Μια σύνοδος κορυφής που θα μπορούσε να μεταβάλει τις ισορροπίες στον παγκόσμιο γεωπολιτικό χάρτη φαίνεται να ετοιμάζεται: ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Ντόναλντ Τραμπ βρίσκονται ένα βήμα πριν τη συνάντηση, με επικρατέστερες τοποθεσίες τη Ρώμη και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Με την Ουκρανία στο επίκεντρο και την παγκόσμια κοινότητα σε εγρήγορση, η επικείμενη επαφή μεταξύ των δύο ηγετών προκαλεί ελπίδες για ειρήνη αλλά και φόβους για πολιτικές σκοπιμότητες, «παγίδες» και νέες συμμαχίες. Θα υπάρξει ουσιαστική πρόοδος ή πρόκειται για ένα ακόμη επεισόδιο υψηλού ρίσκου στην παγκόσμια σκακιέρα;
Η πολυαναμενόμενη σύνοδος κορυφής μεταξύ του Βλαντίμιρ Πούτιν και του Ντόναλντ Τραμπ ενδέχεται να πραγματοποιηθεί ακόμη και στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας, σύμφωνα με δύο πηγές που έχουν γνώση των διαπραγματεύσεων. Όπως μεταδίδει το Fox News, η σύνοδος θα μπορούσε να λάβει χώρα ακόμα και τη Δευτέρα, με τη Ρώμη να είναι μία από τις τοποθεσίες που συζητούνται.
Αν η συνάντηση δεν γίνει στην αρχή της εβδομάδας, η ιταλική πρωτεύουσα παραμένει στο τραπέζι ως πιθανή τοποθεσία για αργότερα, αν και εξετάζονται και άλλες ευρωπαϊκές και μη ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, τίποτα δεν θεωρείται οριστικό, καθώς υπάρχουν ακόμη αβεβαιότητες γύρω από την εξέλιξη των διπλωματικών επαφών, κυρίως λόγω της ουκρανικής στάσης.
Την ίδια στιγμή πάντως, ρωσικές πηγές που επικαλείται το πρακτορείο TASS υποστηρίζουν ότι η επικείμενη σύνοδος κορυφής δεν πρόκειται να διεξαχθεί σε ευρωπαϊκό έδαφος. Παλιότερα, κύκλοι του Κρεμλίνου είχαν αφήσει να εννοηθεί ότι το ραντεβού Πούτιν – Τραμπ θα μπορούσε να φιλοξενηθεί σε κάποια αραβική χώρα, ενώ χθες ο Πούτιν «φωτογράφισε» τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σαν «βολική» τοποθεσία και για τις δύο πλευρές.
«Μεγάλη πρόοδος» στο ουκρανικό ή νέα «παγίδα» από το Κρεμλίνο;
Για «μεγάλη πρόοδο» στην προσπάθεια για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, έκανε λόγο την Τετάρτη με στόμφο ο Ντόναλντ Τραμπ, λίγες ώρες αφότου ο απεσταλμένος του, Στιβ Γουίτκοφ, είχε ολοκληρώσει μια τρίωρη συνάντηση με τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν.
Η επικείμενη συνάντηση των δύο ηγετών σηματοδοτεί μια εντυπωσιακή αλλαγή τόνου από τον Τραμπ, ο οποίος τις προηγούμενες εβδομάδες είχε καταδικάσει ως «αηδιαστικές» τις ρωσικές επιθέσεις με πυραύλους και drones στο Κίεβο και είχε χαρακτηρίσει τον Πούτιν «εντελώς τρελό». Παρά τις σφοδρές αυτές δηλώσεις, τώρα προβάλλει ξανά ως πιθανός διαμεσολαβητής για τον τερματισμό ενός πολέμου που έχει αφήσει χιλιάδες νεκρούς και εκατομμύρια εκτοπισμένους.
Ο Τραμπ παραδέχθηκε πως δεν υπήρξε «σημείο καμπής» στις συνομιλίες Γουίτκοφ - Πούτιν στη Μόσχα, ωστόσο η ρητορική του ήταν ασυνήθιστα αισιόδοξη, παρά τις πρόσφατες κλιμακώσεις στο πεδίο από την πλευρά της Ρωσίας. «Υπάρχει μια πολύ καλή πιθανότητα να πλησιάσουμε στο τέλος αυτού του δρόμου», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Αν αυτή η αισιοδοξία του Ρεπουμπλικανού είναι βάσιμη ή αν ο Πούτιν «παίξει μαζί του» ξανά (όπως ο ίδιος ο Τραμπ παραδεχόταν) και τον ρίξει πάλι στην παγίδα του, είναι κάτι που θα φανεί τις επόμενες μέρες.
Η Ρωσία «επενδύει» βάσιμα στον πόλεμο
Ειδικοί, πάντως, προειδοποιούν ότι η αισιοδοξία του Τραμπ ενδέχεται να είναι αβάσιμη. Ο Ντέιβιντ Σάλβο, διευθυντής της Alliance for Securing Democracy, δήλωσε: «Συχνά στην Ουάσιγκτον υποτιμούμε πόσο βαθιά έχει επενδύσει το Κρεμλίνο σε αυτόν τον πόλεμο. Η νομιμοποίηση του καθεστώτος Πούτιν εξαρτάται από τη συνέχισή του – η ίδια η οικονομία της Ρωσίας βασίζεται σε αυτόν».
Ο Σάλβο εκτιμά ότι δεν υπάρχει κάποια εξέλιξη που θα μπορούσε να μεταβάλει τις θεμελιώδεις στρατηγικές επιλογές της Μόσχας. Από την έναρξη της δεύτερης θητείας του, ο Τραμπ έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι επίκειται ειρήνη, χωρίς ωστόσο χειροπιαστά αποτελέσματα – παρά τις υποσχέσεις του για λύση «μέσα σε 24 ώρες».
Αυτά θα επιδιώξει ο Τραμπ
Στο τραπέζι βρίσκεται και η πρόταση για τριμερή συνάντηση, με τη συμμετοχή του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Αν πραγματοποιηθεί, θα είναι η σημαντικότερη διπλωματική επαφή από την έναρξη της ρωσικής εισβολής, αν και ο Πούτιν, χρησιμοποιώντας τον συνήθη τόνο του, είπε πως υπάρχει μεγάλη απόσταση που πρέπει να διανυθεί, ώστε να κάτσει στο ίδιο τραπέζι με τον Ουκρανό ομόλογό του.
Όπως και να έχει, η συνάντηση με τον Αμερικανό πρόεδρο προηγείται και σε αυτή ο Τραμπ ενδέχεται να πιέσει για τουλάχιστον μια περιορισμένη συμφωνία, όπως παύση των αεροπορικών επιθέσεων κατά αμάχων, αν και, ιστορικά, ανάλογες ρωσικές δεσμεύσεις δεν έχουν τηρηθεί. Οποιαδήποτε χειροπιαστή πρόοδος θα ενίσχυε το αφήγημα του Τραμπ περί αποφασιστικής ηγεσίας και θα του έδινε διπλωματικό έρεισμα, τη στιγμή που έχει ήδη ανακοινώσει επιβολή δασμών στην Ινδία – χώρα «κλειδί» στην αγορά ρωσικού πετρελαίου.
Το «φάντασμα» της εξαπάτησης
Οι αναλυτές προειδοποιούν για το ενδεχόμενο ο Πούτιν να εκμεταλλεύεται τη δίψα του Τραμπ για «θεαματικές» συναντήσεις, που θα παράγουν, έστω και θεωρητικά, κάποια αποτελέσματα.
Ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Τραμπ, Τζον Μπόλτον, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Ο Πούτιν βλέπει αυτή τη συνάντηση ως ευκαιρία. Ξέρει ότι έχει φτάσει τον Τραμπ στα όρια και πιθανόν έχει σχέδιο να τον επαναφέρει υπό την επιρροή του».
Το μεγάλο ερώτημα που γεννάται, είναι τι θα μπορούσε να προσφέρει η Μόσχα ως «δώρο» στη σύνοδο κορυφής με την Ουάσινγκτον. Στο παρελθόν, οι ΗΠΑ πίεσαν για διακοπή των αεροπορικών επιδρομών – στόχος που αν επιτευχθεί, θα είχε άμεση θετική επίδραση στους αμάχους. Αλλά η πλήρης εκεχειρία φαντάζει μακρινή, καθώς η Ρωσία φαίνεται να προετοιμάζει θερινή αντεπίθεση στην ανατολική Ουκρανία.
Άλλο σενάριο θα ήταν η Ρωσία να προτείνει παράλληλες διαπραγματεύσεις για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων ή οικονομικές συμφωνίες που θα δελέαζαν τον Τραμπ. Το Κρεμλίνο γνωρίζει ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ παραμένει ευάλωτος στις «μεγάλες εικόνες», ακόμα κι αν οι ουσιαστικές δεσμεύσεις απουσιάζουν.
Η δικαιολογημένη καχυποψία του «ματωμένου» Κιέβου
Στο Κίεβο, υπάρχει φόβος ότι ο Τραμπ μπορεί να επιστρέψει σε φιλορωσικά σχέδια «ειρήνης», που θα προϋπόθεταν διατήρηση των εδαφών που έχει καταλάβει η Ρωσία (το Κίεβο απορρίπτει κατηγορηματικά αυτό το ενδεχόμενο) και ακύρωση κάθε ενδεχόμενης ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι ανησυχούν για τυχόν αποκλίσεις και συμμετείχαν σε τηλεδιάσκεψη με τον Τραμπ και τον Ζελένσκι, θέλοντας να διασφαλίσουν ότι δεν θα υπάρξει αιφνιδιαστική αποδοχή ρωσικών όρων.
Ο Ζελένσκι έδειξε, μεν, μια μετρημένη αισιοδοξία, λέγοντας ότι «η Ρωσία δείχνει να κλίνει προς μια εκεχειρία – η πίεση αποδίδει», ωστόσο την ίδια στιγμή προειδοποίησε πως «το κλειδί είναι να μη μας εξαπατήσουν στις λεπτομέρειες – ούτε εμάς, ούτε τις Ηνωμένες Πολιτείες». Και γι' αυτό το λόγο ζήτησε και τη συμμετοχή των Ευρωπαίων στις ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Ρωσία.
