Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα την Πρώτη Ετήσια Έκθεση για το Άσυλο και τη Μετανάστευση, εγκαινιάζοντας παράλληλα τον πρώτο Ετήσιο Κύκλο Διαχείρισης Μετανάστευσης στο πλαίσιο του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο.
Στόχος του νέου μηχανισμού είναι να παρέχει ενιαία εικόνα της μεταναστευτικής κατάστασης στην Ευρώπη και να προτείνει μέτρα στήριξης για τα κράτη μέλη που δέχονται πιέσεις.
Στην έκθεση επισημαίνεται ότι η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ιταλία και η Ισπανία θα αποτελέσουν τα πρώτα «επιλέξιμα κράτη» που θα έχουν πρόσβαση στη «Δεξαμενή Αλληλεγγύης» - το νέο εργαλείο στήριξης της ΕΕ για τις χώρες που βρίσκονται υπό έντονη μεταναστευτική πίεση.
Η εφαρμογή του μέτρου αναμένεται στα μέσα του 2026, με έγκριση από το Συμβούλιο της ΕΕ.
Η έκθεση της Κομισιόν καταγράφει βελτίωση στη συνολική εικόνα του μεταναστευτικού την περίοδο Ιουλίου 2024 – Ιουνίου 2025, καθώς οι παράνομες διελεύσεις των συνόρων μειώθηκαν κατά 35%, χάρη στην ενισχυμένη συνεργασία με τρίτες χώρες. Παρά τη θετική αυτή εξέλιξη, αρκετά κράτη-μέλη εξακολουθούν να δέχονται έντονες πιέσεις.
Η Ελλάδα και η Κύπρος καταγράφουν δυσανάλογο αριθμό αφίξεων, ενώ Ισπανία και Ιταλία αντιμετωπίζουν έντονη πίεση από τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο.
Για το λόγο αυτό, τα τέσσερα αυτά κράτη θα έχουν προτεραιότητα στη χρηματοδότηση και στην ανακατανομή αιτούντων άσυλο μέσω της Δεξαμενής.
Η Κομισιόν σημειώνει ότι και άλλα κράτη, όπως Βέλγιο, Βουλγαρία, Γερμανία, Γαλλία, Κροατία και Πολωνία, αντιμετωπίζουν κίνδυνο μεταναστευτικής πίεσης είτε λόγω αυξημένων αφίξεων είτε εξαιτίας περιορισμένων υποδομών φιλοξενίας.
Παράλληλα, έξι χώρες – Βουλγαρία, Τσεχία, Εσθονία, Κροατία, Αυστρία και Πολωνία – θα μπορούν να επωφεληθούν από εκπτώσεις στις συνεισφορές τους στη «Δεξαμενή Αλληλεγγύης», λόγω της σημαντικής μεταναστευτικής επιβάρυνσης που ήδη αντιμετωπίζουν.
Η «Δεξαμενή Αλληλεγγύης» αποτελεί κεντρικό μηχανισμό του νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, με σκοπό την αναλογική κατανομή ευθυνών και τη στήριξη των χωρών πρώτης γραμμής.
Το Συμβούλιο της ΕΕ θα καθορίσει το μέγεθος του μηχανισμού και τον τρόπο συνεισφοράς κάθε κράτους μέλους, ενώ οι χώρες θα μπορούν να συμμετέχουν με διαφορετικές μορφές αλληλεγγύης:
- μετεγκατάσταση προσφύγων,
- οικονομική συνεισφορά,
- ή εναλλακτικά μέτρα υποστήριξης, όπως επιχειρησιακή ή τεχνική βοήθεια.
