Εν αναμονή των ανακοινώσεων των στοιχείων από την πρώτη φάση της κλινικής δοκιμής του εμβολίου του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, σήμερα Δευτέρα 20 Ιούλη, και η ανθρωπότητα από τη μια ελπίζει στην καταπολέμηση της πανδημίας, από την άλλη θα κληθεί να έρθει επιτακτικά αντιμέτωπη με δύο σημαντικά ζητήματα εφόσον υπάρξει ένα πραγματικά αποτελεσματικό εμβόλιο για τον νέο κορωνοϊό:

Το ένα αφορά στη διανομή του όποιου εμβολίου τώρα ή στο μέλλον και τη δίκαιη πρόσβαση όλων των χωρών και πληθυσμών τους σε αυτό και το άλλο στην αντιμετώπιση της δυσπιστίας για την αναγκαιότητα του εμβολιασμού και την ολοένα αυξανόμενη επιρροή των antivaxxers που αναπτύσσουν έντονη διείσδυση και επιρροή στα μέσα  κοινωνικής δικτύωσης.

Παγκόσμιοι οργανισμοί και υγειονομικοί φορείς κάνουν λόγο για την ανάγκη μιας παγκόσμιας ισχυρής διακυβέρνησης που θα εγγυάται τη δίκαιη διανομή εμβολίων και δη σε αυτούς που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Απαιτείται σημειώνεται, το προσπέρασμα εθνικιστικών και ανταγωνιστικών προσεγγίσεων, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πολλαπλάσια θύματα σε κάποιες χώρες.

Την ίδια ώρα, το ενδεχόμενο να αποκλειστούν χώρες από την πρόσβαση στο όποιο εμβόλιο, θέτει αναγκαστικά ζήτημα αδυναμίας να τεθεί υπό έλεγχο η πανδημία, σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Η ιατρική επιθεώρηση The Lancet βάζει επί τάπητος τα ακόλουθα ερωτήματα που θα κρίνουν σε τελική ανάγνωση και την «επιτυχία» ελέγχου της διασποράς της πανδημίας από ένα πιθανό εμβόλιο: Οι χρηματοδότες ερευνών για εμβόλιο έχουν συμφωνήσει στη δίκαιη πρόσβαση σε αυτό; Πώς θα τιμολογούνται τα εμβόλια; Υπάρχει δέσμευση των κυβερνήσεων για διανομή των εμβολίων, βάσει των κανόνων του ΠΟΥ;  Το άρθρο υπογραμμίζει ότι πρέπει να υπάρχει συγκέντρωση των πόρων και να είναι προσβάσιμοι σε όλες τις χώρες.

Από την πλευρά της η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είπε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα κάνει ό, τι μπορεί για να διασφαλίσει ότι όλοι οι λαοί αυτού του κόσμου θα έχουν πρόσβαση σε ένα εμβόλιο, ανεξάρτητα από το πού ζουν. Στο πλαίσιο αυτό η στρατηγική της ΕΕ για τα εμβόλια, ανάμεσα σε άλλα, προβλέπει την εξασφάλιση της παραγωγής εμβολίων στην Ένωση και επαρκής προμήθεια για τα κράτη μέλη της μέσω συμφωνιών εκ των προτέρω ναγορών με παραγωγούς εμβολίων. Είναι ωστόσο καθαρό ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα είναι ασφαλής έως ότου ο κόσμος έχει πρόσβαση σε ένα εμβόλιο, και ως εκ τούτου,η ίδια και τα κράτη μέλη της έχουν ευθύνη και συμφέρον να διαθέσουν ένα εμβόλιο παγκοσμίως.

Από την άλλη η κούρσα στην έρευνα, παραγωγή και διανομή εμβολίου και τα τεράστια ποσά που τη συνοδεύουν εντείνουν την ανασφάλεια για το τι μέλλει γενέσθαι ως προς τις προτεραιότητες στην  πρόσβαση στο εμβόλιο. Πρόσφατη είναι η καταγγελία του Ηνωμένου Βασιλείου ότι Ρώσοι χάκερς επιχείρησαν να κλέψουν την πορεία της έρευνας για το εμβόλιο.

Αυξάνεται η επιρροή των αντιεμβολιαστών

Την ίδια ώρα ολοένα και αυξάνεται η αμφισβήτηση για την αναγκαιότητα του εμβολιασμού απέναντι στον κορωνοϊό. Σύμφωνα με τους New York times, ένας αυξανόμενος αριθμός δημοσκοπήσεων καταγράφει τη δυσπιστία των ανθρώπων να  εμβολιαστούν και κατά συνέπεια οι όποιες πιθανότητες τερματισμού της πανδημίας από κάποιο εμβόλιο τίθενται σε κίνδυνο. Στις ΗΠΑ η δυσπιστία απέναντι στον εμβολιασμό έχει αυξηθεί σημαντικά, ανεξάρτητα από πολιτικές πεποιθήσεις, εκπαιδευτικό υπόβαθρο, κοινωνικοοικονομικά ή δημογραφικά χαρακτηριστικά.

Μια δημοσκόπηση τον Μάιο του The Associated Press-NORCCenter for Public Affairs Research διαπίστωσε ότι μόνο οι μισοί Αμερικανοί δήλωσαν ότι θα ήταν πρόθυμοι να λάβουν εμβόλιο για τον κορωνοϊό. Ένας στους πέντε είπε ότι θα αρνηθεί και το 31% ήταν αβέβαιο. Μια δημοσκόπηση στα τέλη Ιουνίου από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μαϊάμι διαπίστωσε ότι 22% των λευκών και των Λατίνων ερωτηθέντων και το 42% των μαύρων ερωτηθέντων δήλωσαν το ίδιο.

Επιδημιολόγοι και εμπειρογνώμονες σε ζητήματα υγείας εστιάζουν στους τρόπους καταπολέμησης αυτού που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αποκαλεί «infodemic» παραπληροφόρησης εμβολίων, επισημαίνοντας ότι το ενδεχόμενο εμφάνισης του εμβολίου σε μια εποχή έντονων διαμαρτυριών για τον συστημικό ρατσισμό, με ταυτόχρονη σημείωση νέων αδικιών στην προσβασιμότητά του, θα μπορούσε να σημάνει ανάκαμψη της αναταραχής και αύξηση της δυσπιστίαςγια εμβολιασμό.

Συνωμοσίες στο διαδίκτυο

Στο μεταξύ έρευνα που διεξήχθη για λογαριασμό του Κέντρου Καταπολέμησης Ψηφιακού Μίσους, διαπίστωσε ότι σχεδόν 60 εκατομμύρια άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ εγγράφονται σε περιεχόμενο anti-vaxxer στα κοινωνικά μέσα. Ο υπουργός Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου Ματ Χάνκοκ αναμένεται να συναντηθεί με τον επικεφαλής δημοσίων σχέσεων του Facebook, Sir Nick Cleggαυτήν την εβδομάδα για να αυξήσει την πίεση ώστε να καταργήσει την προπαγάνδα κατά του εμβολιασμού που «θέτει ζωές σε κίνδυνο».

Σύμφωνα με τη Gaurdian, σχεδόν ένας στους έξι Βρετανούς θα αρνηθεί το εμβόλιο Covid-19 και ένας παρόμοιος αριθμός δηλώνει ότι δεν είναι σίγουρος πως θα το κάνει. Συγκεκριμένα η ψηφοφορία που διεξήγαγε το YouGov για το Κέντρο Καταπολέμησης του Ψηφιακού Μίσους έδειξε ότι το 16% των Βρετανών ενηλίκων «πιθανώς» ή «σίγουρα» θα αποφύγουν ένα εμβόλιο Covid-19. Η δημοσκόπηση 1.663 ατόμων βρήκε διαφορές μεταξύ εκείνων που λαμβάνουν την πλειοψηφία των ειδήσεών τους από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και εκείνων που βασίζονται περισσότερο στα παραδοσιακά μέσα.

Για τους λεγόμενους anti-vaxxers, ο Andrew Wakefield, ο οποίος κάλεσε τους ελεύθερους ανθρώπους να αρνηθούν να εμβολιαστούν κατά τουCovid-19 εάν και όταν γίνει διαθέσιμο, παραμένει ένας ήρωας, όπως γράφει το Brinkwire.

Ο Andrew Jeremy Wakefield είναι πρώην βρετανός γιατρός γνωστός για τη μελέτη του 1998 που ψευδώς ισχυρίστηκε ότι υπάρχει σχέση μεταξύ των εμβολίων κατά της ιλαράς, της παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR) με τον αυτισμό και ακτιβιστής κατά του εμβολιασμού. Η δημοσιότητα γύρω από τη μελέτη προκάλεσε απότομη μείωση της πρόσληψης εμβολιασμού, με αποτέλεσμα μια σειρά εστιών ιλαράς σε όλοτον κόσμο.

Σε κάθε περίπτωση, οι anti-vaxxers αποδεικνύονται ανησυχητικά επιτυχημένοι, λένε οι ειδικοί, που φοβούνται ότι θα μπορούσαν να υπονομεύσουν σοβαρά τις  προσπάθειες αποτελεσματικής αντιμετώπισης του κορωνοϊού, με δεδομένη και τη διείσδυση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επιτρέποντάς τους να κυριαρχήσουν σε ιστότοπους όπως το Facebook. Οι ερευνητές λένε ότι βρήκαν επίσης ενδείξεις για αυξανόμενους δεσμούς μεταξύ ομάδων κατά των vaxxer και ακροδεξιών εξτρεμιστών.