Με μία ιδιαίτερα δύσκολη εβδομάδα υψηλών θερμοκρασιών λόγω καύσωνα οι ευπαθείς ομάδες – ηλικιωμένοι, μικρά παιδιά και άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας – βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής των αρχών και των επιστημόνων.
Ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, Νίκος Παπαευσταθίου, συγκάλεσε εκτάκτως την Επιτροπή Εκτίμησης Κινδύνου, καθώς αναμένεται κύμα καύσωνα με διαρκείς και επικίνδυνες θερμοκρασίες, που σε ορισμένες περιοχές της χώρας θα ξεπεράσουν τους 41 βαθμούς Κελσίου. Συγκεκριμένα, στη Θεσσαλία την Τρίτη και Τετάρτη το θερμόμετρο ενδέχεται να δείξει έως και 43°C, ενώ στην Αττική οι τιμές θα κυμανθούν μεταξύ 38 και 40 βαθμών.
Η Κεντρική Μακεδονία θα βιώσει θερμοκρασίες κοντά στους 42°C. Οι ελάχιστες θερμοκρασίες στα αστικά κέντρα αναμένεται να μην πέφτουν κάτω από 26 με 28°C, διατηρώντας την αίσθηση ασφυκτικής ζέστης ακόμα και τις βραδινές ώρες. Η αποκλιμάκωση αναμένεται από το Σάββατο.
Ποιοι βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο
Ηλικιωμένοι, βρέφη και νήπια, ασθενείς με καρδιολογικά, αναπνευστικά ή νεφρικά νοσήματα, καθώς και άτομα με ψυχιατρικά προβλήματα αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες σε ακραίες θερμοκρασίες. Η μειωμένη ικανότητα του οργανισμού τους να προσαρμοστεί στις θερμικές μεταβολές, σε συνδυασμό με τη χρόνια φαρμακευτική αγωγή ή την αδύναμη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, καθιστούν την έκθεσή τους στη ζέστη εξαιρετικά επικίνδυνη.
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται επίσης για όσους εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους ή αθλούνται, καθώς η σωματική δραστηριότητα ενισχύει τη θερμική φόρτιση του οργανισμού, αυξάνοντας τον κίνδυνο αφυδάτωσης και θερμοπληξίας.
Μηχανισμοί θερμικής εξάντλησης
Όταν ο οργανισμός εκτίθεται για παρατεταμένο χρονικό διάστημα σε υψηλά θερμικά φορτία, οι μηχανισμοί θερμορύθμισης εξασθενούν. Η αποβολή θερμότητας περιορίζεται, η εφίδρωση μειώνεται ή σταματά, και η θερμοκρασία του σώματος ανεβαίνει σε επικίνδυνα επίπεδα. Παράλληλα, η απώλεια υγρών οδηγεί σε ανισορροπία ηλεκτρολυτών, προκαλώντας καρδιακές αρρυθμίες, μυϊκές δυσλειτουργίες και νευρολογικά προβλήματα. Το οξειδωτικό στρες, η φλεγμονώδης αντίδραση του οργανισμού και η μειωμένη αιμάτωση των ζωτικών οργάνων επιτείνουν τον κίνδυνο πολυοργανικής βλάβης.
Κλινικές μορφές και επιπλοκές
Η επίδραση του καύσωνα μπορεί να εκδηλωθεί με απλή κόπωση, ζάλη, κράμπες και εφίδρωση – συμπτώματα που παραπέμπουν σε θερμική εξάντληση. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, η θερμοπληξία – με υψηλό πυρετό, νευρολογικά συμπτώματα και απουσία εφίδρωσης – απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια συνείδησης, οργανική ανεπάρκεια ή ακόμη και θάνατο.
Τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας διατρέχουν υψηλό κίνδυνο επιδείνωσης των νοσημάτων τους. Καρδιαγγειακά επεισόδια, νεφρική δυσλειτουργία, κρίσεις άσθματος ή χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας, καθώς και ηπατικές ή εγκεφαλικές βλάβες, έχουν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης ή επιδείνωσης.
Μέτρα προστασίας
Η πρόληψη είναι το ισχυρότερο όπλο απέναντι στον καύσωνα.
Οι βασικές οδηγίες περιλαμβάνουν:
- Κατανάλωση άφθονων υγρών, ακόμα και χωρίς αίσθημα δίψας. Να αποφεύγονται καφέδες και αλκοόλ.
- Παραμονή σε δροσερούς ή κλιματιζόμενους χώρους. Η έκθεση στον ήλιο κατά τις ώρες 11:00 – 17:00 πρέπει να αποφεύγεται αυστηρά.
- Κατάλληλη ένδυση, με ελαφριά, φαρδιά και ανοιχτόχρωμα ρούχα που επιτρέπουν την εξάτμιση του ιδρώτα.
- Συστηματική ιατρική παρακολούθηση των ευάλωτων ατόμων, ειδικά τις ημέρες με έντονη ζέστη.
- Έγκαιρη αναγνώριση των πρώτων συμπτωμάτων θερμικής εξάντλησης (αδυναμία, πονοκέφαλος, μυϊκές κράμπες, ταχυκαρδία).
- Άμεση παρέμβαση σε περίπτωση θερμοπληξίας με ψύξη του σώματος (δροσερά επιθέματα, ανεμιστήρες, ντους ή λουτρό) και μεταφορά σε υγειονομική μονάδα.
Η Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ καλεί όλους τους πολίτες, τους επαγγελματίες υγείας και τους θεσμικούς φορείς να δράσουν από κοινού, με επίκεντρο την πρόληψη, την ενημέρωση και τη διαχείριση των επιπτώσεων της ακραίας ζέστης. Μόνο μέσα από συντονισμένες προσπάθειες μπορεί να επιτευχθεί η ουσιαστική προστασία της υγείας, σε μία εποχή που τα ακραία φαινόμενα καθίστανται ολοένα και πιο συχνά.
