Υπάρχει μια σκηνή στο TikTok που δύσκολα φεύγει από το μυαλό: ένα παιδί, κουρασμένο, με βλέμμα χαμένο, στέκεται μπροστά σε μια κάμερα, σε μια γωνιά κάποιου φτωχικού σπιτιού.
Το livestream τρέχει, τα εικονικά «δώρα» πέφτουν βροχή. Από την άλλη πλευρά της οθόνης, άνθρωποι χαμογελούν, νιώθουν ότι βοηθούν, προσφέρουν κάτι. Μα το ερώτημα παραμένει: ποιος πραγματικά βοηθιέται εδώ;
Σε έναν κόσμο όπου η τεχνολογία υπόσχεται να ενώνει και να ενδυναμώνει, συχνά γίνεται όχημα εκμετάλλευσης. Κι αν μέχρι τώρα συζητούσαμε για την επίδραση των social media στις ζωές μας, τώρα μιλάμε για κάτι πολύ πιο σκληρό: τη φτώχεια και τον ανθρώπινο πόνο ως περιεχόμενο, ως θέαμα, ως τρόπος να βγάλουν κάποιοι χρήματα – όχι αυτοί που το έχουν ανάγκη, αλλά εκείνοι που ξέρουν να χειρίζονται το σύστημα.
Το TikTok, η πιο δημοφιλής πλατφόρμα της εποχής μας, έχει μετατραπεί σε ένα παράθυρο μέσα από το οποίο η φτώχεια μεταδίδεται ζωντανά. Όχι για να ευαισθητοποιήσει, αλλά για να κερδίσει. Κι εκεί αρχίζει το πραγματικό πρόβλημα.
Σε μια εποχή όπου η τεχνολογία υπόσχεται να φέρει τους ανθρώπους πιο κοντά, η πραγματικότητα αποδεικνύεται πιο σκοτεινή. Η φτώχεια, ο πόνος και η ανάγκη μετατρέπονται σε ψηφιακό θέαμα, με πλατφόρμες όπως το TikTok να επωφελούνται από την ανθρώπινη δυστυχία.
Το φαινόμενο της ψηφιακής επαιτείας στο TikTok
Παιδιά από φτωχές περιοχές του κόσμου, όπως το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και η Κένυα, εμφανίζονται σε ζωντανές μεταδόσεις στο TikTok, ζητώντας εικονικά δώρα που μετατρέπονται σε χρήματα. Παρά τις πολιτικές της πλατφόρμας που απαγορεύουν την εκμετάλλευση, τέτοια βίντεο προωθούνται αλγοριθμικά, ενώ το TikTok διατηρεί έως και το 70% των εσόδων από τα ψηφιακά δώρα.
Σε πολλές περιπτώσεις, πίσω από αυτές τις μεταδόσεις βρίσκονται οργανωμένα δίκτυα που εκμεταλλεύονται ευάλωτους ανθρώπους, υποχρεώνοντάς τους σε εξευτελιστικές πράξεις για λίγα χρήματα. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια θυσιάζεται στον βωμό της ψηφιακής διασκέδασης.
Ο ρόλος των θεατών
Εμείς, οι θεατές, φέρουμε ευθύνη. Με κάθε «δώρο» που στέλνουμε, ενισχύουμε ένα σύστημα που εκμεταλλεύεται την ανάγκη και τον πόνο. Είναι εύκολο να νιώσουμε ότι βοηθάμε, αλλά όταν το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων καταλήγει σε μεσάζοντες και στην πλατφόρμα, ποιος πραγματικά ωφελείται;
Η τεχνολογία μπορεί να γίνει εργαλείο αλληλεγγύης, αλλά όχι όταν η ανθρώπινη δυστυχία γίνεται περιεχόμενο προς κατανάλωση. Χρειαζόμαστε πλατφόρμες που βάζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια πάνω από το κέρδος, με αυστηρούς ελέγχους και διαφάνεια.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Αναφορά: Όταν βλέπουμε περιεχόμενο που εκμεταλλεύεται ανθρώπους, πρέπει να το αναφέρουμε.
Ενημέρωση: Να ενημερωνόμαστε και να ενημερώνουμε άλλους για τα προβλήματα που κρύβονται πίσω από τέτοιες μεταδόσεις.
Στήριξη: Να στηρίζουμε οργανώσεις που βοηθούν πραγματικά ανθρώπους σε ανάγκη, χωρίς να εκμεταλλεύονται την κατάστασή τους.
Η φτώχεια δεν είναι θέαμα. Είναι μια πραγματικότητα που απαιτεί σεβασμό, κατανόηση και δράση. Ας μην επιτρέψουμε στην τεχνολογία να γίνει εργαλείο εκμετάλλευσης, αλλά μέσο αλληλεγγύης και ανθρωπιάς.
