Ο όρος «μουλάς» προέρχεται από μια αραβική λέξη που μεταφράζεται ως αφέντης και προστάτης. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά το Ισλάμ, ο μουλάς είναι ο θρησκευτικός δάσκαλος ή ο κληρικός ο οποίος έχει εκπαιδευτεί στις ισλαμικές σπουδές και έχει αποκτήσει έτσι το δικαίωμα να διδάσκει και να ερμηνεύει το Κοράνι και τη σαρία – τον περίφημο ισλαμικό νόμο.
Η ιστορία των μουλάδων συνεπώς συνδέεται άμεσα με την εξέλιξη του Ισλάμ και οι μουλάδες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ισλαμική κοινωνία, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου υπάρχει έντονη θρησκευτική επιρροή όπως το Ιράν.
Γράφει η Έρση Παπαδάκη
Μερικές δεκάδες λέξεις όπως οι παραπάνω είναι χαρακτηριστικές για τον κόσμο του Ισλάμ και μπορούν να περιγράψουν τι είναι ακριβώς αυτό που συμβαίνει στο Ιράν τις τελευταίες δεκαετίες, από τότε που εκδιώχθηκε ο σάχης της Περσίας και επικράτησε η Ιρανική Επανάσταση και το θεοκρατικό καθεστώς των μουλάδων του Αγιατολάχ Χομεϊνί.
Ήταν συγκεκριμένα τα τέλη της δεκαετίας του ’70 όταν οι Ιρανοί βγήκαν στους δρόμους και διαδήλωσαν ενάντια στο αυταρχικό, όπως υποστήριξαν τότε, καθεστώς του σάχη, ο οποίος διέφυγε μαζί με την οικογένειά του στο Παρίσι και έκτοτε τη διακυβέρνηση της χώρας ανέλαβε ο μουλάς Χομεϊνί.
Τα πράγματα ωστόσο εξελίχθηκαν εντελώς διαφορετικά από τις προσδοκίες που είχε αρχικά ο κόσμος που ξεσηκώθηκε κατά του σάχη και βγήκε στους δρόμους. Από την πρώτη στιγμή επιβλήθηκε ένα σκληρό θεοκρατικό καθεστώς και ενισχύθηκαν οι λεγόμενοι Φρουροί της Επανάστασης.
Πρόκειται για μια ομάδα ανθρώπων ή, κατ’ άλλους, για ένα παραστρατιωτικό σώμα που βρίσκεται κοντά στον Αγιατολάχ, τον θρησκευτικό ηγέτη της χώρας, και φροντίζουν για την επιβολή των εντολών του και τη διαιώνιση αυτού του θεοκρατικού καθεστώτος, το οποίο έχει ως βασικό του χαρακτηριστικό την πλήρη αποκοπή του Ιράν από οτιδήποτε δυτικό, αλλά και το μίσος για τις γυναίκες τις οποίες επιτηρεί διαρκώς η λεγόμενη «αστυνομία ηθικής».
Η χαμηλή συμμετοχή –μόλις 41%– που καταγράφηκε πάντως στις πρόσφατες εκλογές και ήταν η χαμηλότερη από την εποχή της ισλαμικής επανάστασης, το 1979, είναι ένα χαρακτηριστικό που δείχνει την κόπωση των πολιτών από το θεοκρατικό καθεστώς και τους μουλάδες.
Την ίδια στιγμή, ο 85χρονος Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ συμπλήρωσε ήδη 35 χρόνια στην εξουσία και προς το παρόν δεν φαίνεται να υπάρχει στον ορίζοντα κάποιος ξεκάθαρος διάδοχός του, ιδίως ύστερα από τον απροσδόκητο θάνατο του προέδρου Ιμπραχίμ Ραΐσι σε δυστύχημα με ελικόπτερο.
Όλα αυτά φαίνεται ότι έχουν ληφθεί υπόψη από την ισραηλινή πλευρά και διόλου άσχετα είναι με τη χρονική συγκυρία της επίθεσής της – εξ ου και πολλοί είναι οι αναλυτές που εκτιμούν ότι στην πραγματικότητα αυτό που επιδιώκουν το Ισραήλ και στο βάθος οι ΗΠΑ είναι η αλλαγή του καθεστώτος.
Ο διάδοχος του Ραΐσι και σημερινός πρόεδρος, Μασούντ Πεζεσκιάν, θεωρείται μεν μετριοπαθής πολιτικός –τουλάχιστον σε σχέση με τον προκάτοχό του– αλλά εξακολουθεί να είναι ένας από τους θιασώτες της ισλαμικής δημοκρατίας του θεοκρατικού καθεστώτος.
Κάποιοι εκτιμούν μάλιστα ότι μετά τις επιθέσεις του Ισραήλ η πολιτική ηγεσία του Ιράν ενδέχεται να επιδιώξει την εξομάλυνση των αντιθέσεών της με τη Δύση, ωστόσο όλα εξαρτώνται από τη θρησκευτική ηγεσία, με τον Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ να έχει ξεκάθαρα το πάνω χέρι.
Σημειώνεται ότι η Τεχεράνη από την πρώτη στιγμή είχε υποστηρίξει και συνεχίζει να υποστηρίζει την τρομοκρατική δράση της Χαμάς, εκφράζοντας ξεκάθαρα αντισημιτικά αισθήματα. Μάλιστα, είχε ορκιστεί εκδίκηση στο όνομα της οργάνωσης για τη δολοφονία του ηγέτη της από τις ισραηλινές δυνάμεις, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης σύγκρουσης που πυροδότησαν οι τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου 2023 στο έδαφος του Ισραήλ.
Η θέση αυτή όχι μόνο δεν έχει αλλάξει, αλλά η θρησκευτική ηγεσία των μουλάδων έχει σκληρές αντι-ισραηλινές θέσεις και συγκαταλέγεται σε όσους υποστηρίζουν την ανάγκη –κατ’ αυτούς– να εξαφανιστεί το κράτος του Ισραήλ, το οποίο αντιμετωπίζουν διαρκώς ως απειλή.
