Ο τελευταίος κύκλος ερευνών ανέδειξε σημαντικά συμπεράσματα, αν και πολλά από αυτά δεν είναι νέα. Η κυβέρνηση υφίσταται φθορές μέσα σε ένα κουρασμένο κοινωνικό περιβάλλον που έχει τις ανασφάλειές του για το μέλλον , ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε αδυναμία να αγγίξει δυναμικά ακροατήρια και να εισπράξει αυτές τις φθορές εκπροσωπώντας μια προοδευτική εναλλακτική πρόταση και έτσι οδηγούμαστε σε μια πρόθεση ψήφου με διαφορά 12%-15% μεταξύ Ν.Δ- ΣΥΡΙΖΑ.
του Ζαχαρία Ζούπη*
Αναλύσεις προσεγγίζουν την μείωση της διαφοράς , αλλά ας μου επιτραπεί να σημειώσω ότι είναι λίγο χωρίς σημασία να βλέπεις μια Κυβέρνηση να έχει αυτή την διαφορά έχοντας καλύψει το 40% της θητείας της και εσύ να στέκεσαι στο ότι η διαφορά από το 17%-18% μειώθηκε κατά 3%-4% . Ασφαλώς και όλα έχουν αξία και βεβαίως καλά θα κάνει η Κυβέρνηση να αφήσει την ροπή της προς πολιτικά και επικοινωνιακά λάθη υπό το καθεστώς της αυταρέσκειας ή και της κόπωσης , όπως και καλά θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ να αφήσει τα περιθωριακά παιχνίδια με Κουφοντίνα και το αυταρχικό Κράτος που στην φαντασίωσή του έχει εγκαθιδρυθεί στην χώρα και να καταλάβει – αν μπορεί- τι διατελείται γύρω του. Για να καταλάβουμε τι μας δείχνουν οι έρευνες, αν κάναμε πλήρη αναγωγή στα αποτελέσματα οι Ν.Δ και ο ΣΥΡΙΖΑ θα εισέπρατταν στην κάλπη 40%-42% και 24%-26% αντίστοιχα. Απλά θυμίζω, ότι στις εκλογές του Ιουλίου του 2019 είχαν λάβει 39.85% και 31.53% αντίστοιχα. Αυτά για να συνεννοηθούμε για τι μιλάμε.
Αν δε κάποιοι ξαφνιάζονται που η ικανοποίηση π.χ για την διαχείριση της πανδημίας βρίσκεται τώρα στο 50% – 55% από το 75%-80% του περυσινού Μαίου, τότε μάλλον είχαν ψευδαισθήσεις ότι το πέρασμα μιας πανδημίας από αυτές που ζει η ανθρωπότητα κάθε εκατό χρόνια , θα περνούσε από την Ελλάδα με μηδενικά κρούσματα, θύματα ή και οικονομικά πληγμένους και άρα με ανύπαρκτα πλήγματα για την Κυβέρνηση. Αυτά ούτε στην κομμουνιστική κοινωνία που θα έλεγε και το Κ.Κ.Ε, δεν θα μπορούσε να το προσδοκούσε κανείς. Το εύρημα όμως δεν είναι ότι η Κυβέρνηση έχει αυτές τις φθορές, πολύ περισσότερο που ο Πρωθυπουργός συγκεντρώνει ικανοποίηση της τάξης του 55%-60%. Το εύρημα είναι ότι μέχρι τώρα ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ, ούτε κανένα μικρότερο κόμμα της Αντιπολίτευσης δεν μπορεί να αποκομίσει στοιχειώδη οφέλη. Έτσι , θα έχουν μεγάλο ενδιαφέρον οι έρευνες στον Ιούλιο και στα τέλη του 2021. Στο πρώτο σταθμό γιατί θα έχει ανοίξει με τα όποια προβλήματα η οικονομική, κοινωνική δραστηριότητα, θα έχει πάρει μια ανάσα η κοινωνία, έχοντας πια την σιγουριά ότι υπάρχει λόγω ανοσίας ένα τείχος ανοσίας και ο δεύτερος γιατί μετά την πορεία του τουρισμού και του εμπορίου, αλλά και τις πρώτες εισροές από το Ταμείο Ανακαμψης. Αν η Κυβέρνηση δείξει ότι περνάει αυτούς τους σταθμούς με μικρές ακόμα απώλειες, τότε το πιο πιθανό είναι να εμφανιστεί μια σημαντική ανάκαμψη των ποσοστών της σε όλους τους δείκτες στην πορεία. Υπάρχει βέβαια και η παράβλεψη των ανησυχητικών σινιάλων , η δημιουργία εικόνας που θα πλήττει την διαχειριστική εικόνα της Κυβέρνησης. Και πάλι όμως, τίποτα δεν δείχνει ότι υπάρχει εναλλακτική λύση.Ο ΣΥΡΙΖΑ ακόμα και σύμφωνα με τα ευρήματα των ερευνών που του δίνουν πιο υψηλά ποσοστά, δείχνει ότι απλά συσπειρώνει μεγαλύτερο τμήμα εκ των ψηφοφόρων του και μόνο. Αυτή είναι και η τραγωδία της Κεντροαριστεράς.
Το θέμα είναι ότι αφού ο ΣΥΡΙΖΑ αδυνατεί να αντλήσει συμπεράσματα από τα αίτια των βαριών στρατηγικής σημασίας ηττών του το 2019, να μεταλλαχθεί σε μια σύγχρονη κεντροαριστερή παράταξη και παραπαίει φλερτάροντας μόνιμα με τα ψέματα, τον λαϊκισμό και τον μηδενισμό και « χτυπάει μόνιμα το κεφάλι του στον τοίχο» με μετωπικές επιθέσεις ακόμα και για τον γύρο γαρίδας στο γεύμα της 25ης Μαρτίου, γιατί το ΚΙΝΑΛ είναι κολλημένο εκεί κάπου στο 6.5% ; Γιατί μετά το αποτέλεσμα του Ιουλίου του 2019 που επιβεβαίωσε την αδυναμία του να εισπράξει οφέλη από την ραγδαία φθορά του κυβερνο ΣΥΡΙΖΑ τότε, παθαίνει ακριβώς το ίδιο και τώρα με την φθορά αυτή την φορά και της Ν.Δ και του ΣΥΡΙΖΑ;
Προφανώς κάτι κάνει λάθος, αυτά που λέει και κάνουν δεν πείθουν, δεν αρέσουν. Ας δούμε κάποια βασικά λάθη:
Λάθος πρώτο: Μετά τις δημοσκοπήσεις του Ιουνίου – Ιουλίου πέρυσι η ηγεσία του επηρεάστηκε από τον ίδιο φόβο και πανικό με αυτόν της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ .Τα θηριώδη, εξωπραγματικά ποσοστά που συγκέντρωνε ο Κ. Μητσοτάκης και η Κυβέρνηση τρόμαξαν και η λογική παραγκωνίστηκε. Ουσιαστικά το ΚΙΝΑΛ μπήκε σε μια τροχιά παράλληλη μ΄αυτή του ΣΥΡΙΖΑ μηδενίζοντας τα πάντα, εμφανίζοντας κάποιες προτάσεις που ωστόσο δεν έχουν καμία αξία όταν λείπει το αφήγημα. Οι επιμέρους προτάσεις έχουν αξία όταν εντάσσονται σε μια συνολική στρατηγική, σε ένα συνολικό αφήγημα, σε μια συνολική εναλλακτική πρόταση. Το ΚΙΝΑΛ δεν διαθέτει τίποτα από αυτά και γι αυτό και δεν ανεβαίνει, δεν εισπράττει, όπως και ο ΣΥΡΙΖΑ. Του κοστίζει δε η εμφάνισή του με διάφορα προφίλ από αυτό της δύναμης που κάνει μεταρρυθμιστικές προτάσεις, της δύναμης που προσπαθεί να κρατήσει ίσες αποστάσεις, μέχρι και την δύναμη παρακολούθημα του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό δημιουργεί σύγχυση, ερωτηματικά για τις προθέσεις της ηγεσίας και επομένως κόστος, χασούρα. Η διαφορά είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μετράει χασούρα από το 31.53%, ενώ το ΚΙΝΑΛ από το 8.1%.
Λάθος δεύτερο: Η τακτική που ακολουθείται βγάζει το ΚΙΝΑΛ από το κάδρο αυτών που δίνουν μάχη ενάντια στην πανδημία, τις υγειονομικές και οικονομικές επιδράσεις της έστω με λάθη, ολιγωρίες, ταλαντεύσεις, καθυστερήσεις. Το τοποθετεί στις δυνάμεις που έστω πιο « μαλακά» από τον ΣΥΡΙΖΑ απλά πυροβολούν και μόνο κάνουν κριτική φοιτητικού χαρακτήρα. Όταν γινόταν lock down ζητούσε να ανοίξει η δραστηριότητα. Όταν άνοιγε η δραστηριότητα, ζητούσε ευθύνες για τα κρούσματα. Όταν λαμβάνονταν οικονομικά μέτρα ζητούσε παραπάνω. Μιλάμε για « ολίγον ΣΥΡΙΖΑ» τακτική. Πρόκειται για τακτική δίχως κέρδη, αφού χάνει περίπου το 21% των ψηφοφόρων του προς Ν.Δ και 5% προς ΣΥΡΙΖΑ , ενώ εισπράττει 1%-2% από Ν.Δ και σχεδόν ότι χάνει από τον ΣΥΡΙΖΑ. Είναι τακτική ήττας, μείωσης των δυνάμεων, συρρίκνωσης. Το ΚΙΝΑΛ έπρεπε να είναι δύναμη κριτικής συμπαράταξης για την νίκη απέναντι στην πανδημία, διαμορφώνοντας ταυτόχρονα μια διακριτή μεταρρυθμιστική ατζέντα για την επομένη μέρα του « πολέμου». Μόνο έτσι θα μπορούσε να ανοίξει διαύλους προς τον χώρο του Κέντρου και να μην αφήνει τον χώρο ιδιοκτησία του Κ. Μητσοτάκη. Με την τακτική που ακολουθεί, ακόμα και το 8%-10% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ ( 13-14% τον Ιανουάριο) που μεταναστεύει, οδεύει απευθείας στην Ν.Δ.
Λάθος τρίτο: Η ηγεσία του ΚΙΝΑΛ πορεύεται κόντρα στις απόψεις της κοινωνικής , εκλογικής βάσης του. Ας δούμε κάποιους ενδεικτικούς δείκτες ανάμεσα στους ψηφοφόρους του ΚΙΝΑΛ, παίρνοντας τον μέσο όρο από τα αποτελέσματα Eρευνών της OPINION POLL( 2-3) και της MARC( 24-3) : Ικανοποίηση από Κυβέρνηση 63%, ικανοποίηση από διαχείριση πανδημίας 61%, αποδοχή Κ. Μητσοτάκη ως Πρωθυπουργού 73%.
Η ερώτηση είναι τι σχέση έχει αυτή η εικόνα με την εκτίμηση της ηγεσίας του ΚΙΝΑΛ ότι η Κυβέρνηση έχει αποτύχει ολοκληρωτικά, ότι στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών η Κυβέρνηση φάνηκε λίγη, ότι η πανδημία χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για να εξοντώσει τις μικρές επιχειρήσεις, ότι το ΚΙΝΑΛ δεν μπαίνει στο δίλημμα με τα κλομπ ή τις κουκούλες. Η απάντηση είναι καμία. Αυτές είναι απόψεις που βρίσκουν αντίθετους το 65%-70% των ψηφοφόρων του ΚΙΝΑΛ ενώ ικανοποιούν μόλις το 10%-15%.
Αυτό δεν θα μείνει ατιμώρητο. Η βάση του ΚΙΝΑΛ δεν έχει μάθει στον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό, ούτε να τους γράφουν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους. Ήδη σημειώσαμε τις διαρροές από το ΚΙΝΑΛ προς την Ν.Δ και μάλιστα σε μια ουδέτερη στιγμή. Μπορεί κάποιος να καταλάβει τι μπορεί να συμβεί στην προοπτική διπλών εκλογών όπου στις δεύτερες θα τεθεί επιτακτικά το θέμα της διακυβέρνησης.
Τα λάθη αυτά φτάνουν στα όριά τους τους ψηφοφόρους του ΚΙΝΑΛ που ταυτόχρονα βλέπουν βαλτωμένα τα ποσοστά του κόμματός τους. Απογοητεύονται δε όταν βλέπουν και ακούν στελέχη που παραπέμπουν στο κάποτε τις συζητήσεις για τις αναγκαίες αναπροσαρμογές και την αλλαγή ηγεσίας που να μπορεί να εκφράσει την νέα στρατηγική , τα νέα προτάγματα. Σημειωτέον, ότι υπό το βάρος αυτής της κατάστασης το 68% των ψηφοφόρων του ΚΙΝΑΛ θεωρεί επιβεβλημένη την αλλαγή της κ. Φώφης Γεννηματά και το 49% ζητάει οι διαδικασίες να δρομολογηθούν όσο το δυνατόν πιο σύντομα ( έρευνα OPINION POLL, Φεβρουάριος 2021). Ωστόσο στελέχη παραπέμπουν – αναλαμβάνοντας μεγάλη ευθύνες – τα πάντα στο μέλλον ξεχνώντας ότι ο χρόνος είναι χρήμα και η σπατάλη του δεν δείχνει να ευνοεί το ΚΙΝΑΛ. Ή δεν υπάρχει αίσθηση του πολιτικού timing ή πρόκειται για ένα άνευ σημασίας πολιτικό παίγνιο μηχανισμών, κερδίσματος χρόναου κ.λ.π. Σίγουρα πάντως δείχνει μη αίσθηση του κινδύνου όταν θα αποφασίσουν να πάρουν αποφάσεις , να μην υπάρχει το ακροατήριο που περίμεναν.
Ουσιαστικά για να μπορέσει να σταθεί το ΚΙΝΑΛ πρέπει να τολμήσει μια επανίδρυση, μια επαναχάραξη της στρατηγικής που να στοχεύει στον χώρο του Κέντρου , μια τόνωση του μεταρρυθμιστικού χαρακτήρα του και βέβαια μια νέα ηγεσία που να μπορεί να εκπροσωπήσει αυτό το νέο ξεκίνημα. Μπορεί να το κάνει; Έχει περιθώρια να ανέβει; Ναι λένε τα ευρήματα της έρευνας της OPINION POLL ( 24-6). Σ΄αυτή το 37.9% δηλώνουν ότι θα μπορούσαν να ψηφίσουν ΚΙΝΑΛ ( σχεδόν όσο και η οροφή του ΣΥΡΙΖΑ) . Βέβαια, το θα μπορούσα να ψηφίσω μέχρι το ψηφίζω απέχουν πολύ, πάρα πολύ. Είναι όσο απέχει η δημοφιλία ενός πολιτικού από την ηγετική αποδοχή του. Το σίγουρο είναι ότι μια επανεκκίνηση με σαφή στρατηγική στροφής στο Κέντρο και η αποκρυστάλλωση μιας μεταρρυθμιστικής, εκσυγχρονιστικης φυσιογνωμίας με ηγεσία που ξέρει τι θέλει και έχει σαφείς προσανατολισμούς μπορεί να σηματοδοτήσει μια πιθανή δυναμική επανεκκίνηση.
Είναι εύκολη υπόθεση; Όχι. Θα είναι δε πολύ δύσκολη αν ο χρόνος αφεθεί απλά να κυλάει και η « μάχη ηγεσίας» είναι απλά μια μάχη με προσωπικά χαρακτηριστικά, με χαρακτηριστικά μηχανισμών ή μια υπόθεση για λίγες χιλιάδες που ασχολούνται με το Κόμμα . Σ΄αυτές τις περιπτώσεις η οποιαδήποτε διαδοχή μπορεί να αποδειχθεί άνευ σημασίας…. Αν δε συνοδευτεί από ένα πολιτικό, στρατηγικό, προγραμματικό ζελέ στο όνομα της πολυσυλλεκτικοτητας και της εκλογής κάποιου νέου αρχηγού, σίγουρα το ΚΙΝΑΛ θα αντιμετωπίσει υπαρξιακά προβλήματα πολύ μεγαλύτερων διαστάσεων απ΄ότι αναμένεται. Στην πολιτική είναι γνωστή η ρήση « παρά πέντε είναι νωρίς και πέντε είναι αργά» . Το ΚΙΝΑΛ δείχνει να βρίσκεται λίγο πριν το « και πέντε» …
*Ο Ζαχαρίας Ζούπης είναι πολιτικός αναλυτής-υπεύθυνος ερευνών της Opinion Poll
