Μια Αριστερά με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ που εκφυλίζεται και αποβάλλεται από την κοινωνική συνείδηση, καταγράφει έρευνα κοινής γνώμης, η οποία διεξήχθη από το Ινστιτούτο ΕΝΑ σε συνεργασία με την Prorata, το διάστημα 7-11 Νοεμβρίου, με αφορμή το συνέδριο «Γ’ Ελληνική Δημοκρατία: Κεκτημένα και Προκλήσεις».
Η μεταβολή των κοινωνικών τάσεων για πολιτικά πρόσωπα, κόμματα, πολιτικές και γεγονότα στα 50 τελευταία χρόνια αποκαλύπτουν πως η Αριστερά έχασε την ικμάδα της και πως η κυβερνώσα Αριστερά και ο ΣΥΡΙΖΑ κατέληξαν ένα κακοφορμισμένο κουφάρι. Η άνοδος και η παρακμή μάλιστα εξελίσσονται σε πυκνό πολιτικό χρόνο και σε μία περίοδο που δεν εξέλειψαν τα μεγάλα κοινωνικά συμβάντα, όπως η τραγωδία των Τεμπών, οι αντιπολεμικές διαδηλώσεις για τη Γιουγκοσλαβία το 1999, η δολοφονία Γρηγορόπουλου το 2008, τα κινήματα των πλατειών του 2010-2012, τα συλλαλητήρια για το «Μακεδονικό» το 1992 και το αντιφασιστικό κίνημα σε σχέση με τη δίκη της Χρυσής Αυγής.
Στην παρούσα συγκυρία τα ζητήματα που αναμένεται να καθορίσουν το παρόν και το μέλλον της ελληνικής κοινωνίας φαντάζουν μάλλον προνομιακές συνθήκες για την Κεντροαριστερά. Είναι το κράτος δικαίου, η κοινωνική δικαιοσύνη και η διαφάνεια. Ωστόσο δεν φαίνεται να… δίνουν το φιλί της ζωής στον ΣΥΡΙΖΑ.
«Αγαπημένες» κοινωνικές τάξεις για την Κεντροαριστερά είναι οι αγρότες και οι δημόσιοι υπάλληλοι, για την Αριστερά η αγροτική τάξη, για την Κεντροδεξιά η αστική τάξη και για την άκρα Δεξιά τα βαθιά θρησκευόμενα άτομα. «Στα ίσα» είναι η αποτίμηση της εγγύτητας Κεντροαριστεράς και Κεντροδεξιάς προς τη μεσαία τάξη.
Αυτοχειροκροτούνται
Η σύγκριση ανάμεσα στα δύο αριστερά κυβερνητικά εγχειρήματα της Μεταπολίτευσης αναδεικνύει νικητή το παλαιό ΠΑΣΟΚ το… ορθόδοξο του Ανδρέα Παπανδρέου, το οποίο συγκεντρώνει θετικότερες απόψεις σε σχέση με την πιο πρόσφατη εμπειρία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Η κυβέρνηση Παπανδρέου θεωρείται ριζοσπαστικότερη, φιλολαϊκότερη και συνεπέστερη στην έκφραση των ιδεών της Αριστεράς, ενώ στην κυβέρνηση Τσίπρα θετική ήταν η αξιολόγηση για την αντιμετώπιση περισσότερων εξωτερικών πιέσεων, αλλά απογοήτευσε στην εκπλήρωση των υποσχέσεών της. Οι καταγεγραμμένες στάσεις αφορούν και τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, με την εξαίρεση του ερωτήματος για το ποια από τις δύο κυβερνήσεις εξέφρασε συνεπέστερα τις ιδέες της Αριστεράς.
Ως προς τις πολιτικές παρατάξεις και τη συμβολή τους στην εδραίωση και εμβάθυνση της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας, τη μερίδα του λέοντος παίρνει το «Κέντρο» (68%), εν συνεχεία η «Δεξιά» (49%) και τέλος η «Αριστερά» (46%). Στη θετική αποτίμηση της συμβολής της Αριστεράς κατατείνουν οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ, της Δεξιάς οι ψηφοφόροι της ΝΔ, αλλά και ένα σημαντικό ποσοστό ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ (47%).
Υψηλή αποδοχή καταγράφεται για το έργο των κυβερνήσεων του Κωνσταντίνου Καραμανλή (1974-1980) και του Ανδρέα Παπανδρέου (1981-1989), με εξαίρεση τη δεξαμενή των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ. Στην αρνητική αποτίμηση των κυβερνήσεων Τζαννετάκη, Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, Σαμαρά (2012-2015) και Κυριάκου Μητσοτάκη (2019-2024) συγκλίνουν οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ. Οι ψηφοφόροι της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ συγκλίνουν στη θετική αποτίμηση των κυβερνήσεων Σημίτη (1996-2004) και στην αρνητική των κυβερνήσεων Τσίπρα (2015-2019). Θετική είναι για τη διακυβέρνηση Τσίπρα η αποτίμηση του 83% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ οι τρεις κομματικές βάσεις συγκλίνουν στην αρνητική αποτίμηση των κυβερνήσεων Κώστα Καραμανλή (2004-2009) και των κυβερνήσεων Γιώργου Παπανδρέου (2009-2011).
Στα αζήτητα ο Τσίπρας
Σε επίπεδο πρωθυπουργών θετικό είναι το πρόσημο στην πολιτική πορεία των Κωνσταντίνου Καραμανλή και Ανδρέα Παπανδρέου, έπεται ο Κώστας Σημίτης, ενώ εκτός κάδρου βρίσκεται ο Αλέξης Τσίπρας καθώς θετική αποτίμηση υπάρχει μόνο από το 83% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ. Στους ψηφοφόρους ΝΔ και ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ σημειώνεται σύγκλιση αρνητικής αποτίμησης των Κωνσταντίνου και Κυριάκου Μητσοτάκη από τους ψηφοφόρους των ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και ΣΥΡΙΖΑ. Σε αρνητική αποτίμηση των Κώστα Καραμανλή, Γιώργου Παπανδρέου και Αντώνη Σαμαρά συγκλίνουν και οι τρεις εκλογικές βάσεις (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ).
Μία σημαντική διαφοροποίηση στον χώρο της Κεντροαριστεράς είναι ότι το ΠΑΣΟΚ εμφανίζεται ως το μόνο κόμμα που διαθέτει μια πλειοψηφική θετική αποτίμηση για τη συνεισφορά του. Και αυτή η αποτίμηση διαπερνά όλες τις βάσεις ψηφοφόρων (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ), όπως επίσης και όλες τις ηλικιακές ομάδες. Αντίθετα, οι θετικές αποτιμήσεις της συνεισφοράς της ΝΔ προκύπτουν μόνο από ψηφοφόρους του κόμματος. Ευρεία είναι και η αρνητική αποτίμηση της συνεισφοράς του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, με την εξαίρεση των ψηφοφόρων του κόμματος.
Αποτέλεσμα, πρόοδος, αδυναμίες
Η κατάταξη των πολιτικών θεμάτων που έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο χαρτογραφεί και τις αποχρώσεις στην κομματική παλέτα, με βάση και την προγραμματική τους ατζέντα. Τουρισμός, ατομικά δικαιώματα και ελευθερίες, ισότητα των φύλων και υποδομές συγκροτούν τους τέσσερις τομείς που οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν κρίνονται αποτελεσματικές. Εξωτερική πολιτική, άμυνα και υγεία σημείωσαν σχετική πρόοδο, ενώ σε χαμηλά επίπεδα κινούνται οι τομείς των εργασιακών σχέσεων, της κοινωνικής πολιτικής, της εκπαίδευσης, της ασφάλειας, της δικαιοσύνης και των δημόσιων οικονομικών, ζητήματα που εν πολλοίς είναι και τα «αδύναμα» σημεία της κυβερνητικής πολιτικής. Για την ιστορία, η ίδρυση του ΕΣΥ χαρακτηρίζεται από το 87% ως το πιο θετικό ορόσημο της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας.
