Με μία τοποθέτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που προκάλεσε αίσθηση ο Γερμανός ευρωβουλευτής Alexander Sell χαρακτήρισε την Αλβανία «Κολομβία της Ευρώπης», καταγγέλλοντας ευθέως τη διαφθορά, τη φίμωση των αντιφρονούντων, τη διασύνδεση της πολιτικής με το οργανωμένο έγκλημα και τον απόλυτο έλεγχο της χώρας από τη μαφία. Οι δηλώσεις αυτές, που καταγράφηκαν στα επίσημα πρακτικά της Ευρωβουλής, ανοίγουν ξανά τη συζήτηση για το κατά πόσον η Αλβανία του Έντι Ράμα πληροί τα στοιχειώδη κριτήρια ενός ευρωπαϊκού κράτους δικαίου.
«Οι κυριότερες εξαγωγές της Αλβανίας δεν είναι προϊόντα ή υπηρεσίες, αλλά ναρκωτικά και μαφία», δήλωσε ο Sell, προσθέτοντας πως «οι εκλογές του Μαΐου πραγματοποιήθηκαν σε περιβάλλον απειλών, εξαγοράς ψήφων και λογοκρισίας, με πολιτικούς αντιπάλους φυλακισμένους και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης σε ασφυκτικό έλεγχο». Ο ίδιος τόνισε πως η έκρηξη της οικοδομικής δραστηριότητας στα Τίρανα δεν είναι δείγμα ανάπτυξης, αλλά προϊόν ξεπλύματος χρήματος από το οργανωμένο έγκλημα.
Οι καταγγελίες αυτές δεν είναι μεμονωμένες. Σύμφωνα με έκθεση του Reuters (Μάιος 2024), εγκληματικά δίκτυα των Δυτικών Βαλκανίων, με πρωταγωνίστρια την Αλβανία, έχουν αναλάβει κομβικό ρόλο στη μεταφορά κοκαΐνης από τη Λατινική Αμερική στην Ευρώπη, μέσω λιμανιών της Αδριατικής και εταιρειών-βιτρίνα. Ταυτόχρονα, ρεπορτάζ της έγκυρης εφημερίδας «The Independent» χαρακτηρίζει την Αλβανία ως «ευρωπαϊκή πύλη» του λαθρεμπορίου ναρκωτικών, ενώ το VICE προχωρά ακόμη περισσότερο, περιγράφοντας τη χώρα ως το «πρώτο narco-κράτος της Ευρώπης».
Η εικόνα που προκύπτει δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών: οι θεσμοί υπονομεύονται, οι ανεξάρτητες αρχές φιμώνονται και η δημοκρατία αποδομείται. Η κυβέρνηση Ράμα κατηγορείται ευθέως ότι έχει μετατρέψει τη χώρα σε οικοδόμημα αυταρχισμού και πολιτικής ασυδοσίας, όπου η Δικαιοσύνη δεν λειτουργεί ανεξάρτητα, τα μέσα ενημέρωσης ελέγχονται από φιλοκυβερνητικά συμφέροντα και οι εκλογικές διαδικασίες απέχουν από κάθε έννοια διαφάνειας.
Η ρητορική Sell, όσο σκληρή κι αν ακούγεται, έρχεται να επιβεβαιώσει μια εικόνα που περιγράφεται σταθερά από διεθνείς οργανισμούς και ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης. Στο επίκεντρο βρίσκονται όχι μόνο η διαφθορά αλλά και η εκτεταμένη διασύνδεση των κρατικών μηχανισμών με το οργανωμένο έγκλημα. Το γεγονός ότι αλβανικές συμμορίες ελέγχουν μεγάλο μέρος της διακίνησης κοκαΐνης στη Δυτική Ευρώπη –και μάλιστα με «ακραία βία», όπως σημειώνει ο Γερμανός ευρωβουλευτής– ενισχύει την εικόνα ενός κράτους με διαβρωμένους θεσμούς και περιορισμένη κυριαρχία.
Την ώρα που η ΕΕ συνεχίζει να συζητά για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, η περίπτωση της Αλβανίας θέτει κρίσιμα ερωτήματα: Μπορεί μία χώρα, στην οποία το κράτος δικαίου είναι προσχηματικό, οι δημοκρατικοί θεσμοί ευάλωτοι και η μαφία παρούσα σε κάθε επίπεδο εξουσίας, να θεωρείται υποψήφια για ένταξη στην ευρωπαϊκή οικογένεια;
Η Αλβανία του Έντι Ράμα, παρά την τεχνητή εικόνα εκσυγχρονισμού που επιδιώκει να παρουσιάσει, δείχνει να έχει παγιδευτεί σε μια ενδημική παθολογία αυταρχισμού και εγκληματικής συνενοχής. Το ερώτημα πλέον δεν είναι εάν πληροί τα κριτήρια ένταξης στην ΕΕ, αλλά αν επιθυμεί ή είναι σε θέση να τα προσεγγίσει και κατά πόσο η Ευρώπη είναι διατεθειμένη να κλείσει τα μάτια για άλλη μια φορά.
