Έκτακτα και προσωρινά μέτρα στην αγορά εργασίας για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό της διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19 ως προς την οργάνωση του χρόνου και του τόπου εργασίας συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, στην Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου.
Ειδικότερα, από την έναρξη ισχύος της παρούσας ΠΝΠ έως και τις 10 Απριλίου 2020, θεσπίζονται τα ακόλουθα:
1. α) Aναστέλλεται η υποχρέωση του εργοδότη να καταχωρεί στο πληροφοριακό σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων, καθώς και την υπερεργασία και τη νόμιμη, κατά την ισχύουσα νομοθεσία, υπερωριακή απασχόληση. Σε κάθε περίπτωση, συνεχίζουν να ισχύουν οι διατάξεις του π.δ. 88/1999 (Α’ 94). Με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Υγείας, μπορεί να παρατείνεται ο χρόνος εφαρμογής του κατά τα ανωτέρω έκτακτου και προσωρινού μέτρου, λαμβάνοντας υπόψη την πορεία εξέλιξης του φαινομένου.
β) Για όσο χρόνο εφαρμόζεται το παραπάνω μέτρο, ο εργοδότης υποχρεούται να γνωστοποιήσει στο πληροφοριακό σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων συγκεντρωτικά κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων, καθώς και την υπερεργασία και τη νόμιμη, κατά την ισχύουσα νομοθεσία, υπερωριακή απασχόληση, που πραγματοποιήθηκε εντός του προηγούμενου μήνα κατά το πρώτο δεκαήμερο του επόμενου μήνα της παρασχεθείσας εργασίας. Με απόφαση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, καθορίζεται κάθε όρος και λεπτομέρεια.
2. Ο εργοδότης δύναται, με απόφασή του, να καθορίζει ότι η εργασία που παρέχεται από τον εργαζόμενο στον προβλεπόμενο από την ατομική σύμβαση τόπο εργασίας, θα πραγματοποιείται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας. Με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Υγείας, μπορεί να παρατείνεται ο χρόνος εφαρμογής του κατά τα ανωτέρω έκτακτου και προσωρινού μέτρου.
3. α) Οι γονείς εργαζόμενοι, εκτός των ανωτέρω εναλλακτικών, δύνανται να κάνουν χρήση της άδειας ειδικού σκοπού, ως ορίζεται κατωτέρω.
Ως γονείς εργαζόμενοι νοούνται οι γονείς παιδιών:
αα) που είναι εγγεγραμμένα σε βρεφικούς, βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς, αβ) που φοιτούν σε σχολικές μονάδες υποχρεωτικής εκπαίδευσης, αγ) που φοιτούν σε ειδικά σχολεία ή σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας των παιδιών, καθώς και οι εργαζόμενοι γονείς ατόμων με αναπηρία, τα οποία, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους, είναι ωφελούμενοι σε δομές παροχής υπηρεσιών ανοικτής φροντίδας για άτομα με αναπηρία.
Προς διευκόλυνση των γονέων εργαζομένων, λόγω της αναστολής της λειτουργίας των ανωτέρω μονάδων, στο πλαίσιο της λήψης προληπτικών μέτρων για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό της διάδοσης του κορονοϊού, θεσμοθετείται, για όσο διάστημα παραμένουν κλειστές οι ανωτέρω μονάδες, δικαίωμα λήψης άδειας ειδικού σκοπού διάρκειας κατ’ ελάχιστον τριών ημερών, υπό την προϋπόθεση ότι ο εργαζόμενος κάνει χρήση μίας ημέρας από την κανονική του άδεια για κάθε τρεις ημέρες της άδειας ειδικού σκοπού, στο πλαίσιο της τριμερούς συμμετοχής στο έκτακτο και προσωρινό αυτό μέτρο. Η ανωτέρω άδεια μπορεί να ληφθεί από την έναρξη ισχύος της παρούσας και μέχρι τις 10 Απριλίου 2020, εφόσον ένας τουλάχιστον γονέας εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα ως μισθωτός, ακόμα και εάν ο άλλος γονέας είναι ελεύθερος επαγγελματίας.
β) Σε περίπτωση κατά την οποία και οι δύο γονείς είναι μισθωτοί στον ίδιο ή σε διαφορετικούς εργοδότες, με κοινή τους υπεύθυνη δήλωση προς τον εργοδότη ή τους εργοδότες τους, γνωστοποιούν ποιος από τους δύο θα κάνει χρήση της ανωτέρω άδειας ή, σε περίπτωση που μοιραστούν την άδεια, τα αντίστοιχα χρονικά διαστήματα χρήσης της από καθέναν από αυτούς.
γ) Σε περίπτωση που ο ένας γονέας είναι εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα, ενώ ο άλλος στο Δημόσιο κατά την έννοια του άρθρου 5, απαιτείται η προσκόμιση στον εργοδότη της υπεύθυνης δήλωσης του εργαζόμενου γονέα στο Δημόσιο ότι δεν έχει κάνει χρήση της άδειας ειδικού σκοπού, προκειμένου ο μισθωτός του ιδιωτικού τομέα να μπορεί να κάνει χρήση της άδειας αυτής.
δ) Σε περίπτωση που εργάζεται μόνο ένας εκ των δύο γονέων, τότε αυτός δεν μπορεί να κάνει χρήση της άδειας ειδικού σκοπού, εκτός και αν ο γονέας που δεν εργάζεται, νοσηλεύεται για οποιονδήποτε λόγο ή νοσεί από τον κορονοϊό ή είναι άτομο με αναπηρία (ΑμεΑ) και λαμβάνει επίδομα από τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ).
ε) Σε περίπτωση διαζυγίου ή διάστασης γονέων, την άδεια ειδικού σκοπού λαμβάνει ο γονέας ο οποίος έχει την επιμέλεια του παιδιού ή τη γονική μέριμνα, εκτός και αν μεταξύ τους συμφωνήσουν διαφορετικά, σύμφωνα με την κοινή τους υπεύθυνη δήλωση, ως ανωτέρω.
στ) Ο εργοδότης υποχρεούται να δηλώσει στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, όσους εργαζόμενους έκαναν χρήση της ανωτέρω άδειας, καθώς και τη διάρκεια αυτής, μετά το πέρας της 10ης Απριλίου 2020 και, σε κάθε περίπτωση, μέχρι τις 15 Απριλίου 2020. Με απόφαση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων καθορίζεται κάθε όρος και λεπτομέρεια.
ζ) Σε κάθε περίπτωση, για να δύναται εργαζόμενος/η να κάνει χρήση της άδειας ειδικού σκοπού, πρέπει να πληροί τις νόμιμες προϋποθέσεις για λήψη ετήσιας κανονικής άδειας τουλάχιστον έξι ημερών στην εξαήμερη εργασία και πέντε ημερών στην πενθήμερη εργασία. Σε περίπτωση που δεν πληρούται η ως άνω προϋπόθεση, τότε δικαιούται την άδεια ειδικού σκοπού κατ’ αναλογία των ημερών κανονικής αδείας που δικαιούται.
η) Από τις ημέρες της άδειας ειδικού σκοπού, τα δύο τρίτα καλύπτονται από τον εργοδότη και το ένα τρίτο από τον τακτικό προϋπολογισμό, μετά από διασταύρωση με τα στοιχεία των υπουργείων Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Εσωτερικών, όπως αυτή ορίζεται σε κοινή απόφαση των αρμόδιων υπουργών.
θ) Με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, και Υγείας, παρατείνεται ο χρόνος εφαρμογής του κατά τα ανωτέρω έκτακτου και προσωρινού μέτρου, λαμβάνοντας υπόψη την πορεία εξέλιξης του φαινομένου.
Τι ισχύει για τους δημόσιους υπαλλήλους
Αναλυτικές οδηγίες για την άδεια ειδικού σκοπού δημοσίων υπαλλήλων περιλαμβάνει η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, με θέμα «κατεπείγοντα μέτρα αντιμετώπισης των αρνητικών συνεπειών της εμφάνισης του κορονοϊού COVID-19 και της ανάγκης περιορισμού της διάδοσής του».
Συγκεκριμένα:
1. Υπάλληλοι που απασχολούνται σε δημόσιες υπηρεσίες, αποκεντρωμένες διοικήσεις, ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού και νομικά πρόσωπα αυτών, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου εντός Γενικής Κυβέρνησης με οποιαδήποτε σχέση εργασίας και έχουν τέκνα που φοιτούν σε βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς και σχολικές μονάδες, των οποίων η λειτουργία αναστέλλεται προσωρινά, βάσει υπουργικών αποφάσεων, που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση των διατάξεων της από 25.2.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α΄ 42) «Κατεπείγοντα μέτρα αποφυγής και περιορισμού της διάδοσης του κορoνοϊού» και, ειδικότερα, τέκνα που φοιτούν έως και την τάξη της Γ΄ Γυμνασίου, δύνανται να απουσιάζουν από την υπηρεσία τους για το χρονικό διάστημα αναστολής της λειτουργίας των εκπαιδευτικών μονάδων στις οποίες φοιτούν τα τέκνα τους.
Για κάθε τέσσερις ημέρες απουσίας, οι τρεις ημέρες καταγράφονται από την αρμόδια υπηρεσία ως δικαιολογημένη απουσία, λόγω προσωρινής αναστολής λειτουργίας του σταθμού ή της σχολικής μονάδας όπου φοιτά τέκνο του/της υπαλλήλου και, κατά τη διάρκεια αυτής, καταβάλλονται αποδοχές και η μία ημέρα απουσίας αποτελεί κανονική άδεια. Σε περίπτωση που ο υπάλληλος κάνει χρήση μικρότερου χρονικού διαστήματος, αυτό αποτελεί στο σύνολο κανονική άδεια.
2. Για τη δικαιολόγηση της απουσίας, οι υπάλληλοι ενημερώνουν αμελλητί την οικεία Διεύθυνση Προσωπικού για την προσωρινή αναστολή της λειτουργίας του σταθμού ή της σχολικής μονάδας όπου φοιτά το τέκνο τους και προσκομίζουν υπεύθυνη δήλωση ή βεβαίωση από την οποία προκύπτει ότι το τέκνο τους φοιτά στη συγκεκριμένη δομή, εκτός εάν αυτό προκύπτει ήδη από το αρχείο της υπηρεσίας.
Σε περίπτωση αδυναμίας άμεσης προσκόμισης των ανωτέρω δικαιολογητικών, οι υπάλληλοι ενημερώνουν σχετικά την οικεία Διεύθυνση Προσωπικού και προσκομίζουν, εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά. Η οικεία Διεύθυνση Προσωπικού οφείλει να διασταυρώσει την αναστολή της λειτουργίας της δομής, βάσει της σχετικής ανάρτησης στην ιστοσελίδα του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Τα ανωτέρω δεν απαιτούνται σε περίπτωση καθολικής αναστολής λειτουργίας των σταθμών και σχολικών μονάδων.
3. Η ειδική άδεια χορηγείται, κατά περίπτωση, ως εξής:
α) Αν και οι δύο γονείς είναι υπάλληλοι της παρ. 1, με κοινή τους δήλωση, που κατατίθεται στις υπηρεσίες τους, καθορίζεται ποιος από τους δύο κάνει χρήση της ειδικής άδειας, εκτός αν με την ίδια δήλωση καθορίζουν χρονικά διαστήματα χρήσης της ειδικής άδειας εκ περιτροπής. Το χρονικό διάστημα χρήσης της άδειας δεν μπορεί να είναι μικρότερο των τεσσάρων ημερών ανά γονέα.
β) Αν ένας εκ των δύο γονέων απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα για τη χορήγηση της ειδικής άδειας της παρ. 1, απαιτείται η προσκόμιση υπεύθυνης δήλωσης του γονέα που απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα περί μη χρήσης της ειδικής άδειας ή της εργασίας εξ αποστάσεως του άρθρου 4.
γ) Αν ο/η σύζυγος του/της υπαλλήλου της παρ. 1 που απασχολείται σε φορείς της παρ. 1 και απουσιάζει με οποιαδήποτε άδεια, ιδίως άδεια ανατροφής τέκνου και άδεια υπηρεσιακής εκπαίδευσης, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, με εξαίρεση την αναρρωτική άδεια, εξαιτίας της οποίας δεν είναι δυνατή η φροντίδα τέκνων, ο/η σύζυγος δεν δικαιούται να κάνει χρήση της ειδικής άδειας της παρ. 1. Αν ο/η σύζυγος του/της υπαλλήλου της παρ. 1 δεν εργάζεται, ο/η σύζυγος δεν δικαιούται να κάνει χρήση της ειδικής άδειας της παρ. 1, εκτός αν ο γονέας που δεν εργάζεται, νοσηλεύεται για οποιονδήποτε λόγο ή νοσεί από τον κορoνοϊό ή είναι άτομο με αναπηρία (ΑμεΑ) και λαμβάνει επίδομα από τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ). Στην περίπτωση αυτή απαιτείται η προσκόμιση σχετικής υπεύθυνης δήλωσης.
δ) Την ειδική άδεια της παρ. 1 δικαιούται ο/η γονέας που ασκεί αποκλειστικά την επιμέλεια των τέκνων.
4. Αντί της χρήσης της ειδικής άδειας της παρ. 1, οι υπάλληλοι της παρ. 1, δύνανται, κατόπιν αίτησής τους, να εργαστούν με μειωμένο ωράριο εργασίας, μέχρι και 25% ημερησίως, χωρίς ανάλογη μείωση των αποδοχών τους. Σε περίπτωση χρήσης της διευκόλυνσης του προηγούμενου εδαφίου, ο υπάλληλος υποχρεούται, μετά την άρση προσωρινής αναστολής λειτουργίας των σταθμών ή σχολικών μονάδων, να απασχοληθεί τις αντίστοιχες ώρες μείωσης του ωραρίου εργασίας, σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο, πέραν του ωραρίου του, χωρίς αμοιβή υπερωριακής απασχόλησης, οπότε ο χρόνος αυτός υπολογίζεται ως πραγματική υπηρεσία. Από την υποχρέωση υπερωριακής απασχόλησης του προηγούμενου εδαφίου εξαιρούνται περιπτώσεις λήξης της σύμβασης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου. Σε περίπτωση χρήσης της διευκόλυνσης μειωμένης απασχόλησης, η εργασία δύναται να παρέχεται και σε ώρες πέραν του εκ του νόμου καθορισμένου ωραρίου των δημοσίων υπηρεσιών.
Αν ένας εκ των δύο γονέων απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα και επιλέγει τη χρήση της διευκόλυνσης εργασίας, σύμφωνα με το άρθρο 4, ο υπάλληλος που απασχολείται στο Δημόσιο και επιλέγει τη χρήση της διευκόλυνσης μειωμένου ωραρίου εργασίας, δύναται να παρέχει εργασία κατά τις ώρες που δεν εργάζεται ο γονέας που απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα, ακόμα και σε ώρες πέραν του εκ του νόμου καθορισμένου ωραρίου των δημόσιων υπηρεσιών.
5. Για την εφαρμογή των διατάξεων των παρ. 1 έως και 4, για τους υπαλλήλους που απασχολούνται, με οποιοδήποτε καθεστώς εργασίας, στο υπουργείο Υγείας, σε φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας, στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου και τους φορείς αυτού, καθώς και για το ένστολο προσωπικό, απαιτείται αιτιολογημένη απόφαση του αρμόδιου οργάνου της υπηρεσίας. Τα αρμόδια όργανα αποφαίνονται, εάν είναι δυνατή η παροχή των διευκολύνσεων των παρ. 1 έως και 4 ή, στην περίπτωση που και οι δύο γονείς υπηρετούν στους ανωτέρω φορείς ή είναι ένστολο προσωπικό, σε ποιον από τους δύο γονείς είναι δυνατή η παροχή, με βάση τη θέση όπου υπηρετούν και τα καθήκοντα που ασκούν.
6. Σε περίπτωση επιτακτικής ανάγκης, κατά την οποία πρέπει να ανασταλεί ή να περιοριστεί η λειτουργία δημόσιας υπηρεσίας, δύναται, κατά την κρίση του οικείου υπουργού ή του αρμόδιου οργάνου διοίκησης του φορέα, να προσδιορίζεται ο αριθμός των υπαλλήλων που πρέπει να παρίστανται καθημερινά στην υπηρεσία, με δυνατότητα εκ περιτροπής εργασίας ή και με τον ορισμό κατ’ εξαίρεση προσωπικού ασφαλείας. Στην περίπτωση αυτή λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα, προκειμένου να εξασφαλίζεται, ανάλογα με τη φύση του αντικειμένου της υπηρεσίας, η δυνατότητα εξ αποστάσεως παροχής εργασίας με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων.
7. Κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων και αποκλειστικά στο πλαίσιο λήψης μέτρων πρόληψης και προστασίας της δημόσιας υγείας έναντι του κορονοϊού, με απόφαση του οικείου υπουργού ή του αρμόδιου οργάνου διοίκησης του φορέα, είναι δυνατός ο περιορισμός των ωρών εισόδου κοινού στις δημόσιες υπηρεσίες έως και κατά 50% για συγκεκριμένο διάστημα που ορίζεται στην εν λόγω απόφαση. Η απόφαση αυτή κοινοποιείται υποχρεωτικά στη Γενική Γραμματεία Ανθρώπινου Δυναμικού Δημοσίου Τομέα του υπουργείου Εσωτερικών και στον οικείο υπουργό.
