Στη διαχείριση κρίσεων περισσότερο από οπουδήποτε αλλού γίνεται φανερή η ανάγκη όχι για λόγια αλλά για δράση. Οι ενέργειες της ελληνικής κυβέρνησης και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο θέμα του κορωνοϊού, όπως και στο άλλο μεγάλο μέτωπο των διεθνών σχέσεων και της τουρκικής προκλητικότητας με όπλο το μεταναστευτικό, φανερώνουν όχι μόνο σοβαρότητα αλλά και γενναιότητα σε επίπεδο λήψης αποφάσεων.
του Χρήστου Ταραντίλη*
Ετσι, παράλληλα με μέτρα «αντιδραστικά» (reactive), όπως η δημοσιονομική ευελιξία, που πέτυχε η ελληνική κυβέρνηση στο Eurogroup, βλέπουμε να λαμβάνονται και μέτρα προληπτικά ή «προορατικά» (proactive), πρωτοφανή στη χώρα μας σε καιρό ειρήνης. Η απόφαση της κυβέρνησης για προληπτικό κλείσιμο όλων των εκπαιδευτικών μονάδων, η καμπάνια της Πολιτικής Προστασίας «Μένουμε Σπίτι», η ανακοίνωση του πρωθυπουργού για αναστολή των λειτουργιών σε όλους τους χώρους θρησκευτικής λατρείας, η άμεση πρόσληψη 2.000 νοσηλευτών για την αντιμετώπιση της πιθανής επέκτασης του ιού, είναι δείγματα ενός πολύ σημαντικού μετασχηματισμού στην άσκηση πολιτικής. Μιας μεταπολιτικής της «ανάγκης», που προκρίνει την άμεση πρόληψη ως δράση, βασιζόμενη στην έμπρακτη και υπεύθυνη συμμετοχή και υποστήριξη όλων των πολιτών, χωρίς εκτιμήσεις πολιτικού κόστους, δημοσκοπικών κερδών και ζημιών.
Στον καιρό του άκρατου ατομικισμού, της μαζικής κατανάλωσης και της ομοιογενοποιημένης κουλτούρας, η υγειονομική κρίση συνοδευόμενη από πρωτοφανή περιοριστικά μέτρα μάς αναγκάζει να κατανοήσουμε ως βίωμα το μεδούλι σημαντικών εννοιών όπως «ατομική ελευθερία», «ελευθερία μετακίνησης», «ελευθερία επικοινωνίας», «κοινωνική ευθύνη», «κοινωνική αλληλεγγύη», «δημοκρατική συμμετοχή». Αντιλαμβανόμαστε τις ουσιαστικές διαφορές ανάμεσα στον πολιτισμό και στη βαρβαρότητα, στην ασφάλεια και στον φόβο, στην κοινωνική συνοχή και στην κοινωνική ζούγκλα.
Κατανοούμε την κόκκινη γραμμή ανάμεσα στη δημοκρατία και στον αυταρχισμό. Δημοσιογράφοι, διανοούμενοι και πολίτες σε όλο τον κόσμο καλούν για άμεσα δρακόντεια μέτρα, για περιορισμό «όσο χρειαστεί» των ατομικών ελευθεριών και της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Λόγω της κρισιμότητας της κατάστασης όλοι συμφωνούμε και προπαντός η επιστήμη. Υπάρχει, όμως, μια σημαντική διαφορά. Ενώ τα καθεστώτα που ρέπουν στον λαϊκισμό και στην αυταρχικότητα επιβάλλουν πατερναλιστικά τα πρωτοφανή μέτρα, οι δημοκρατικές πολιτείες προβάλλουν τη συμμετοχή, την συλλογική διαχείριση και κοινωνική ευθύνη ως βασικά στοιχεία της μεταπολιτικής της «ανάγκης», όπως την ορίσαμε προηγουμένως. Στην αυταρχική πολιτεία συμμορφωνόμαστε στα μέτρα, στη Δημοκρατία συμμετέχουμε. Το σύνθημα, συνεπώς, «Μένουμε Σπίτι» είναι ένα εξόχως δημοκρατικό σύνθημα συλλογικής ευθύνης. Η μεταπολιτική της «ανάγκης» οφείλει να προβάλλει τα δημοκρατικά της αντανακλαστικά, μέσω της εκλεγμένης κυβέρνησης, και σε επίπεδο ρητορείας. Και στο ζήτημα αυτό ο πρωθυπουργός μέσω των πρόσφατων διαγγελμάτων και δημόσιων τοποθετήσεων ανταποκρίθηκε, ομολογουμένως, υποδειγματικά.
Κατανοούμε, επίσης, την κόκκινη γραμμή που χωρίζει την πολιτική από την οικονομία. Αυτή είναι η ώρα που τα πράγματα μπαίνουν στη θέση τους. Που το σύστημα τροχοδρομεί στις σωστές ράγες. Η οικονομία υπάρχει για να υπηρετεί την πολιτική και η πολιτική τον άνθρωπο και όχι το αντίθετο. Και σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσονται τα μέτρα και η αναθεώρηση του προϋπολογισμού που ανακοίνωσε η ελληνική κυβέρνηση αυτή την εβδομάδα για τη στήριξη των εργαζομένων και των επιχειρήσεων, και που θα συνεχίσει να ανακοινώνει μετά την επιτυχία ένταξης της χώρας μας την Τετάρτη το βράδυ στο καθεστώς ποσοτικής χαλάρωσης, γεγονός που θα βοηθήσει στην αποκλιμάκωση του κόστους δανεισμού της Ελλάδας και στην αύξηση της ρευστότητας. Πόσο απάνθρωπες, αποξενωμένες, άκαιρες ακούγονται τώρα οι συστημικές κυνικές κραυγές αγωνίας για την πτώση της τιμής του πετρελαίου, για την πτώση των χρηματιστηριακών δεικτών. Ναι, όλα αυτά είναι σημαντικά, αν προτάξουμε το κέρδος και τους αριθμούς, όχι τον άνθρωπο και την προστασία του περιβάλλοντος στο οποίο ζει. Η μεταπολιτική της «ανάγκης» υπηρετεί την πολιτική και τον άνθρωπο όχι τους χρηματιστηριακούς δείκτες.
Οφείλουμε να αντέξουμε, οφείλουμε να στηρίξουμε, οφείλουμε να αφουγκραστούμε τους εαυτούς μας και τους άλλους. Εισερχόμαστε στην περίοδο που η παγκοσμιοποίηση κυοφορεί πλανητικά προβλήματα, όπως η υγειονομική κρίση που βιώνουμε σήμερα. Αλλά εισερχόμαστε και στην περίοδο που ανακαλύπτουμε τις δυνάμεις μας, το απόθεμα της δυναμικής ενός έθνους, ζητούμε με θάρρος το δικό μας μερτικό στην αναμέτρησή μας με την Ιστορία. Θα ξαναβρούμε τους ρυθμούς μας. Ατομα και κοινωνίες. Ας κρατήσουμε όμως αυτό: Η μεταπολιτική της «ανάγκης» θα πρέπει να είναι εφεξής η νέα πολιτική της κανονικότητας.
* Ο κ. Χρήστος Ταραντίλης είναι βουλευτής Επικρατείας της Ν.Δ., καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφ. Καθημερινή
