Ο Πάπας Λέων έφτασε λίγο πριν τις 14:30 στο κτήριο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπου τον υποδέχθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος μπροστά από τον ναό. Η συνάντηση αυτή θεωρείται ιστορική, καθώς οι δύο ηγέτες συναντιούνται στη Νίκαια της Βιθυνίας, έπειτα από 1.700 χρόνια από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο.
Η δοξολογία
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Πάπας Λέων ΙΔ’ παρακολούθησαν τη Δοξολογία στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι, στην Κωνσταντινούπολη.
Starting off his third day in Türkiye on his first Apostolic Journey, Pope Leo XIV visited the Sultan Ahmed Mosque, also known as the “Blue Mosque.”
— Vatican News (@VaticanNews) November 29, 2025
"The Pope experienced the visit to the Mosque in silence, in a spirit of recollection and attentive listening, with deep respect… pic.twitter.com/ba0RjYfZsG
Παρόντες ήταν επίσης ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος, ιεράρχες των Εκκλησιών της Κωνσταντινούπολης και της Ρώμης, καθώς και εκπρόσωποι των διπλωματικών αρχών.
Η Κοινή Διακήρυξη
«Ἐξομολογεῖσθε τῷ Κυρίῳ, ὅτι χρηστός,
ὅτι εἰς τὸν αἰῶνα τὸ ἔλεος αὐτοῦ» [Ψαλμ. 106 (και 105), 1]
Κατά την προτεραία της εορτής του Αγίου Ανδρέα του Πρωτοκλήτου Αποστόλου, αδελφού του Αποστόλου Πέτρου και προστάτη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ημείς, ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ και ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, αναπέμπουμε ολοκάρδιες ευχαριστίες στο Θεό, τον ελεήμονα Πατέρα μας, για τη δωρεά της αδελφικής αυτής συνάντησης. Ακολουθώντας το παράδειγμα των μακαριστών προκατόχων μας, και υπακούοντας στο θέλημα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, συνεχίζουμε να βαδίζουμε με στέρεη αποφασιστικότητα επί της οδού του διαλόγου, ἀληθεύοντες ἐν ἀγάπῃ (Ἐφεσ. 4,15), προς την ελπιζόμενη αποκατάσταση πλήρους Κοινωνίας μεταξύ των αδελφών Εκκλησιών μας. Έχοντες επίγνωση του γεγονότος ότι η ενότητα των Χριστιανών δεν είναι απλώς αποτέλεσμα ανθρωπίνων προσπαθειών, αλλά ένα δώρο το οποίο έρχεται άνωθεν, προσκαλούμε όλα τα μέλη των Εκκλησιών μας ─κληρικούς, μοναχούς, ανθρώπους αφιερωμένους στον Θεό, και τους πιστούς λαϊκούς─ να επιζητήσουν ειλικρινώς την εκπλήρωση της προσευχής την οποίαν απηύθυνε ο Ιησούς Χριστός προς τον Πατέρα : «ἵνα πάντες ἓν ὦσι, καθὼς σύ, πάτερ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί, […] ἵνα ὁ κόσμος πιστεύσῃ […]» (Ιω. 17,21).
Ο εορτασμός μνήμης της 1700ής επετείου της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου της Νικαίας, τελούμενος κατά την προτεραία της συνάντησής μας, ήταν μία εξαίρετη στιγμή Χάριτος. Η Σύνοδος της Νικαίας, η οποία συνήλθε το έτος 325 μ.Χ., ήταν μία εκδήλωση της Θείας Πρόνοιας υπέρ της ενότητος. Ο σκοπός του εορτασμού μνήμης αυτού του γεγονότος, ωστόσο, δεν είναι απλώς η υπόμνηση της ιστορικής σπουδαιότητος της Συνόδου, αλλά η συνέχιση της παρακίνησης προς εμάς να είμεθα διαρκώς ανοικτοί στο ίδιο Άγιο Πνεύμα το οποίο ωμίλησε μέσω της Νικαίας, καθώς παλεύουμε με τις πολυάριθμες προκλήσεις της εποχής μας. Είμεθα βαθιά ευγνώμονες σε όλους τους ηγέτες και τους εκπροσώπους άλλων Εκκλησιών και εκκλησιαστικών κοινοτήτων οι οποίοι ήσαν πρόθυμοι να μετάσχουν αυτής της εκδήλωσης. Πέραν της αναγνώρισης των κωλυμάτων τα οποία εμποδίζουν την αποκατάσταση πλήρους Κοινωνίας μεταξύ όλων των Χριστιανών ─κωλυμάτων τα οποία επιζητούμε να αντιμετωπίσουμε δια της οδού του θεολογικού διαλόγου─ πρέπει επίσης να αναγνωρίζουμε ότι αυτό το οποίο μας συνδέει είναι η πίστη η οποία εκφράσθηκε στο Δόγμα της Νικαίας. Είναι η σωτήρια πίστη στο πρόσωπο του Υιού του Θεού, Θεού αληθινού εκ Θεού αληθινού, ὁμοουσίου τῷ Πατρί, ο οποίος δι’ ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν ἐνηνθρώπισε και ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, ἐσταυρώθη, ἀπέθανε καὶ ἐτάφη, ἀνέστη τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ, ἀνῆλθε εἰς τοὺς οὐρανούς, καὶ πάλιν θα έλθει κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς. Μέσῳ της έλευσης του Υιού του Θεού, μυούμεθα στο μυστήριο της Αγίας Τριάδος ─Πατρός, Υιού και Αγίου Πνεύματος─ και καλούμεθα να γίνουμε, μέσα στο και μέσα από το πρόσωπο του Χριστού, τέκνα του Πατρός και συγκληρονόμοι, μαζί με τον Χριστό, δια της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Προικισμένοι με αυτή την κοινή Ομολογία, είμεθα ικανοί να αντιμετωπίσουμε τις κοινές μας προκλήσεις, φέροντες τη μαρτυρία της πίστεως που εκφράσθηκε στη Νίκαια με αμοιβαίο σεβασμό, και να εργασθούμε από κοινού προς συγκεκριμένες λύσεις, με γνήσια ελπίδα.
Είμεθα πεπεισμένοι ότι ο εορτασμός μνήμης αυτής της σημαίνουσας επετείου μπορεί να εμπνεύσει νέα και θαρραλέα βήματα επί της οδού προς την ενότητα. Μεταξύ των αποφάσεών της η Α΄ Σύνοδος της Νικαίας παρέσχε επίσης τα κριτήρια για τον προσδιορισμό της ημερομηνίας του Πάσχα, κοινής για όλους τους Χριστιανούς. Είμεθα ευγνώμονες στη Θεία Πρόνοια που, φέτος, ολόκληρος ο χριστιανικός κόσμος εώρτασε το Πάσχα την ίδια ημέρα. Είναι κοινή μας επιθυμία να συνεχισθεί η διαδικασία διερεύνησης μιας πιθανής λύσης για από κοινού τέλεση της Εορτής των Εορτών κάθε έτος. Ελπίζουμε και προσευχόμεθα όλοι οι Χριστιανοί, «ἐν πάσῃ σοφίᾳ καὶ συνέσει πνευματικῇ» (Κολ. 1,9), να δεσμευθούν στη διαδικασία επίτευξης κοινού εορτασμού της λαμπρής Αναστάσεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
Κατά το έτος αυτό τελούμε επίσης τη μνήμη της 60ής επετείου της ιστορικής Κοινής Διακήρυξης των μακαριστών προκατόχων μας, Πάπα Παύλου ς΄ και Οικουμενικού Πατριάρχη Αθηναγόρα, η οποία εξάλειψε την ανταλλαγή αναθεμάτων του 1054. Ευχαριστούμε τον Θεό που εκείνη η προφητική χειρονομία οδήγησε τις Εκκλησίες μας να επιδιώξουν, «σε πνεύμα εμπιστοσύνης, εκτίμησης και αμοιβαίας ευσπλαχνίας, τον διάλογο, ο οποίος, με τη βοήθεια του Θεού, θα οδηγήσει στη συνύπαρξη και πάλι, επ’ ωφελείᾳ του μείζονος αγαθού για τις ψυχές και με την έλευση της Βασιλείας του Θεού, εντός εκείνης της πλήρους κοινωνίας πίστεως, αδελφικής συμφωνίας και μυστηριακού βίου που υπήρχαν μεταξύ αυτών κατά την πρώτη χιλιετία της ζωής της Εκκλησίας» (Κοινή Διακήρυξη Πάπα Παύλου ς΄ και Οικουμενικού Πατριάρχου Αθηναγόρα, 7 Δεκεμβρίου 1965). Ταυτοχρόνως, προτρέπουμε εκείνους οι οποίοι ακόμη διστάζουν μπροστά σε οποιανδήποτε μορφή διαλόγου, να ακούσουν προσεκτικά τί τὸ Πνεῦμα λέγει ταῖς Ἐκκλησίαις (πρβλ. Αποκ. 2,29), το Οποίο, στις τρέχουσες περιστάσεις της Ιστορίας, μας παρακινεί να προσφέρουμε στον κόσμο ανανεωμένη μαρτυρία ειρήνης, συνδιαλλαγής και ενότητος.
Πεπεισμένοι για τη σπουδαιότητα του διαλόγου, εκφράζουμε τη συνεχιζόμενη υποστήριξή μας προς το έργο της Διεθνούς Μικτής Επιτροπής για τον Θεολογικό Διάλογο μεταξύ της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία, κατά την παρούσα φάση, εξετάζει ζητήματα τα οποία έχουν ιστορικά θεωρηθεί διχαστικά. Μαζί με τον αναντικατάστατο ρόλο τον οποίο διαδραματίζει ο θεολογικός διάλογος στη διαδικασία επαναπροσέγγισης μεταξύ των Εκκλησιών μας, εξαίρουμε επίσης τα άλλα αναγκαία στοιχεία αυτής της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένων των αδελφικών επαφών, προσευχητικού και κοινού έργου σε όλους εκείνους τους τομείς όπου η συνεργασία είναι ήδη εφικτή. Με έμφαση παροτρύνουμε όλους τους πιστούς των Εκκλησιών μας, και ειδικά τους κληρικούς και τους θεολόγους, να αγκαλιάσουν με ευφρόσυνη διάθεση τους καρπούς τους οποίους έχουμε επιτύχει μέχρι τώρα, και να εργασθούν για τη συνεχή αύξηση αυτών των καρπών.
Ο στόχος της ενότητος των Χριστιανών περιλαμβάνει τον σκοπό της συνεισφοράς, κατά τρόπο θεμελιώδη και ζωογονητικό, στην ειρήνη μεταξύ όλων των λαών. Μαζί υψώνουμε ένθερμα τη φωνή μας επικαλούμενοι το δώρο της ειρήνης από τον Θεό προς τον κόσμο μας. Είναι τραγικό ότι, σε πολλές περιοχές του κόσμου μας, οι συγκρούσεις και η βία εξακολουθούν να καταστρέφουν τόσο πολλές ζωές. Απευθύνουμε έκκληση σε εκείνους που φέρουν την αστική και την πολιτική ευθύνη να πράξουν καθετί δυνατό ώστε να διασφαλισθεί ότι θα παύσει αμέσως η τραγωδία των πολέμων, και ζητούμε από όλους τους ανθρώπους καλής θελήσεως να υποστηρίξουν την παράκλησή μας.
Απορρίπτουμε ιδίως οποιανδήποτε χρήση της θρησκείας και του ονόματος του Θεού προς δικαιολόγηση της βίας. Πιστεύουμε ότι ο αυθεντικός διαθρησκειακός διάλογος, μακράν του να αποτελεί αιτία συγκρητισμού και σύγχυσης, είναι ουσιώδης για τη συνύπαρξη λαών με διαφορετικές παραδόσεις και πολιτισμούς. Έχοντας κατά νου την 60ή επέτειο της Διακήρυξης Nostra Aetate, παροτρύνουμε όλους τους άνδρες και τις γυναίκες καλής θελήσεως να εργασθούν από κοινού προς οικοδόμηση ενός δικαιότερου και πιο υποστηρικτικού κόσμου και να μεριμνήσουν για την κτίση, την οποία μας εμπιστεύθηκε ο Θεός. Μόνο κατ’ αυτό τον τρόπο μπορεί η ανθρώπινη οικογένεια να υπερβεί την αδιαφορία, την επιθυμία για κυριαρχία, την απληστία της κερδοσκοπίας και την ξενοφοβία.
Ενώ η τρέχουσα διεθνής κατάσταση μας αναστατώνει βαθιά σε σημείο συναγερμού, δεν χάνουμε την ελπίδα. Ο Θεός δεν θα εγκαταλείψει την ανθρωπότητα. Ο Πατήρ έστειλε τον Μονογενή Του Υιό για τη σωτηρία μας, και ο Υιός του Θεού, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, μας χορήγησε το Άγιο Πνεύμα , προκειμένου να μας καταστήσει κοινωνούς της θεϊκής του ζωής, που θα διαφυλάσσουν και θα προστατεύουν την ιερότητα του ανθρωπίνου προσώπου. Από το Άγιο Πνεύμα γνωρίζουμε και βιώνουμε το ότι ο Θεός είναι μαζί μας. Για τον λόγο αυτόν, στις προσευχές μας εμπιστευόμαστε το κάθε ανθρώπινο πλάσμα στον Θεό, ειδικά τους ενδεείς, εκείνους που βιώνουν την πείνα, την μοναξιά ή την ασθένεια. Επικαλούμεθα επί εκάστου μέλους της ανθρωπίνης οικογενείας πάσαν χάριν και ευλογίαν, «ἵνα παρακληθῶσιν αἱ καρδίαι αὐτῶν, συμβιβασθέντων ἐν ἀγάπῃ καὶ εἰς πάντα πλοῦτον τῆς πληροφορίας τῆς συνέσεως, εἰς ἐπίγνωσιν τοῦ μυστηρίου τοῦ Θεοῦ», ο Οποίος είναι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός (Κολ. 2,2).
Η πρώτη ημέρα στο Φανάρι θα ολοκληρωθεί με τον Μέγα Εσπερινό, όπου θα χοροστατήσει ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος.
Η επίσκεψη στο Μπλε Τζαμί
Νωρίτερα, ο Πάπας πραγματοποίησε επίσκεψη στο Μπλε Τζαμί υπό ιδιαίτερα αυστηρά μέτρα ασφαλείας. Σύμφωνα με πληροφορίες από το Βατικανό, όταν ο Πάπας Λέων εισήλθε στο χώρο —ξυπόλητος, όπως επιβάλλει η παράδοση— ο μουεζίνης τού πρότεινε πως, αν το επιθυμεί, μπορεί να κάνει μια μικρή προσευχή. Ο Πάπας Λέων ευγενικά αρνήθηκε, επιλέγοντας να συνεχίσει απλώς την ξενάγησή του στο τζαμί.
Σε ανακοίνωσή του, το Βατικανό επισήμανε ότι ο Πάπας βρέθηκε στο τζαμί «με πνεύμα περισυλλογής, ακούγοντας με προσοχή και δείχνοντας βαθύ σεβασμό τόσο προς τον χώρο όσο και προς την πίστη όσων προσεύχονται εκεί».
Το Μπλε Τζαμί φέρει επίσημα το όνομα Τζαμί του Σουλτάνου Αχμέτ (ή Σουλταναχμέτ Τζαμί) προς τιμήν του σουλτάνου Αχμέτ Α΄, ηγεμόνα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από το 1603 έως το 1617, ο οποίος επέβλεψε την ανέγερσή του. Το εσωτερικό του κοσμείται με χιλιάδες μπλε κεραμικά πλακίδια, από τα οποία προέρχεται και η πιο γνωστή ονομασία του.
Το πρωί της Κυριακής 30 Νοεμβρίου, ανήμερα της εορτής του Αγίου Ανδρέα του Πρωτόκλητου, ιδρυτή της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης, θα τελεστεί πατριαρχική και συνοδική θεία λειτουργία προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και συλλειτουργούντος του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεοδώρου. Παρών θα είναι ο Πάπας Ρώμης, εκπρόσωποι της ελληνικής κυβέρνησης και άλλοι επίσημοι.
Στο τέλος της θείας λειτουργίας θα πραγματοποιηθεί ανταλλαγή επίσημων λόγων μεταξύ Πατριάρχη και Πάπα, ενώ αργότερα οι δύο Προκαθήμενοι θα ευλογήσουν τους πιστούς από τον εξώστη του Πατριαρχικού Οίκου.
Το μεσημέρι, ο Πάπας Λέων ΙΔ’ θα παρακαθίσει σε γεύμα με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο πριν αναχωρήσει αεροπορικώς για τη Βηρυτό, όπου θα συνεχιστεί η αποστολική του περιοδεία.
Χθες, Παρασκευή 28 Νοεμβρίου, οι δύο Προκαθήμενοι βρέθηκαν στη Νίκαια της Βιθυνίας για τον εορτασμό των 1.700 χρόνων από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο. Εκεί απήγγειλαν από κοινού το «Πιστεύω» στην αρχική του μορφή, με τη φράση «εκ του Πατρός εκπορευόμενον», χωρίς το filioque, όπως ακολουθεί η Ανατολική Χριστιανοσύνη.
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος υπογράμμισε το ιστορικό βάθος της στιγμής, μιλώντας για το «λίκνο της χριστιανικής πίστης» και στέλνοντας σαφές μήνυμα ενότητας. «Ας ακούσουμε όλες τις φωνές των πιστών για ενότητα», ανέφερε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας πως η επέτειος τιμάται με «κοινή ευλάβεια» και «κοινό αίσθημα ελπίδας».
Ο Πάπας Λέων ΙΔ’ έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην ανάγκη παγκόσμιας συμφιλίωσης και καταδίκασε τη χρήση της θρησκείας ως άλλοθι για πόλεμο, βία, φονταμενταλισμό ή φανατισμό. Τόνισε τον ρόλο των θρησκειών ως δυνάμεων ειρήνης, διαλόγου και συνεργασίας, ενώ αναφέρθηκε και στην παγκόσμια ανάγκη για χριστιανική ενότητα.
