Με σαφή στόχο την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής, την τόνωση των εξαγωγών και τη θωράκιση της αγροτικής οικονομίας απέναντι σε εξωτερικές πιέσεις, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ξεδιπλώνει ένα ευρύ πλέγμα παρεμβάσεων. Από τα νέα επενδυτικά εργαλεία για τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες, μέχρι τη χρηματοδότηση κρίσιμων αρδευτικών έργων και τον επανασχεδιασμό των ενισχύσεων μέσω ΟΠΕΚΕΠΕ, η πολιτική του υπουργείου είναι να δοθεί έμφαση στην αναβάθμιση της παραγωγικής βάσης της χώρας.
Στη συνέντευξή του στο «Μανιφέστο» ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, περιγράφει τις προτεραιότητες της κυβέρνησης για τον πρωτογενή τομέα, εξηγεί γιατί η Ελλάδα διεκδικεί εξαιρέσεις από τους αμερικανικούς δασμούς σε βασικά εξαγώγιμα προϊόντα, αναφέρεται στις παρεμβάσεις για την επάρκεια και την τιμολόγηση των αμνοεριφίων ενόψει Πάσχα και αποσαφηνίζει τον σχεδιασμό για τη θεσμική επανεκκίνηση του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Υπουργέ, πόσο ανησυχείτε για τα ελληνικά προϊόντα που εξάγονται στις ΗΠΑ μετά τους δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ;
Η ανακοίνωση των δασμών από τις Ηνωμένες Πολιτείες εισάγει το παγκόσμιο εμπόριο σε μια νέα φάση αναταράξεων και την παγκόσμια οικονομία σε ένα νέο καθεστώς αβεβαιότητας. Ωστόσο εκτιμώ ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει ακόμη τη δυνατότητα να διεκδικήσει μια λύση αμοιβαία επωφελή – μια πραγματική win-win συμφωνία στο εμπόριο με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αντίστοιχα, πάντως, και η Ελλάδα εισέρχεται σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία που διαμορφώνεται για την παγκόσμια οικονομία, έχοντας κερδίσει το στοίχημα της δημοσιονομικής σταθερότητας. Αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει εφησυχασμός. Οι συνθήκες που διαμορφώνονται παγκοσμίως είναι αχαρτογράφητες και η ανησυχία είναι δικαιολογημένη. Οπως έχω δηλώσει οι κινήσεις μας αναπτύσσονται σε τρία επίπεδα:
Πρώτον, επαναπροσδιορισμός της πολιτικής της ΕΕ στον πρωτογενή τομέα. Η επιλογή αυτή είναι επιβεβλημένη, καθώς, η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αγροτικών προϊόντων προς τις ΗΠΑ.
Δεύτερον, θα επιχειρήσει η χώρα μας να υπάρξει εξαίρεση από το μέτρο της αύξησης των δασμών, σε προϊόντα μοναδικά, τα οποία δεν επηρεάζουν την αγροτική παραγωγή των ΗΠΑ, όπως οι βρώσιμες ελιές, η φέτα κ.ά.
Τρίτον, πρέπει να λάβει αποφάσεις η ΕΕ για τη στήριξη των αγροτικών προϊόντων που παράγονται από τα κράτη-μέλη της, καθώς είναι αδιανόητο να εξάγονται τα ευρωπαϊκά προϊόντα και οι καταναλωτές των χωρών της Ενωσης να αναγκάζονται να αγοράζουν τα ίδια προϊόντα από τρίτες χώρες, σε τιμές πιο φθηνές. Στη συγκεκριμένη περίπτωση πρέπει να εξεταστεί η οικονομική στήριξη των προϊόντων της ΕΕ για να είναι πιο προσιτά στους Ευρωπαίους καταναλωτές.
Είστε αισιόδοξος ότι κάποιες κατηγορίες μπορούν να εξαιρεθούν και από τι θα εξαρτηθεί;
Το εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων και τροφίμων της Ελλάδας με τις ΗΠΑ είναι σαφώς πλεονασματικό υπέρ της χώρας μας, παρουσιάζοντας, μάλιστα, ισχυρή αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια. Τα αγροτικά προϊόντα, ιδίως, καταλαμβάνουν σχεδόν το 1/3 των συνολικών μας εξαγωγών προς τις ΗΠΑ. Η επιβολή των δασμών, εφόσον καταλαμβάνει το σύνολο των προϊόντων, ενδέχεται να επηρεάσει αυτό το ευνοϊκό για τη χώρα μας ισοζύγιο. Δεν είναι, όμως, καθόλου βέβαιο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να υποκαταστήσουν αυτές τις εισαγωγές από την Ελλάδα με δικά τους προϊόντα. Για παράδειγμα, οι ελιές, το λάδι, η φέτα, είναι υψηλής ποιότητας και διατροφικής αξίας προϊόντα, με ισχυρό brand name στις διεθνείς αγορές, τα οποία μάλιστα είτε δεν παράγονται καθόλου στις Ηνωμένες Πολιτείες είτε η παραγωγή –όπως αυτή του ελαιολάδου– δεν επαρκεί. Επομένως η επιβολή δασμών σε αυτά τα προϊόντα είναι προβληματική ως προς τη λογική της. Αυτό μας δίνει τα αναγκαία διαπραγματευτικά όπλα για να διεκδικήσουμε ενδεχόμενες εξαιρέσεις για ορισμένα ελληνικά προϊόντα.
Θεωρείτε ότι η ΕΕ θα καταφέρει να αντιμετωπίσει την κρίση συνολικά; Φοβάστε φαινόμενο ντόμινο στις ευρωπαϊκές οικονομίες;
Το πρόβλημα, πέρα από τις εξαιρέσεις που θα επιδιώξουμε ως χώρα, είναι γενικότερο και η ΕΕ πρέπει να έχει μια συνεκτική και αποτελεσματική πολιτική. Οφείλουμε να μείνουμε ενωμένοι σε μια κοινή πολιτική, η οποία, όμως, πρέπει να αποφασισθεί σύντομα και με απόλυτη ψυχραιμία. Σε ό,τι αφορά την περίπτωση ντόμινο δεν είναι κάτι που αφορά την ΕΕ. Οι κίνδυνοι που διαμορφώνονται στο νέο τοπίο, μετά τους δασμούς Τραμπ, αφορούν την παγκόσμια οικονομία, μέρος της οποίας είναι η ΕΕ
Πότε θα ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός του υπουργείου για την εξυγίανση του ΟΠΕΚΕΠΕ;
Από την πρώτη στιγμή έχουμε αναγνωρίσει ότι το πρόβλημα του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι διαχρονικό, και η εξυγίανσή του απαιτεί χρόνο, συντονισμό και αποφασιστικότητα.
Το παρόν σχέδιο βασίζεται σε τεκμηριωμένη ανάλυση και ρεαλιστική υλοποίηση, με στόχο όχι μόνο τη συμμόρφωση στις απαιτήσεις της ΕΕ, αλλά και τη διασφάλιση ότι οι Ελληνες παραγωγοί θα συνεχίσουν να λαμβάνουν τις ενισχύσεις που δικαιούνται, με απόλυτη διαφάνεια και δικαιοσύνη.
Επίσης, ενισχύουμε τους ελέγχους και αλλάζουμε το καθεστώς επιλογής δικαιούχων, στρέφοντας την προσοχή μας στους πραγματικούς παραγωγούς αντί για τα ιστορικά δικαιώματα. Με την αξιοποίηση των ισοζυγίων παραγωγής, εξασφαλίζουμε ότι οι ενισχύσεις κατανέμονται δίκαια, σύμφωνα με την πραγματική παραγωγική δραστηριότητα. Επίσης, προχωράμε άμεσα στην εφαρμογή των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης, μια σημαντική μεταρρύθμιση που έχει καθυστερήσει, αλλά είναι κρίσιμη για τη βιώσιμη διαχείριση των διαθέσιμων πόρων.
Προχωράμε με αποφασιστικότητα και χωρίς συμβιβασμούς, παρά τις αντιδράσεις που αναπόφευκτα προκαλούν οι αλλαγές. Το μεγάλο στοίχημα είναι η διατήρηση της ροής των πόρων και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στον Οργανισμό, κάτι που αποτελεί προτεραιότητα όχι μόνο για το υπουργείο, αλλά για τη χώρα συνολικά. Ηδη την προηγούμενη εβδομάδα έγινε η πληρωμή των οικολογικών σχημάτων και θα συνεχίσουμε με διαφάνεια και μεθοδικότητα.
Με το πρόγραμμα για τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες τι γίνεται; Και ποιοι τελικώς ωφελούνται;
Η υπουργική απόφαση έχει εκδοθεί και το πρόγραμμα αναμένεται να ανοίξει μετά το Πάσχα. Από το πρόγραμμα θα ωφεληθούν οι επαγγελματίες αγρότες. Στην πρώτη του φάση, το πρόγραμμα διαθέτει προϋπολογισμό 300 εκατομμυρίων ευρώ, με τη δυνατότητα να φτάσει έως και τα 600 εκατομμύρια ευρώ μέσω υπερδεσμεύσεων.
Το πρόγραμμα προσφέρει σημαντική οικονομική στήριξη στους δικαιούχους, καθώς το 50% της επένδυσης καλύπτεται από επιδότηση, το 35% από τραπεζικό δανεισμό και το υπόλοιπο 15% από ίδια συμμετοχή. Απευθύνεται σε αγρότες και συνεταιρισμούς που επιθυμούν να επενδύσουν ποσά από 30.000 ευρώ έως 1 εκατομμύριο ευρώ, ενισχύοντας έτσι τη δημιουργία και την αναβάθμιση μικρών και μεσαίων θερμοκηπιακών μονάδων.
Ο στόχος του προγράμματος για ενίσχυση των θερμοκηπιακών καλλιεργειών είναι να υποστηρίξει τους παραγωγούς που επιθυμούν να εκσυγχρονίσουν ή να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους, αλλά και να αυξήσει τις ποσότητες των παραγομένων προϊόντων, μειώνοντας, ταυτόχρονα, το κόστος παραγωγής.
Πρόσφατα είχατε μια σύσκεψη με περιφερειάρχες και ανακοινώσατε πρόγραμμα έργων για την άρδευση. Τι αφορά;
Στη σύσκεψη έγινε η αναλυτική παρουσίαση και επεξήγηση του Προγράμματος Υποδομών Εγγείων Βελτιώσεων, ύψους 600 εκατ. ευρώ, το οποίο έχει στόχο να δώσει οριστικές λύσεις στα χρόνια προβλήματα της άρδευσης, να ενισχύσει την αγροτική παραγωγή και να θωρακίσει τη χώρα έναντι των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Το Πρόγραμμα αποτελεί τον πυρήνα του στρατηγικού σχεδίου «ΥΔΩΡ 2.0» και αφορά σε νέα έργα ταμίευσης και σύγχρονα αρδευτικά δίκτυα, με στόχο την ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων και τη στήριξη της γεωργίας. Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη στρατηγική αγροτικής ανάπτυξης και περιβαλλοντικής θωράκισης, με χρονικό ορίζοντα υλοποίησης έως το 2029. Δεν πρόκειται για αποσπασματικές παρεμβάσεις αλλά για μια ολοκληρωμένη και συνεκτική εθνική στρατηγική. Σκοπός μας είναι να διασφαλίσουμε νερό επαρκούς ποσότητας και ποιότητας για τον πρωτογενή τομέα, την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και τη θωράκιση απέναντι στα ακραία φαινόμενα.
Εν όψει του Πάσχα οι πολίτες ανησυχούν ότι οι τιμές στο αρνί θα εκτοξευθούν…
Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προχωρεί σε κάθε επιβαλλόμενη ενέργεια ώστε να υπάρχει επάρκεια αρνιών στην αγορά σε τιμές προσιτές για τους καταναλωτές. Για τον λόγο αυτό βρισκόμαστε σε συνεχή συνεργασία με τον υπουργό Ανάπτυξης, Τάκη Θεοδωρικάκο. Η εγχώρια παραγωγή σε συνδυασμό με εισαγωγή ζώων από άλλες χώρες μπορεί να προσφέρει επάρκεια στην αγορά. Ωστόσο, σας θυμίζω ότι υπάρχει εξάπλωση ζωονόσων σε χώρες της Ευρώπης, που σημαίνει περιορισμό ή και απαγόρευση εισαγωγών.
Οπως γνωρίζετε, ο ρόλος του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων επικεντρώνεται στους ελέγχους στην αγορά για την ασφάλεια των διακινούμενων τροφίμων και στην ταυτοποίηση αναγραφομένων ενδείξεων με την πραγματικότητα, αλλά και στην παροχή διευκολύνσεων στη μετακίνηση ζώντων αμνοεριφίων από τις ελεύθερες από μέτρα για την ευλογιά περιοχές, προς τα σφαγεία.
Οι έλεγχοι είναι συνεχείς τόσο στη χονδρική, όσο και στη λιανική πώληση και για την αποτροπή στρεβλώσεων στην αγορά. Βασικός μας στόχος είναι η προστασία του καταναλωτή και η στήριξη της ελληνικής παραγωγής, μέσα από στοχευμένες ενέργειες που αποτρέπουν αδικαιολόγητες ανατιμήσεις και φαινόμενα αισχροκέρδειας.
