Το 2024 αναμένεται να είναι μία μεταβατική χρονιά για την οικονομία της Ευρωζώνης, με τον πληθωρισμό να υποχωρεί σημαντικά και τις μειώσεις επιτοκίων να αποτελούν μία ορατή προοπτική μετά από μία διετία συνεχόμενων αυξήσεων τους σε υψηλά επίπεδα πολλών δεκαετιών.
Η μείωση του πληθωρισμού και των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα στηρίξει τα εισοδήματα και την κατανάλωση, με την ανεργία να προβλέπεται να παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα, αλλά αυτό θα γίνει σταδιακά και μάλλον από το δεύτερο εξάμηνο του νέου έτους.
Επομένως, συνολικά για το 2024 οι προσδοκίες είναι περιορισμένες, με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να προβλέπει τον Δεκέμβριο ελαφρά μόνο υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης στην Ευρωζώνη σε σχέση με το 2023 (0,8% έναντι 0,6%). Σύμφωνα με την πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που έγινε τον Νοέμβριο, η ανάπτυξη θα φθάσει το 1,2% το επόμενο έτος.
Η υποτονική οικονομική δραστηριότητα στην Ευρωζώνη αναμένεται να αποτελέσει περιοριστικό παράγοντα για τις ελληνικές εξαγωγές, αλλά συνολικά η ελληνική οικονομία αναμένεται να υπεραποδώσει το 2024, όπως και το 2023. Η Κομισιόν προβλέπει ότι το ΑΕΠ της θα αυξηθεί 2,3%, ενώ με τον κρατικό προϋπολογισμό ο πήχης μπαίνει ακόμη πιο ψηλά, στο 2,9%.
Για τη χρονιά που φεύγει, η αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ εκτιμάται στο 2,4% από την Κομισιόν, χάρη κυρίως στις επενδύσεις και τα έσοδα - ρεκόρ από τον τουρισμό, με τις πρώτες να αναμένεται να καθοδηγήσουν και φέτος την ανάπτυξη.
Για τον πληθωρισμό, με βάση τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή της Eurostat, ο κρατικός προϋπολογισμός προβλέπει ότι θα μειωθεί από 4,1% σε μέσα επίπεδα φέτος στο 2,6% το 2024, περίπου όσο προβλέπει η ΕΚΤ για το σύνολο της Ευρωζώνης (2,7%).
Καθοριστικός παράγοντας για τη μείωση του πληθωρισμού θα είναι η αποκλιμάκωση των τιμών των τροφίμων, οι οποίες συνεχίζουν να αυξάνονται με υψηλούς ρυθμούς φέτος (ο ετήσιος ρυθμός αύξησης τον Νοέμβριο ήταν 6,8% για το σύνολο της Ευρωζώνης και 8,8% για την Ελλάδα). Η ΕΚΤ εκτιμά ότι ο πληθωρισμός των τροφίμων στην Ευρωζώνη θα μειωθεί δραστικά στο 2,6% το τελευταίο τρίμηνο του 2024, λόγω της μείωσης των διεθνών τιμών και του ενεργειακού κόστους.
Οι τιμές της ενέργειας, οι οποίες μειώθηκαν φέτος σημαντικά από τα επίπεδα που είχαν εκτοξευθεί μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση του πληθωρισμού, αναμένεται να σταθεροποιηθούν. Επομένως, δεν αναμένεται να συμβάλλουν περαιτέρω στη μείωση του πληθωρισμού το 2024.
Η αβεβαιότητα για τις τιμές ενέργειας παραμένει, πάντως, υψηλή, δεδομένου ότι ο συνεχιζόμενος πόλεμος του Ισραήλ κατά της Χαμάς έχει προκαλέσει μία γενικότερη ένταση στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, με αποκορύφωμα τις επιθέσεις των Χούθι της Υεμένης, οι οποίοι στηρίζονται από το Ιράν, κατά πλοίων που διασχίζουν την Ερυθρά Θάλασσα.
Οι επιθέσεις αυτές οδήγησαν πολλές μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες που μεταφέρουν πετρέλαιο από τον Περσικό Κόλπο στην Ευρώπη να ακολουθούν μία άλλη διαδρομή για τα πλοία τους, μέσω της Νότιας Αφρικής, η οποία διαρκεί πολλές ημέρες περισσότερο και βέβαια με πολύ μεγαλύτερο κόστος. Η ένταση οδήγησε σε αύξηση της τιμής του πετρελαίου μπρεντ τις τελευταίες εβδομάδες.
Η διεθνής ναυτική δύναμη, η οποία συγκροτήθηκε με τη συμμετοχή πολλών χωρών, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, για να διασφαλίσει την απρόσκοπτη πορεία των πλοίων μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, έχει αναλάβει δράση στην περιοχή και μένει να φανεί αν οι ναυτιλιακές θα αποφασίσουν να χρησιμοποιούν ξανά τη διαδρομή αυτή.
