Πάνω από 17.600 άνθρωποι είναι μέλη των τεσσάρων κυριότερων ένοπλων οργανώσεων και 23 συμμοριών με τις οποίες η κυβέρνηση της Κολομβίας επιδιώκει να κλείσει ειρηνευτικές συμφωνίες ή να διαπραγματευθεί τη διάλυσή τους και την παράδοση των μελών τους στις αρχές, σύμφωνα με δυο απόρρητες αναφορές που περιήλθαν σε γνώση του πρακτορείου ειδήσεων Ρόιτερς.
Οι αριθμοί που περιέχουν αποκαλύπτονται για πρώτη φορά. Οι αναφορές αποτελούν μέρος της προσπάθειας των αρχών να κατανοήσουν τη σύνθεση και την ισχύ των οργανώσεων, εξήγησαν πηγές προσκείμενες στις δυνάμεις ασφαλείας.
Τα μεγέθη είναι μεγαλύτερα από αυτά για τα οποία γινόταν λόγος στο παρελθόν από τις αρχές, όμως σε μερικές περιπτώσεις χαμηλότερα από αυτά που δίνουν οι ίδιες οι οργανώσεις, κάποιες από τις οποίες τείνουν να τα φουσκώνουν, σημείωσε μια από τις πηγές.
Οι αναφορές συντάχθηκαν για να παραδοθούν από τις ένοπλες δυνάμεις στον πρόεδρο και στον υπουργό Άμυνας.
Ο πρώτος πρόεδρος στην ιστορία της χώρας της Λατινικής Αμερικής που ανήκει στην αριστερά, ο σοσιαλδημοκράτης Γουστάβο Πέτρο, ο οποίος εξελέγη το καλοκαίρι του 2022, λέει πως έχει σκοπό να εξασφαλίσει αυτήν που αποκαλεί «απόλυτη ειρήνη», να τερματίσει την εμφύλια σύρραξη που διαρκεί πάνω από μισό αιώνα, διαπραγματευόμενος με διάφορες ένοπλες οργανώσεις.
Ο γερουσιαστής και ειδικός σε ζητήματα ασφαλείας Αριέλ Άβιλα, ο οποίος είναι ενήμερος για το περιεχόμενο των αναφορών, είπε πως έχει σημασία να εξασφαλιστεί πως θα ωφεληθούν από τέτοιες συμφωνίες αυτοί που είναι πραγματικά μέλη ένοπλων οργανώσεων.
«Οι αναφορές των υπηρεσιών πληροφοριών χρησιμεύουν για να ασκείται η τέχνη του πολέμου», αλλά μπορούν να είναι χρήσιμες «και για τις υποθέσεις της ειρήνης», είπε.
Σύμφωνα με τις αναφορές που συντάχθηκαν από τις ένοπλες δυνάμεις, πολλοί εξ όσων καταμετρώνται και χαρακτηρίζονται μέλη ένοπλων παρατάξεων ή συμμοριών δεν οπλοφορούν, ανήκουν σε δίκτυα υποστήριξης: μεταφέρουν προμήθειες, διευκολύνουν επικοινωνίες, συγκεντρώνουν πληροφορίες – κάποιοι ωστόσο τοποθετούν βόμβες.
Ο Στρατός Εθνικής Απελευθέρωσης (ELN, γκεβαριστές), που διεξάγει από πέρυσι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση του Γουστάβο Πέτρο, είναι η μεγαλύτερη ένοπλη παράταξη στη χώρα της Λατινικής Αμερικής.
Από τα 5.850 μέλη που εκτιμάται ότι έχει ο ELN, 2.900 είναι μαχητές, ενώ 2.950 ανήκουν στο δίκτυο υποστήριξής του, σύμφωνα με μια από τις αναφορές, που φέρει διαβάθμιση «απόρρητο» και συντάχθηκε με βάση πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν ως την 31η Μαρτίου.
Ο τρίτος γύρος των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην κυβέρνηση και στον ELN αναμένεται να ξεκινήσει σύντομα στην Κούβα. Οι συνομιλίες αναμένεται να επικεντρωθούν στην κήρυξη αμοιβαίας εκεχειρίας.
Η δεύτερη μεγαλύτερη οργάνωση ενόπλων, σύμφωνα με τις αναφορές, είναι η Clan del Golfo, στην οποία μετενσαρκώθηκαν άλλοτε ακροδεξιά παραστρατιωτικά τάγματα. Η οργάνωση αυτή, γνωστή επίσης ως Autodefensas Gaitanistas de Colombia (AGC), έχει 4.060 μέλη, 1.620 εκ των οποίων είναι μαχητές.
«Οι δομές» της Clan «επικεντρώνονται στον έλεγχο οδών διακίνησης ναρκωτικών» προς την Ευρώπη, προς τις ΗΠΑ, προς χώρες της κεντρικής Αμερικής, σημειώνεται στη μια από τις αναφορές: το καρτέλ έχει επεκτατικά σχέδια, σύμφωνα με το κείμενο, θέλει να ελέγξει τμήματα οδών διακίνησης ναρκωτικών και όπλων στα σύνορα με τη Βενεζουέλα.
Τον περασμένο μήνα, οι αρχές ανακοίνωσαν πως αναστέλλεται η κατάπαυση του πυρός με την Clan del Golfo, προσάπτοντάς της επιθέσεις εναντίον αστυνομικών και υποκίνηση βίας εναντίον εργαζομένων σε χρυσωρυχεία χωρίς άδειες.
Οργανώσεις διαφωνούντων μελών των πρώην FARC, που απορρίπτουν τη συμφωνία ειρήνης του 2016, συμπεριλαμβάνονται στις καταμετρήσεις.
Η οργάνωση Estado Mayor Central («Κεντρικό Γενικό Επιτελείο»), τμήμα των πρώην FARC το οποίο όμως ουδέποτε συμμετείχε στις συνομιλίες που οδήγησαν στην υπογραφή της συμφωνίας ειρήνης του 2016, υπολογίζεται πως έχει κάπου 3.530 μέλη, ανάμεσά τους 2.180 μαχητές.
Οι εισαγγελικές αρχές έχουν αναστείλει την ισχύ ενταλμάτων σύλληψης για κάποια από τα μέλη της οργάνωσης, βήμα οικοδόμησης εμπιστοσύνης για να αρχίσουν ειρηνευτικές συνομιλίες.
Άλλη μια παράταξη διαφωνούντων των πρώην FARC, η Segunda Marquetalia («Δεύτερη Μαρκετάλια», ο όρος αναφέρεται σε μάχη που είχε οδηγήσει στη δημιουργία των Επαναστατικών Ένοπλων Δυνάμεων της Κολομβίας) έχει 1.670 μέλη. Η συντριπτική πλειονότητά τους (1.060) είναι μαχητές.
Η κυβέρνηση του κ. Πέτρο θέλει να διεξαχθούν ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις και με τη Δεύτερη Μαρκετάλια.
Οι διαφωνούντες των πρώην FARC μάχονται με τον ELN και με την Clan για τον έλεγχο εδαφών, ειδικά περιοχών όπου παράγεται κοκαΐνη, σύμφωνα με το ένα από τα έγγραφα.
Εκτός από τις μεγαλύτερες και ισχυρότερες ένοπλες οργανώσεις, 23 συμμορίες που δρουν σε πόλεις –ιδίως στη Μεδεγίν, στη Μπουαναβεντούρα και Κιμπντό– έχουν συνολικά 2.500 μέλη, σύμφωνα με τη μια από τις αναφορές που περιήλθαν σε γνώση του Ρόιτερς.
Οι συμμορίες, που σύμφωνα με την αναφορά επιδίδονται κυρίως στη διακίνηση ναρκωτικών, θα κληθούν να διαλυθούν και τα μέλη τους να παραδοθούν στις αρχές, βάσει του σχεδίου του προέδρου Πέτρο.
Μόνο δύο συμμορίες στην Μπουαναβεντούρα, λιμάνι στις ακτές στον Ειρηνικό από όπου διέρχονται οδοί διακίνησης ναρκωτικών, έχουν 830 μέλη.
