Άλμα εκσυγχρονισμού χαρακτηρίζει ο Κώστας Κατσαφάδος, μιλώντας στο «Μανιφέστο», την πλήρη ψηφιοποίηση των υπηρεσιών αποκατάστασης πληγέντων, ενώ με ιδιαίτερη προσοχή στέκεται τόσο στην αποτελεσματική διαχείριση της αντιπυρικής περιόδου όσο και στην ετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού για ενδεχόμενα πλημμυρικά φαινόμενα.
Υπουργέ, σύντομα το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας περνά στην ψηφιακή εποχή. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;
Πράγματι, ο μηχανισμός αποκατάστασης στην Ελλάδα έχει μπει πλέον σε μια νέα εποχή μεγαλύτερης ταχύτητας, ευθύνης και τελικά εμπιστοσύνης. Η Γενική Γραμματεία Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών και Κρατικής Αρωγής έχει κάνει τα τελευταία χρόνια ένα άλμα εκσυγχρονισμού. Σε αυτό το πλαίσιο συνεχίζουμε και προχωράμε σε μια μεγάλη θεσμική τομή: ένα νομοσχέδιο για την πλήρη ψηφιοποίηση των υπηρεσιών αποκατάστασης, που αλλάζει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο το κράτος στηρίζει τον πολίτη μετά από μια καταστροφή. Δημιουργούμε για πρώτη φορά μια ενιαία ψηφιακή πλατφόρμα όπου οι πληγέντες θα μπορούν να καταχωρούν με ασφάλεια τα στοιχεία τους, τα οποία θα διασταυρώνονται αυτόματα με τα δεδομένα του Κτηματολογίου, της ΑΑΔΕ και των φορολογικών αρχείων.
Με αυτόν τον τρόπο τερματίζουμε τη γραφειοκρατία, μειώνουμε τις καθυστερήσεις και διασφαλίζουμε ότι οι αποζημιώσεις φτάνουν γρήγορα και δίκαια εκεί που πρέπει – στους πραγματικούς δικαιούχους. Η επιτάχυνση που παρατηρήθηκε φέτος δεν ήταν τυχαία. Αυτή η μεταρρύθμιση δεν είναι απλώς ένα ψηφιακό έργο, είναι μια πολιτική πράξη εμπιστοσύνης προς τον πολίτη. Είναι η απόδειξη ότι η κρατική αρωγή μπορεί να λειτουργεί με ευρωπαϊκά πρότυπα, με ταχύτητα, αξιοπιστία και δικαιοσύνη. Ήδη φέτος οι αυτοψίες στις πυρόπληκτες περιοχές πραγματοποιήθηκαν ψηφιακά, με άμεση καταγραφή και αξιολόγηση των ζημιών, ενώ η διαδικασία οριοθέτησης και καταβολής των αποζημιώσεων ολοκληρώθηκε πολύ συντομότερα σε σχέση με προηγούμενα έτη. Προχωράμε με ακόμα μεγαλύτερη ταχύτητα.
Ποιες είναι οι αλλαγές που προωθούνται για τους πληγέντες από φυσικές καταστροφές; Αλλάζουν τα δεδομένα ως προς τη στεγαστική κάλυψη των συμπολιτών μας που έχασαν τα σπίτια και τις επιχειρήσεις τους;
Η φετινή χρονιά σηματοδοτεί μια ουσιαστική αλλαγή φιλοσοφίας στην κρατική αρωγή. Για πρώτη φορά, η στεγαστική συνδρομή παρέχεται εξ ολοκλήρου –κατά 100%– ως δωρεάν κρατική ενίσχυση, χωρίς την ανάγκη τραπεζικού δανείου, για κατοικίες έως 150 τετραγωνικών μέτρων. Η αλλαγή προέκυψε μετά από την εμπειρία των προηγούμενων ετών, όπου η πρόβλεψη για τραπεζικά δάνεια στο υπόλοιπο 20% αποδείχθηκε ανεφάρμοστη καθώς οι τράπεζες στην πράξη δεν συμμετείχαν.
Εμείς επιλέξαμε να δώσουμε ένα καθαρό και ρεαλιστικό σήμα εμπιστοσύνης στους πολίτες: το κράτος αναλαμβάνει πλήρως το βάρος της αποκατάστασης της κύριας κατοικίας. Παράλληλα, ενισχύεται η αποκατάσταση των επιχειρήσεων, με σαφές και ταχύτατο πλαίσιο αποζημιώσεων, ώστε να προστατευθεί η τοπική οικονομία και να επανέλθει η παραγωγική δραστηριότητα. Και κυρίως, όπως είπα, με την ψηφιοποίηση των διαδικασιών και τη μείωση της γραφειοκρατίας η στήριξη φτάνει πιο γρήγορα στους δικαιούχους.
Πώς προχωρούν τα έργα σε πληγείσες περιοχές; Την προηγούμενη εβδομάδα κυβερνητικό κλιμάκιο επισκέφτηκε τη Βόρεια Εύβοια...
Πράγματι, την προηγούμενη εβδομάδα κυβερνητικό κλιμάκιο επισκέφθηκε τη Βόρεια Εύβοια, όπου διαπιστώσαμε από κοντά την πρόοδο των έργων. Αν με ρωτάτε αν έχουν γίνει όλα, η απάντηση είναι πως πρέπει να γίνουν ακόμα περισσότερα και ταχύτερα. Επισκεφθήκαμε το εργοτάξιο στα Ήλια, όπου βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη το έργο ύψους 12 εκατ. ευρώ για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας. Επιπλέον, εγκρίθηκαν 3 εκατ. ευρώ για έργα συντήρησης οδοποιίας στην περιοχή, ενώ για τον Βράχο Λουτρών δρομολογήθηκε πακέτο έργων ύψους 13 εκατ. ευρώ, με χρηματοδότηση από το Περιφερειακό ΕΣΠΑ για τους Δήμους Ιστιαίας-Αιδηψού και Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας.
Η Εύβοια αποτελεί σταθερά προτεραιότητά μας. Γι’ αυτό στην Εύβοια, μέσω της Κυβερνητικής Επιτροπής Κρατικής Αρωγής, έχουν δοθεί 54,83 εκατ. ευρώ προς τους φορείς της Περιφερειακής Ενότητας Εύβοιας για έργα αποκατάστασης, εκ των οποίων 15,13 εκατ. ευρώ προς τους δήμους και 39,7 εκατ. ευρώ προς την Περιφέρεια. Επιπλέον, μέσω της Γενικής Γραμματείας Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών και Κρατικής Αρωγής, έχουν ήδη διατεθεί περισσότερα από 53 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της Εύβοιας. Στόχος μας, η Εύβοια να είναι στο μέλλον σε πολύ καλύτερη κατάσταση από αυτή που ήταν πριν τη μεγάλη καταστροφή που υπέστη.
Είσαστε εντός των χρονοδιαγραμμάτων για την υλοποίηση και ολοκλήρωση των έργων;
Στόχος μας, δεν είναι μόνο η αποζημίωση των πληγέντων, αλλά κυρίως η πλήρης αποκατάσταση και ανασυγκρότηση των περιοχών. Δεν μιλάμε απλώς για αποκατάσταση ζημιών, αλλά για αναγέννηση τοπικών κοινωνιών και οικονομιών μέσα από ολοκληρωμένα σχέδια ανάπτυξης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί αυτό που αναφέραμε πριν, το Πρόγραμμα Ανασυγκρότησης για τη Βόρεια Εύβοια.
Αντίστοιχες πρωτοβουλίες έχουν δρομολογηθεί και για άλλες περιοχές που επλήγησαν σοβαρά, όπως το σχέδιο «Έβρος Μετά». Το «Έβρος Μετά» αποτελεί τον τρίτο πυλώνα του στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης της περιοχής και βασίζεται σε πέντε θεματικούς άξονες: Αγροτική Ζωή, Περιβάλλον και Υποδομές, Επενδύσεις, Βιώσιμη Ανάπτυξη και Εξωστρέφεια. Στόχος είναι η οικοδόμηση ενός νέου, βιώσιμου και ανθεκτικού αναπτυξιακού μοντέλου, με ορίζοντα το 2030. Αυτά είναι μοντέλα που τα δουλεύουμε και έχουν αποτελέσματα.
Σε κάθε περίπτωση, η κρατική αρωγή δεν περιορίζεται στη διαχείριση της κρίσης. Είναι ένα εργαλείο ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής. Στόχος, κάθε ευρώ που διατίθεται να αποδίδει πολλαπλά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες, ενισχύοντας την απασχόληση, την τοπική οικονομία και τη συλλογική ανθεκτικότητα.
Κρίνετε ως επιτυχημένη την αντιπυρική περίοδο που μόλις ολοκληρώθηκε;
Τα αποτελέσματα της φετινής αντιπυρικής περιόδου παρουσιάστηκαν πριν από λίγες ημέρες στο Υπουργικό Συμβούλιο από τον υπουργό Γιάννη Κεφαλογιάννη και αποτυπώνουν μια συνολικά βελτιωμένη εικόνα σε σχέση με προηγούμενα έτη, τόσο σε επίπεδο επιχειρησιακής ανταπόκρισης όσο και στην αποτελεσματικότητα του συντονισμού όλων των εμπλεκομένων δυνάμεων.
Ωστόσο σε ζητήματα που αφορούν την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και την προστασία ανθρώπινων ζωών και περιουσιών δεν μπορούμε και δεν πρέπει ποτέ να αισθανόμαστε πλήρως ικανοποιημένοι. Κάθε χρονιά διαμορφώνονται νέα δεδομένα, νέες συνθήκες και νέες προκλήσεις, κυρίως λόγω της έντασης των φαινομένων που προκαλεί η κλιματική κρίση. Η φετινή περίοδος απέδειξε ότι οι επενδύσεις σε πρόληψη, εκπαίδευση, τεχνολογία και συνεργασία αποδίδουν. Παράλληλα, στο πεδίο της κρατικής αρωγής δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στη γρήγορη αποτίμηση ζημιών και στην άμεση στήριξη των πληγέντων. Η εμπειρία κάθε αντιπυρικής περιόδου αποτελεί πολύτιμο οδηγό για βελτίωση.
Είναι έτοιμος ο σχεδιασμός του υπουργείου για τη χειμερινή περίοδο και την αντιμετώπιση πλημμυρικών φαινομένων;
Η ερώτησή σας είναι πολύ σημαντική και αποτυπώνει πως στο συγκεκριμένο υπουργείο δεν μπορούμε να εφησυχάσουμε ποτέ. Στο διά ταύτα να σας πω ότι ο σχεδιασμός του υπουργείου για την αντιμετώπιση της χειμερινής περιόδου και των πλημμυρικών φαινομένων είναι έτοιμος με βασικό γνώμονα την πρόληψη, την άμεση απόκριση και την ταχεία αποκατάσταση των ζημιών, εφόσον προκληθούν.
Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς: η κλιματική κρίση είναι εδώ. Δεν γνωρίζουμε το μέγεθος ούτε τον ακριβή χρόνο της επόμενης καταστροφής, γνωρίζουμε όμως τι έχει συμβεί στο παρελθόν και έχουμε χτίσει πάνω σε αυτή την εμπειρία. Ο σχεδιασμός μας βασίζεται στα διδάγματα των προηγούμενων ετών και στις νέες τεχνολογικές και οργανωτικές δυνατότητες που έχουμε αναπτύξει. Στον τομέα της κρατικής αρωγής, της αποζημίωσης και της αποκατάστασης έχουν γίνει σημαντικά βήματα: Δημιουργήθηκε και λειτουργεί αποτελεσματικά η ΔΑΕΦΚ (Διεύθυνση Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών), η οποία διαθέτει πλέον τοπικές διευθύνσεις σε πολλά σημεία της χώρας, ώστε να υπάρχει άμεση παρουσία και ανταπόκριση όπου χρειάζεται.
Το πλαίσιο των αποζημιώσεων για επιχειρήσεις έχει καταστεί πιο ξεκάθαρο, διαφανές και άμεσο, με απλούστερες διαδικασίες και γρηγορότερη εκταμίευση. Ενισχύθηκαν οι υπηρεσίες του υπουργείου τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε τεχνικά μέσα. Προχωρήσαμε, όπως είπαμε, στην ψηφιοποίηση των διαδικασιών για να διευκολύνουμε τους πολίτες και να επιταχύνουμε τις αποζημιώσεις.
Ενισχύθηκε η συνεργασία με τους δήμους και τις περιφέρειες, καθώς και με άλλους φορείς του Δημοσίου. Υπάρχει συνεχής έλεγχος, συντονισμός και μέριμνα για την άμεση κινητοποίηση σε περίπτωση ανάγκης. Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης απαιτεί συνεργασία, σχεδιασμό και αποφασιστικότητα και σε αυτή την κατεύθυνση κινούμαστε με συνέπεια.
