Η συζήτηση γύρω από τον ρόλο της κατοικίας στην Ελλάδα αποκτά νέα δυναμική, καθώς η εκμετάλλευση ακινήτων ενισχύεται ως κύρια πηγή εισοδήματος για χιλιάδες ιδιοκτήτες. Σύμφωνα με έρευνα της Focus Bari για τον Σύλλογο Μεσιτών Αθηνών-Αττικής, το 33% των ιδιοκτητών αποκομίζει έσοδα από ενοικιάσεις ή βραχυχρόνιες μισθώσεις.
Πρόκειται για ένα φαινόμενο που αναδεικνύει τη στροφή των πολιτών προς τα ακίνητα ως επενδυτικό προϊόν, σε ένα περιβάλλον γενικευμένης οικονομικής αβεβαιότητας. Είναι ενδεικτικό ότι το 55% των πολιτών έχει και άλλες πηγές εισοδήματος πέραν του μισθού, ενώ το 25% εξαρτάται από ενοίκια ή Airbnb —ποσοστά πολλαπλάσια εκείνων που δηλώνουν έσοδα από δεύτερη δουλειά ή επιδόματα.
Ενοίκια στα ύψη, εισοδήματα καθηλωμένα
Το 84% των συμμετεχόντων στην έρευνα παραδέχεται ότι τα ενοίκια είναι υπερβολικά υψηλά. Όμως, μόλις το 47% των ιδιοκτητών που έχουν έσοδα από ακίνητα συμφωνούν έντονα με την άποψη αυτή. Η διαφορά στην οπτική αναδεικνύει τη δυσκολία εύρεσης κοινής γραμμής στην πολιτική για τη στέγαση.
Παράλληλα, η ιδιοκατοίκηση φθίνει, με τα ποσοστά να πέφτουν κάτω από το 70% σύμφωνα με τη Eurostat, και μόλις στο 50% βάσει της Focus Bari. Σχεδόν το 35% των Ελλήνων πλέον νοικιάζει σπίτι —με τα χαμηλά εισοδήματα να εκπροσωπούνται δυσανάλογα.
Επενδυτικό προφίλ μικροϊδιοκτητών
Αξίζει να σημειωθεί ότι από εκείνους που εισπράττουν ενοίκια, το 70% λαμβάνει κάτω από 10.000 ευρώ ετησίως, με το 45% να μην ξεπερνά τις 5.000 ευρώ. Το στοιχείο αυτό οδηγεί αρκετούς να ζητούν μείωση των φορολογικών συντελεστών, ώστε να ενισχυθεί η διάθεση ακινήτων προς μίσθωση και να συγκρατηθούν οι τιμές.
Σήμερα, τα εισοδήματα από ενοίκια φορολογούνται με 15% από το πρώτο ευρώ και με 45% πάνω από τις 35.000 ευρώ. Η κυβέρνηση φέρεται να εξετάζει νέες κλίμακες με χαμηλότερους συντελεστές για μικρότερα εισοδήματα.
Όταν η δόση ισούται με ενοίκιο
Η μέση δόση στεγαστικού δανείου φτάνει τα 488 ευρώ, ενώ το μέσο ενοίκιο είναι 440 ευρώ —και μάλιστα σε τιμές που δεν αντανακλούν την πραγματικότητα στις πυκνοκατοικημένες περιοχές, όπου τα μισθώματα για οικογενειακά διαμερίσματα ξεπερνούν κατά πολύ τα 800 ευρώ. Για πολλούς, τόσο οι δόσεις όσο και τα ενοίκια καταναλώνουν πάνω από το 40% του εισοδήματός τους —ποσοστό που καθιστά σαφές γιατί αυξάνεται ο αριθμός των υπερχρεωμένων νοικοκυριών.
Η αγορά περιμένει… άνοδο
Η πλειονότητα των πολιτών (60%) θεωρεί ότι οι τιμές των ακινήτων θα συνεχίσουν να αυξάνονται. Το 66% όσων δεν διαθέτουν ακίνητο εκφράζει αυτή την άποψη, έναντι 58% των ιδιοκτητών. Πάντως, όσοι σχεδιάζουν να αγοράσουν ακίνητο την επόμενη διετία (18%), το κάνουν κατά το ήμισυ για ιδιοκατοίκηση και κατά το ήμισυ για επενδυτική εκμετάλλευση —γεγονός που ανατροφοδοτεί την άνοδο των τιμών.
Η ζήτηση για πολιτικές στέγασης ενισχύεται, με το 72% να βλέπει θετικά τα φορολογικά κίνητρα για αύξηση της προσφοράς προς μίσθωση και το 64% να στηρίζει την επιδότηση ενοικίου. Παράλληλα, η ιδέα περιορισμού της βραχυχρόνιας μίσθωσης συναντά σκεπτικισμό, καθώς έξι στους δέκα δεν την θεωρούν αποτελεσματική λύση.
Καθώς η διαφορά μεταξύ εκείνων που νοικιάζουν και εκείνων που επενδύουν σε ακίνητα μεγαλώνει, μεγαλώνει και η κοινωνική απόσταση. Και όσο η στέγη μετατρέπεται από βασική ανάγκη σε προνόμιο, τόσο εντείνονται οι εντάσεις σε μια κοινωνία που πιέζεται από παντού.
