Σταθμό για τις διμερείς σχέσεις και τους συσχετισμούς ισχύος στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αποτελεί η χθεσινή υπογραφή της Κοινής Διακήρυξης Στρατηγικής Συνεργασίας Ελλάδας-Αιγύπτου από τους Κυριάκο Μητσοτάκη και Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι στο Μέγαρο Μαξίμου.
Η αναβάθμιση της στενής διμερούς σχέσης σε Στρατηγική Εταιρική Σχέση, η συνεδρίαση του πρώτου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας και η εκ νέου διαπίστωση της συναντίληψης σε κρίσιμα περιφερειακά ζητήματα δημιουργούν μια νέα δυναμική. Από τις δηλώσεις των δύο ηγετών, δε, προκύπτει ότι η δυναμική αυτή θα μεταφραστεί στη διεκδίκηση ενός ενεργότερου ρόλου από τον άξονα Αθήνας-Καΐρου στα τεκταινόμενα της περιοχής υπό μεγαλύτερο συντονισμό.
Στην Κοινή Διακήρυξη προβλέπονται 11 τομείς για περαιτέρω εμβάθυνση, περιλαμβανομένου του πολιτικού διαλόγου αλλά και της μεγαλύτερης συνεργασίας σε ενέργεια, ασφάλεια, άμυνα και μεταναστευτικό. Στο πλαίσιο του 1ου Ανώτατου Συμβουλίου υπογράφτηκαν τρία μνημόνια συνεργασίας σε ναυτιλία, πολιτισμό και στον τομέα τεχνολογιών, πληροφορικής και επικοινωνιών.
Στο προοίμιο της Διακήρυξης αναφέρεται τρεις φορές το Διεθνές Δίκαιο και δύο φορές το Δίκαιο της Θάλασσας.
«Με την Αίγυπτο είχαμε και έχουμε μια πολύ στενή συνεργασία σε πολύ κρίσιμα ζητήματα της περιοχής τα οποία προσεγγίζουμε πάντα σύμφωνα με τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου», τόνισε ο κ. Μητσοτάκης, υπενθυμίζοντας τη διμερή συμφωνία ΑΟΖ την οποία χαρακτήρισε «υποδειγματική» και «σημαντική για ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο».
Μεταξύ Ελλάδας-Αιγύπτου, πρόσθεσε ο πρωθυπουργός, υπάρχουν «υγιείς βάσεις για να συνεχίσουμε μαζί, συντονισμένα, να αντιμετωπίζουμε τις κοινές προκλήσεις οι οποίες υπάρχουν στο ευρύτερο περιβάλλον μας. Βρισκόμαστε στην ίδια όχθη, απέναντι σε αυτές τις μεγάλες προκλήσεις».
Εντός της διακήρυξης περιγράφεται ότι «αμφότερα τα μέρη επιβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους για περαιτέρω συντονισμό των ενεργειών τους για την αντιμετώπιση των τρεχουσών προκλήσεων ασφάλειας», ενώ η συναντίληψη εκτός από το Διεθνές Δίκαιο αφορά το Κυπριακό –όπου ο πρωθυπουργός ευχαρίστησε την Αίγυπτο για τη διαχρονική της στήριξη–, τη Συρία, τη Λιβύη αλλά και την κρίση στη Γάζα.
Για την τελευταία, ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ως πρώτη ανάγκη την παύση των εχθροπραξιών και την αποκατάσταση της ροής της ανθρωπιστικής βοήθειας και εν συνεχεία προανήγγειλε την εκκίνηση «μιας ειλικρινούς διαδικασίας για το Παλαιστινιακό» με την ενεργή συμμετοχή Ελλάδας-Αιγύπτου.
Ενέργεια, μετανάστευση
Οι δύο χώρες αναγνώρισαν την ενέργεια ως «καταλύτη» για την εμβάθυνση της στρατηγικής συνεργασίας τους. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου (GREGY Interconnector), ένα έργο που θεωρείται εμβληματικό για την ενεργειακή ασφάλεια Ευρώπης-Αφρικής, και το οποίο αναδεικνύει τον «κομβικό ρόλο» της Ελλάδας ως ενεργειακής πύλης της Ευρώπης για την εισαγωγή πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας. Επιπλέον, Αθήνα-Κάιρο υπενθύμισαν τον ηγετικό τους ρόλο στο East Med Gas Forum, τονίζοντας ότι θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν το έργο του.
Όσον αφορά το μεταναστευτικό, οι κ.κ. Μητσοτάκης και Σίσι συζήτησαν για την εφαρμογή της συμφωνίας μετακλήσεων εποχικού εργατικού δυναμικού. «Θέλουμε να δώσουμε τη δυνατότητα σε νέους Αιγύπτιους, να έρθουν νόμιμα στην πατρίδα μας, να δουλέψουν. Αυτή είναι και η καλύτερη απάντηση σε όσους ισχυρίζονται ότι η πολιτική της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης εξαντλείται μόνο στον περιορισμό της παράνομης μετανάστευσης. Δεν πρέπει να επιλέγουν οι διακινητές ποιος θα εισέρχεται στην ΕΕ», συμπλήρωσε ο πρωθυπουργός. Ακόμα, τα δύο μέρη τόνισαν την ανάγκη ανάπτυξης της οικονομικής συνεργασίας τους.
Μηνύματα στην Τουρκία
Ταυτόχρονα, ο κ. Μητσοτάκης απάντησε στις προ ημερών δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από τα Κατεχόμενα, απορρίπτοντας με κάθε τρόπο τη διχοτομική «λύση δύο κρατών» την οποία προκρίνει η Αγκυρα.
«Δεν μπορούν ακόμα και σήμερα να διακινούνται μη αποδεκτές θέσεις περί “δύο κρατών” ούτε και προκλητικές δηλώσεις που το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να φορτίζουν το κλίμα προσέγγισης και διαλόγου το οποίο επιχειρείται αυτή τη στιγμή να αποκτήσει κάποια παραπάνω δυναμική. Κανένα παράνομο τετελεσμένο δεν μπορεί να έχει ισχύ στο μέλλον», ξεκαθάρισε.
Άριστες σχέσεις
Από την πλευρά του, ο Αιγύπτιος πρόεδρος χαρακτήρισε «άριστες» και «βαθιές» τις διμερείς σχέσεις, υπογραμμίζοντας ότι η χώρα του είναι αποφασισμένη για μια στρατηγική σχέση «με αλληλοσεβασμό και ανάπτυξη σε όλους τους τομείς». Παράλληλα, ευχαρίστησε την Ελλάδα για την κατανόηση και τη βοήθειά της το 2011 «όταν ήταν μια δύσκολη περίοδος για την Αύγυπτο». «Είχαμε ανάγκη από φίλους, από βοήθειες, αυτό δεν θα το ξεχάσουμε ποτέ. Αυτό δείχνει πόσο ιστορικές είναι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χώρων», πρόσθεσε.
Και οι δύο ηγέτες αναφέρθηκαν στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Όρος Σινά, με τον πρωθυπουργό να ευχαριστεί τον Αιγύπτιο πρόεδρο για το προσωπικό του ενδιαφέρον «για την προστασία της μονής και του ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της».
Ο κ. Σίσι υποστήριξε ότι επικρατεί πολυφωνία όσον αφορά τις θρησκευτικές πεποιθήσεις στην Αίγυπτο και ότι περιποιεί τιμή για τη χώρα του η ύπαρξη της μονής. Πριν μεταβεί στο Μέγαρο Μαξίμου, ο Αιγύπτιος πρόεδρος συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Τασούλα.
