς τους προβληματισμούς και τι μήνυμα θέλετε να στείλετε στους αγρότες που ετοιμάζονται να βγουν ξανά στους δρόμους;
Απέναντι στο αυξημένο κόστος παραγωγής η κυβέρνηση παραθέτει μια σειρά μέτρων για μειωμένους φορολογικούς συντελεστές και δυνατότητες για φθηνότερο αγροτικό ρεύμα, επιστροφή του ΕΚΦ στο αγροτικό πετρέλαιο και καλύτερη πρόσβαση στο βασικότερο αγαθό για μια καλλιέργεια, το νερό. Συνεχώς λαμβάνουμε πρόσθετα μέτρα προς όφελος των παραγωγών.
Κατανοώ απολύτως την αγωνία του αγροτικού κόσμου. Οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι δίνουν καθημερινά μια σκληρή μάχη απέναντι στο αυξημένο κόστος παραγωγής, στην κλιματική κρίση και στις δυσκολίες της αγοράς. Είναι άνθρωποι που κρατούν την ελληνική ύπαιθρο ζωντανή, και η πολιτεία οφείλει να τους ακούει. Κι αυτό κάνουμε. Έχω πραγματοποιήσει δεκάδες συναντήσεις μου με τους ανθρώπους του μόχθου και, όπως έχω ξεκαθαρίσει, η πόρτα του γραφείου μου είναι πάντα ανοικτή.
Η λύση δεν θα έρθει με αντιπαράθεση ή πίεση του δρόμου. Θα έρθει μέσα από διάλογο, συνέπεια και συνεργασία. Το υπουργείο είναι ανοιχτό να ακούσει, να διορθώσει ό,τι χρειάζεται και να στηρίξει με δίκαιο τρόπο όλους όσοι πραγματικά παράγουν.
Η ευλογιά έχει προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στον κτηνοτροφικό κόσμο. Θεωρείτε ότι η χώρα θα αποφύγει τελικά τον εμβολιασμό; Και τι σημαίνει αυτό για την ελληνική φέτα και τις εξαγωγές;
Η ευλογιά είναι ένα σοβαρό ζήτημα που αντιμετωπίζουμε με επιστημονική ψυχραιμία και όχι με βιαστικές αποφάσεις. Από την πρώτη στιγμή, κινητοποιήσαμε όλους τους αρμόδιους φορείς –τις περιφέρειες, τις κτηνιατρικές υπηρεσίες– και δημιουργήσαμε την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης και Ελέγχου της Ευλογιάς, με τη συμμετοχή κορυφαίων καθηγητών από τις δύο κτηνιατρικές σχολές της χώρας. Εκείνοι είναι που αξιολογούν καθημερινά τα δεδομένα και καθορίζουν τα επόμενα βήματα, όχι οι πολιτικοί ή οι τοπικοί παράγοντες. Αυτό σημαίνει σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Όλα τα άλλα αποτελούν φθηνό και πρόσκαιρο λαϊκισμό.
Σήμερα, η Ελλάδα δεν έχει εγκεκριμένο εμβόλιο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και καμία χώρα-μέλος δεν έχει εφαρμόσει εμβολιασμό. Όπου συνέβη αυτό –όπως στην Τουρκία– η νόσος παρέμεινε ενδημική.
Η στρατηγική μας στηρίζεται δύο άξονες: αφενός, πλήρης βιοασφάλεια και περιορισμός της νόσου αφετέρου, στήριξη των κτηνοτρόφων που έχουν πληγεί. Ήδη εφαρμόζονται αποζημιώσεις για θανάτωση ζώων, θα τρέξει πρόγραμμα ανασύστασης του ζωικού κεφαλαίου, ενώ ενεργοποιήθηκαν και στρατιωτικοί κτηνίατροι για επιτόπιους ελέγχους. Αυτό, μάλιστα, ψηφίστηκε χθες από την Ολομέλεια της Βουλής μαζί με άλλες σημαντικές διατάξεις, όπως ότι πλέον οι ενισχύσεις για την ευλογιά δεν υπόκεινται σε φόρους, τέλη ή εισφορές, δεν συμψηφίζονται με οφειλές προς το Δημόσιο ή ασφαλιστικά ταμεία, δεν επηρεάζουν το εισόδημα για την καταβολή κοινωνικών ή προνοιακών παροχών.
Δεν θα αφήσουμε κανέναν μόνο του. Όμως δεν θα επιτρέψουμε και να ληφθούν παρορμητικές αποφάσεις που θα έθεταν σε κίνδυνο τη φέτα –ένα εθνικό προϊόν που συνεισφέρει με σχεδόν 1 δισ. ευρώ στις εξαγωγές της χώρας– και την αξιοπιστία της χώρας στις διεθνείς αγορές. Η Ελλάδα θα κινηθεί με σοβαρότητα, επιστημονική τεκμηρίωση και απόλυτο σεβασμό στον κτηνοτρόφο και στο εθνικό συμφέρον.
Πόσα χρήματα έχουν καταβληθεί μέχρι σήμερα στους κτηνοτρόφους που έχασαν τα ζώα τους και τι θα γίνει μόλις εκριζωθεί η ευλογιά;
Ήδη έχουν καταβληθεί 48 εκατ. ευρώ για αποζημιώσεις και αναμένεται η εκταμίευση κι άλλων χρημάτων για τα ζώα που έχουν θανατωθεί. Τα χρήματα δίνονται στις περιφέρειες, που έχουν και την ευθύνη για την εφαρμογή των μέτρων βιοασφάλειας αλλά και της καταμέτρησης των θανατωθέντων ζώων, οι οποίες με τη σειρά τους τα καταβάλλουν στους δικαιούχους κτηνοτρόφους. Σημειώνω ότι η χώρα μας δίνει τη μεγαλύτερη αποζημίωση ανά ζώο, δηλαδή έως 250 ευρώ για κάθε ζώο, ενώ στην Ευρώπη ο μέσος όρος είναι γύρω στα 95 ευρώ.
Επίσης έχουν καταβληθεί περί τα 44,7 εκατ. ευρώ για κάλυψη των αναγκών των κτηνοτρόφων για αγορά ζωοτροφών.
Μόλις εκριζωθεί η ευλογιά, η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί ότι θα υπάρξει πρόγραμμα ανασύστασης του ζωικού κεφαλαίου που χάθηκε κατά την περίοδο της κρίσης.
Με δεδομένες τις προκλήσεις –από τις επιζωοτίες έως τις καθυστερήσεις των ευρωπαϊκών πληρωμών– ποιο είναι το κεντρικό μήνυμά σας προς τους αγρότες και κτηνοτρόφους που περιμένουν απτά αποτελέσματα από την πολιτεία;
Το μήνυμά μου είναι απλό και ειλικρινές: η κυβέρνηση στέκεται δίπλα στους ανθρώπους της παραγωγής με πράξεις. Ξέρω καλά ότι οι αγρότες ζητούν απτά αποτελέσματα. Και γι’ αυτό η πολιτική μας είναι σταθερή, να στηρίξουμε τον πρωτογενή τομέα με δικαιοσύνη, συνέπεια και προοπτική.
Οι κρίσεις των τελευταίων ετών μάς έμαθαν πως τίποτα δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο. Ούτε οι ευρωπαϊκές ροές, ούτε οι αγορές, ούτε το κόστος παραγωγής. Όμως η Ελλάδα σήμερα έχει αξιοπιστία, σχέδιο και μηχανισμούς που λειτουργούν. Ενισχύουμε τους αγρότες με στοχευμένα μέτρα, εξασφαλίζουμε τη διαφάνεια στις πληρωμές, στηρίζουμε τις επενδύσεις και προχωρούμε σε έργα που αλλάζουν την εικόνα της υπαίθρου.
Δεν ωραιοποιώ την κατάσταση, η αγροτική ζωή δεν είναι εύκολη και το γνωρίζω καλά διότι προέρχομαι από μια κατ’ εξοχήν αγροτική περιφέρεια. Όμως, για πρώτη φορά μετά από χρόνια, υπάρχει μια κυβέρνηση που αντιμετωπίζει τα προβλήματα με ρεαλισμό και ευθύνη, χωρίς λαϊκισμούς.
Θέλω οι άνθρωποι του πρωτογενούς τομέα να νιώθουν έμπρακτα ότι η πολιτεία στέκεται δίπλα τους – τους υπολογίζει, τους στηρίζει και αναγνωρίζει τον αγώνα τους. Όμως, είναι εξίσου σημαντικό να κατανοήσουμε όλοι πως μόνο αν πορευτούμε μαζί, με ενότητα και κοινή προσπάθεια, μπορούμε να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες και να αφήσουμε οριστικά πίσω μας την κρίση.
