«Η στήριξη για την βιωσιμότητα του πρωτογενή τομέα είναι εθνικό θέμα. Ο πρωτογενής τομέας βρίσκεται μπροστά σε μία νέα πραγματικότητα που αν δεν την κατανοήσουμε, δεν θα μπορέσουμε να κάνουμε τίποτα σωστά».
Αυτό ανέφερε χαρακτηριστικά, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, στη κοινή συνεδρίαση των επιτροπών, Κοινωνικών Υποθέσεων και Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής με θέμα «Εξέταση της έκθεσης του στρατηγικού διαλόγου για το μέλλον της γεωργίας της ΕΕ».
Όπως είπε ο κ. Τσιάρας, «είναι μία πολύ θετική συγκυρία, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτεραιοποιήσει τις πολιτικές της στα ζητήματα που αφορούν τον πρωτογενή τομέα», και πρόσθεσε ότι «o στρατηγικός διάλογος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη νέα κοινή αγροτική πολιτική, περιγράφει σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό προκλήσεις που αφορούν στην πατρίδα μας και μπορούν να δημιουργήσουν προοπτικές για ένα ελπιδοφόρο μέλλον στον πρωτογενή τομέα».
Παράλληλα, κάλεσε όλα τα κόμματα και τους εμπλεκόμενους φορείς του αγροδιατροφικού τομέα της χώρας, «να συμμετάσχουν ενεργά στη διαβούλευση για τη νέα ΚΑΠ», τονίζοντας ότι «είναι καθοριστικής σημασίας να διασφαλίσουμε ότι η φωνή της Ελλάδας θα ακουστεί στον στρατηγικό διάλογο για το μέλλον της γεωργίας στην Ε.Ε.».
«Η συνεργασία όλων των φορέων είναι απαραίτητη για την επιτυχία του διαλόγου και την εξασφάλιση των συμφερόντων του ελληνικού πρωτογενούς τομέα», σημείωσε.
Αναφερόμενος στον διάλογο που έχει ξεκινήσει για μετά το 2027 και στην ανάγκη σχεδιασμού μακροπρόθεσμων στρατηγικών για τον πρωτογενή τομέα, ο κ. Τσιάρας υπογράμμισε ότι «είναι κρίσιμο να σχεδιάσουμε ένα μοντέλο που θα μας προετοιμάσει καλύτερα για τις προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας».
Έμφαση έδωσε στην ανάγκη εξεύρεσης μιας κοινής πορείας μεταξύ γεωργίας και προστασίας του περιβάλλοντος, επισημαίνοντας ότι συστάσεις της ομάδας εργασίας που παρουσίασε ο καθηγητής Peter Strohschneider, ενισχύουν τον κρίσιμο ρόλο της γεωργικής παραγωγής για τη διατροφική ασφάλεια και την κοινωνική συνοχή».
«Η μελλοντική ΚΑΠ, πρέπει να παρέχει στήριξη στους αγρότες που τη χρειάζονται περισσότερο και να προωθεί θετικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά αποτελέσματα, ενώ θα δημιουργήσει συνθήκες για την αναζωογόνηση της υπαίθρου», συμπλήρωσε ο κ. Τσιάρας.
Όπως επεσήμανε, «μεταξύ των προτάσεων της έκθεσης περιλαμβάνεται η πιο στοχευμένη εισοδηματική στήριξη για ενεργούς γεωργούς, ιδιαίτερα σε μικρές και μεικτές εκμεταλλεύσεις, νέους αγρότες και περιοχές με φυσικούς περιορισμούς».
«Ιδιαίτερα σημαντική για την υποστήριξη των ελλήνων αγροτών», χαρακτήρισε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης «την πρόταση για τη δημιουργία νέων ταμείων, όπως το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και το Ταμείο Αποκατάστασης της Φύσης», τονίζοντας ότι «η χρηματοδότηση για περιβαλλοντικές και κλιματικές δράσεις θα αυξηθεί σταδιακά, με κίνητρα για την ενθάρρυνση των παραγωγών να υιοθετήσουν πιο βιώσιμες πρακτικές».
«Είναι σημαντικό να δημιουργηθούν επί πλέον χρηματοδοτικά εργαλεία που θα βοηθήσουν τους αγρότες να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες και να ενισχύσουν τη βιωσιμότητα των δραστηριοτήτων τους», είπε ο κ. Τσιάρας.
Ακόμα, αναφέρθηκε στα μέτρα που προτείνονται στην έκθεση «και τα οποία ευθυγραμμίζονται με τις πραγματικές ανάγκες της Ελλάδας και τη στρατηγική του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης».
«Τα μέτρα που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντανακλούν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο ελληνικός αγροτικός τομέας», τόνισε, σημειώνοντας ότι «ήδη η ελληνική κυβέρνηση εφαρμόζει την δική της πολιτική για την προώθηση των αγροτικών συνεταιρισμών και τη στοχευμένη στήριξη μικρών εκμεταλλεύσεων».
Απαντώντας στα κόμματα της αντιπολίτευσης, που έθεσαν ζήτημα καθυστέρησης καταβολής από τον ΕΛΓΑ, των αποζημιώσεων για την αποκατάσταση των ζημιών στη Θεσσαλία, ο κ. Τσιάρας διαβεβαίωσε ότι «μέχρι τέλος Οκτωβρίου θα έχουν καταβληθεί όλες που αφορούν τις απώλειες της ζωικής παραγωγής, ενώ για τη φυτική παραγωγή, το σύνολο των αποζημιώσεων έχει ήδη ολοκληρωθεί».
«Η κακοκαιρία 'Daniel' έθεσε τον ΕΛΓΑ μπροστά στη μεγαλύτερη πρόκληση της ιστορίας του. Η ανταπόκριση ήταν άμεση και αποφασιστική, καθώς καταβλήθηκαν ήδη αποζημιώσεις ύψους 312 εκατομμυρίων ευρώ σε περισσότερους από 33.000 πληγέντες αγρότες και κτηνοτρόφους», πρόσθεσε.
Καθησυχαστικός εμφανίστηκε σχετικά με τα κρούσματα πανώλης των μικρών μηρυκαστικών, σημειώνοντας ότι «φαίνεται πώς κλείνει ο κύκλος», ωστόσο έσπευσε να προσθέσει ότι, «έχουμε άλλη πρόκληση μπροστά μας που λέγεται ευλογιά, η οποία, ενώ έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με την πανώλη, είναι ένας πολύ πιο ανθεκτικός ιός που μπορεί να μεταδοθεί και μέσω των αποδημητικών πτηνών».
Τέλος, ο κ. Τσιάρας έκανε αποδεκτή την πρόταση της προέδρου της Πλεύσης Ελευθερίας, Ζωής Κωνσταντοπούλου, για κοινή συνεδρίαση των επιτροπών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Εμπορίου με την συμμετοχή, τόσο των Ελλήνων ευρωβουλευτών όσο και αρμόδιων φορέων από τον αγροτικό τομέα, το αμέσως προσεχές διάστημα, ώστε να διαμορφωθεί ένα ολοκληρωμένο εθνικό στρατηγικό σχέδιο για την βιωσιμότητα του πρωτογενή τομέα της χώρας.
Η κ. Κωνσταντοπούλου σχολίασε και τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, για την ενίσχυση του εισοδήματος των αγροτών, με την επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο, επαναφέροντας την πρότασή της για πλήρη κατάργησή του.
«Είναι ένα ντιμπέιτ συνεχές μεταξύ των κυβερνήσεων και του αγροτικού κόσμου. Θα πρέπει όμως να πω ότι για πρώτη φορά θεσπίζεται σταθερός μηχανισμός επιστροφής του φόρου κατανάλωσης και τα 100 εκατομμύρια ευρώ που έχουν προϋπολογιστεί είναι ενδεικτικό ποσό. Αν το ποσό που πρέπει να επιστραφεί στους αγρότες είναι παραπάνω, είμαστε εδώ για να το διορθώσουμε», απάντησε ο κ. Τσιάρας.
Οι θέσεις των εισηγητών των κομμάτων
Η εισηγήτρια της ΝΔ, Σέβη Βολουδάκη, μίλησε για «ανάγκη να ενταθούν οι πιέσεις προς την ΕΕ», σημείωσε ότι «είναι εκρηκτικό το πρόβλημα τους κόστους παραγωγής» ενώ έδωσε έμφαση «στον αθέμιτο ανταγωνισμό που γίνεται στα ελληνικά αλλά και ευρωπαϊκά προϊόντα από τρίτες χώρες - τα προϊόντα των οποίων δεν έχουν δασμούς αλλά και δεν ελέγχονται για την υγιεινή τους ποιότητα - και πρόσθεσε ότι «απαιτούνται άμεσες παρεμβάσεις απέναντι σε πρακτικές που στραγγαλίζουν τους αγρότες στα κράτη-μέλη της ΕΕ».
Ακόμα, τόνισε την ανάγκη να δοθούν αυξημένα κίνητρα για νέους αγρότες καθώς και να δημιουργηθούν προγράμματα εκπαίδευσης τους.
Από την πλευρά του, ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, Βασίλης Κόκκαλης, επεσήμανε την ανάγκη «διαλόγου ώστε να κατανοηθούν τα προβλήματα που υπάρχουν και να μην επαναληφθούν» αλλά και «να επανεξεταστούν οι νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο Ευρωπαίος αγρότης με στόχο την αναζήτηση μιας πραγματικής βιώσιμης λύσης στον πρωτογενή τομέα».
Έμφαση έδωσε «στην επαπειλούμενη κλιματική αλλαγή και τις συνέπειες που έχει στον πρωτογενή τομέα, με δεδομένο ότι έχει δεσμευτεί η ΕΕ να είναι κλιματικά ουδέτερη μέχρι το 2050» ενώ επανέφερε το αίτημα του κόμματος του «για την δημιουργία ενός ξεχωριστού ταμείου το οποίο δεν θα επηρεάζει το ταμείο της ΚΑΠ και θα προωθεί τη μετάβαση της αγροτικής παραγωγής σε ένα αειφόρο μοντέλο».
Ο κ. Κόκκαλης χαρακτήρισε «τεράστιο πρόβλημα την εύνοια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα προϊόντα που εισάγονται από τρίτες χώρες».
Όπως είπε, «σύμφωνα με στοιχεία από τον Σύνδεσμο Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής, Διακίνησης Φρούτων Λαχανικών και Χυμών, οι εισαγωγές νωπών φρούτων και λαχανικών, αυξήθηκαν το 2023 κατά 11,3% σε όγκο και 9,3% σε αξία».
«Πρότασή μας είναι, στις ίδιες συμφωνίες που συνάπτει η ΕΕ με τις τρίτες χώρες, να υπάρχουν οι ίδιες ρήτρες και ό,τι ισχύει για το ευρωπαϊκό πορτοκάλι, το ίδιο να ισχύει και για το πορτοκάλι της Αιγύπτου. Είναι θέμα ξεκάθαρα διαπραγμάτευσης της χώρας μας, αλλά και δημιουργίας συμμαχιών», πρόσθεσε ο κ. Κόκκαλης.
Ο εισηγητής του ΠΑΣΟΚ, Φραγκίσκος Παρασύρης, ανέφερε ότι «βασικό σημείο έντασης για τις κινητοποιήσεις των ευρωπαίων αγροτών, ήταν κατά πόσο μπορούν να συγκλίνουν οι στόχοι της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας σε σχέση με τους στόχους της ΚΑΠ».
«Και εδώ είναι μια πραγματικότητα, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε στο εδώλιο του κατηγορουμένου τους αγρότες, με πάρα πολύ φιλόδοξους στόχους για την πράσινη συμφωνία, μη αναγνωρίζοντας ότι δημιουργείται ένα ανταγωνιστικό μειονέκτημα για τους ευρωπαίους αγρότες», ανέφερε και πρόσθεσε:
«Η ευρωπαϊκή παραγωγή θα παρουσιάσει απότομη πτώση στις τιμές και τα εισοδήματα των αγροτών, τα οποία θα επηρεαστούν σημαντικά, με αμφίβολα τα περιβαλλοντικά οφέλη».
Μίλησε ακόμα για «οικονομικά μεγέθη της ελληνικής γεωργίας που δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά», σημειώνοντας ότι για το 2023 προβλέπεται κατά 5,2% πτώση στην ελληνική γεωργία, η οποία θα περιοριστεί στα 12,48 δισ. ευρώ».
Παράλληλα, πρότεινε την αύξηση του προϋπολογισμού της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και την στήριξη νέων αγροτών, καθώς και τη δημιουργία ενός νέου ευρωπαϊκού ταμείου - πέραν των χρηματοδοτήσεων της ΚΑΠ - για την προσαρμογή στις κλιματικές μεταβολές και την κλιματική κρίση.
Η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ, Διαμάντω Μανωλάκου, έκανε λόγο για «υποκριτικό σχέδιο της ΕΕ, η οποία προβάλλει ωραιοποιημένες λύσεις μέσω της ΚΑΠ, στην ουσία όμως αυτό που προωθεί είναι έναν άξονα υπέρ των λόμπι».
«Και η νέα ΚΑΠ δεν έχει στόχο την δίκαιη πράσινη μετάβαση, ούτε την επιβίωση των βιοπαλαιστών αγροτών. Μόνο στα λόγια είναι αυτά. Ο αγροτικός τομέας, στην πραγματικότητα πλήττεται από τα μονοπώλια, και το θέμα τους είναι ποιος θα πάρει το μεγαλύτερο κομμάτι από τα κέρδη.
Κανένα σχέδιο, μόνο ευχολόγια για την εγκατάλειψη της αγροτικής γης, καμία ουσιαστική υποστήριξη δεν δίνεται στους νέους αγρότες μέσα από τα διάφορα κοινοτικά προγράμματα», ανέφερε.
Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης, Κωνσταντίνος Μπούγας, υποστήριξε ότι «η Ελλάδα δεν έχει διαπραγματευτεί ουσιαστικά ώστε να διασφαλίσει τα συμφέροντα της» και πρόσθεσε ότι «η νέα συνθήκη της ΚΑΠ, αν δεν επανεξεταστούν σημαντικά ζητήματα όπως οι αθρόες εισαγωγές από τρίτες χώρες, θα είναι η ταφόπλακα όχι μόνο για τους έλληνες αλλά και για τους ευρωπαίους αγρότες».
Ο ειδικός αγορητής της Νέας Αριστεράς, Χουσεΐν Ζεϊμπέκ, τόνισε μεταξύ άλλων «την ανάγκη να ενισχυθεί και να αυστηριοποιηθεί ο έλεγχος για αθέμιτες πρακτικές, να προστεθούν νέα μέτρα και νέα εργαλεία για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στον πρωτογενή τομέα από φυσικές καταστροφές, καθώς και να προχωρήσει η ΕΕ σε άρση των ευνοϊκών συνθηκών για τα προϊόντα από τρίτες χώρες».
«Θέλουμε στον πρωτογενή τομέα παραγωγούς που θα λειτουργούν στο πλαίσιο μιας εθνικής στρατηγικής και όχι επιδοτούμενους.
Θέλουμε να υπάρχει ένα αντίστοιχο με την ΕΕ αλλά υγιές ταμείο, για την ενίσχυση των αγροτοκτηνοτρόφων αλλά και συστηματικό έλεγχο των ελληνοποιημένων προϊόντων από τρίτες χώρες», τόνισε από την πλευρά του ο ειδικός αγορητής της Νίκης, Κομνηνός Δελβερούδης.
«Η προσέγγιση είναι εντελώς λάθος, καθώς δεν εξασφαλίζεται η αντιμετώπιση της επισιτιστικής κρίσης με άμεσα μέτρα, με ενίσχυση της περιφέρειας και των μειονοτικών περιοχών με ιδιαίτερα κίνητρα για τους νέους αγρότες και την άρση των περιορισμών των ελληνικών προϊόντων στην ΕΕ», συμπλήρωσε.
Ο ειδικός αγορητής της Πλεύσης Ελευθερίας, Αλέξανδρος Καζαμίας, μίλησε «για σκληρά και πολλά προβλήματα, που συνεχίζονται σε όλη την Ευρώπη», επισημαίνοντας ότι «στην έκθεση όπως παρουσιάζεται, απομονώνονται οι αγρότες».
Όπως είπε, «το πρόβλημα ανάμεσα στο περιβάλλον και τον πρωτογενή τομέα έχει υπερ-ογκωθεί ενώ δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη μέτρα για να σταματήσει η ερήμωση της υπαίθρου».
«Το μόνο που απασχολεί την ΕΕ για την νέα ΚΑΠ, είναι πώς θα μειωθούν οι εντάσεις, αλλά δεν λαμβάνονται υπόψη οι πραγματικές ανάγκες των αγροτών, όπως για παράδειγμα να απαγορεύει να εισάγονται προϊόντα από άλλες χώρες», σημείωσε.
«Η νέα ΚΑΠ 2023-2027 είναι ιδιαιτέρως προβληματική. Δεν λαμβάνει υπόψη η έκθεση τα προβλήματα και τις συνέπειες που έχει στο κόστος παραγωγής η κλιματική αλλαγή. Μπορεί να έχει ίδια κονδύλια, όμως στους έλληνες φτάνουν λιγότερα κονδύλια. Οι προτάσεις δεν φαίνονται να έχουν μία κεντρική λύση στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πρωτογενής τομέας, και αναμασώνται παλιές ιδέες», υποστήριξε.
Ο ειδικός αγορητής των «Σπαρτιατών», Ιωάννης Κόντης, υποστήριξε ότι «η έκθεση αποδεικνύει ότι έχουν αγνοηθεί οι ανάγκες των μικρομεσαίων αγροτών, ενώ αντίθετα προσδιορίζει τις ανάγκες των μεγάλων ομίλων».
Κριτική για τη στάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής άσκησε ο βουλευτής της ΝΔ, Χρήστος Μπουκώρος, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «δεν μπορεί να συνεχίσει η ΕΕ να εθελοτυφλεί και να ορθώνει περιβαλλοντικά εμπόδια, να διώχνει τον αγρότη από την εργασία του και την ίδια ώρα να επιτρέπει να γίνονται αθρόες εισαγωγές προϊόντων από τρίτες χώρες χωρίς κανέναν έλεγχο. Αυτό είναι η επιτομή του αθέμιτου ανταγωνισμού. Δεν μπορεί να σφίγγουμε το σχοινί στο λαιμό του ευρωπαίου και του έλληνα αγρότη πως θα παράγονται και ποιοι θα παράγουν τα προϊόντα. Δεν μπορεί να μην δίνουμε σημασία στο έντονο δημογραφικό πρόβλημα.
Η ΕΕ οφείλει πάνω από όλα να προστατεύει τον ευρωπαίο γεωργό και αγρότη».
«Δεν έχουμε αγγίξει το δραματικό πρόβλημα του δημογραφικού. Τους αγρότες μας πρέπει να τους κάνουμε κοινωνούς των προγραμμάτων και να κοιτάξουμε τον εκσυγχρονισμό και την απλούστευση των διαδικασιών για την ανάληψη δράσης απασχόλησης, να συνδέσουμε το αγροτικό προϊόν και με άλλες δράσεις. Η επιδότηση είναι φυτίλι όχι καύσιμο», ανέφερε η βουλευτής της ΝΔ, Μαριλένα Σουκούρη.
Ο βουλευτής της ΝΔ, Γιώργος Καρασμάνης, έδωσε έμφαση στην προστασία των μικρομεσαίων αγροτών, οι οποίοι, όπως είπε, είναι περισσότερο ευάλωτοι στην κλιματική κρίση.
«Χρειάζεται έναν ολοκληρωμένο και πιο αποτελεσματικό ευρωπαϊκό μηχανισμό και πρέπει να επιδιώξουμε τη σταθερότητα μέσα από μία επαρκή χρηματοδότηση», πρόσθεσε.
«Δεν αρκούν οι σχεδιασμοί, πρέπει να γνωρίζουμε τι συζητείται και πρέπει να διασφαλίσομε πόρους για τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους της χώρας που δοκιμάζονται σκληρά μετά και τις σοβαρές φυσικές καταστροφές», σημείωσε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Θεοδώρα Τζάκρη.
Τέλος, η βουλευτής της Πλεύσης Ελευθερίας, Γεωργία Κεφαλά, έδωσε έμφαση στην έλλειψη κινήτρων για τους νέους αγρότες.
