Πάνω που πασχίζουμε για ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης (e- ΕΦΚΑ), πριν αλέκτωρ λαλήσει, έρχεται νέο Ταμείο Επικούρησης το Τ.Ε.Κ.Α. Τα 42 άρθρα του νομοσχεδίου από τα 67 (68 -74 είναι μεταβατικές διατάξεις και η έναρξη ισχύος) ασχολούνται με οργανωτικά, λειτουργικά και θέματα προσωπικού του Ταμείου. Εκατό οι προβλεπόμενες προσλήψεις προσωπικού και υπερδιπλάσιος κόσμος επιστημονικού δυναμικού θα απασχολείται σε διάφορες Επιτροπές, σύμφωνα με το νομοσχέδιο.
του Λουκά Αποστολίδη
Οι τυμπανοκρουσίες για το κεφαλαιοποιητικό σύστημα ασφάλισης, ότι θα συμβάλει στη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος είναι γράμμα κενό. Ουδόλως επηρεάζει θετικά το σύστημα, αντίθετα με τη λειτουργία του νέου Ταμείου θα δημιουργηθούν ελλείμματα, που ετησίως θα κυμαίνονται στα 500 εκ. και μακροπρόθεσμα, υποστηρίζουν οι ειδικοί, θα ξεπεράσουν τα 50 δισ. ευρώ. Θα δούμε ελπίζω τον αριθμό στις αναλογιστικές μελέτες. Ποιος θα πληρώσει αυτό το έλλειμμα, προφανώς το κράτος, προφανώς οι φορολογούμενοι.
Βέβαια μπορεί να επιλεγεί και άλλη λύση. Το έλλειμμα να το φορτωθούν με τις μειώσεις, εν μέρει ή στο σύνολο, οι σημερινοί ασφαλισμένοι που θα συνταξιοδοτηθούν τις επόμενες δεκαετίες. Έτσι από 184 ευρώ μέσος όρος, της παροχής επικούρησης, μπορεί να φθάσει στα 130 και 120 ευρώ.
Είναι προφανές ότι το νέο Ταμείο δεν έχει καμιά σχέση με τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, αντίθετα θα δημιουργήσει ελλείμματα.
Πέραν από τη βιωσιμότητα, προβάλλεται ότι οι νέοι συνταξιούχοι στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα, θα αναβαθμίσουν τον προσωπικό τους εισοδηματικό κουμπαρά, (δηλαδή το σύνολο των εισφορών τους), με χρηματιστηριακά προϊόντα (επενδυτικό πρόγραμμα), με απόδοση ετήσια 1,5 έως 2% και άλλα προϊόντα με ρίσκο μικρό ή μεγάλο.
Με τις ρυθμίσεις του άρθρου 9 και 46, οι ασφαλιστικές εισφορές θα υπόκεινται σε κρατήσεις (1%) για «την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών του Ταμείου». Δηλαδή η όποια αύξηση σε τραπεζικά ή χρηματιστηριακά προϊόντα πάει περίπατο. Και αν δεν υπάρξει αύξηση, θα υπάρξει μείωση των εισφορών κατά 1%.
Μάλιστα για την επόμενη πενταετία (άρθρο 3) το Ταμείο για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών, θα επιχορηγείται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Νέα βάρη προστίθενται για το δημόσιο. Επιχορήγηση από το κράτος και κρατήσεις 1% από τις εισφορές των νέων συνταξιούχων, στον «βωμό» του νέου Ταμείου «Τ.Ε.Κ.Α».
Ας μην «γλεντοκοπούμε» ότι λύσαμε προβλήματα με το νέο Τ.Ε.Κ.Α. Η αλήθεια είναι ότι η επικουρική σύνταξη πάει βόλτα στη χρηματιστηριακή αγορά. Υποχρεωτικά μάλιστα πάμε – αγορά για τους νέους απασχολούμενους από 1/1/2022. Νομίζω ότι δεν είναι σοβαρά πράγματα, να επικοινωνούμε στους ασφαλισμένους, ότι οι αποδόσεις σε ένα σύστημα που θα ωριμάσει γύρω στο 2070 ότι θα έχουν αποδόσεις και αυξήσεις σημαντικές.
Σίγουρα θα επανέλθουμε σε διεξοδικότερη ανάλυση των διατάξεων του Τ.Ε.Κ.Α. Να επισημάνουμε όμως ορισμένα βασικά ερωτήματα: Υπάρχει ένα ιδεολογικό ζήτημα που πρέπει να γίνεται σεβαστό, ότι η επικούρηση πρέπει να παραμένει δημόσιο αγαθό και να μην οδηγηθεί στο ρίσκο (τζόγο) της χρηματιστηριακής αγοράς.
Αν το κεφαλαιοποιητικό σύστημα ήταν ασφαλές, τότε και τα αποθεματικά για τη σύνταξη που χειρίζεται η Τ.Ε γιατί δεν οδηγούνται σε ένα παρόμοιο καθεστώς επενδυτικών προγραμμάτων χωρίς μεσάζοντες;
Στην προκειμένη περίπτωση ένα δημόσιο αγαθό, γίνεται προϊόν χρηματιστηριακών συναλλαγών. Κερδισμένοι θα είναι όσοι διαχειρίζονται τα επενδυτικά προγράμματα και κάποια «ψίχουλα» θα λαμβάνουν, αν λάβουν οι ασφαλισμένοι.
Ερώτημα απλό προς την Τ.Ε, αφού διαχειρίζεται τα αποθεματικά των Ταμείων, γιατί δεν αναλαμβάνει με τρόπο αποδοτικό, χωρίς τους ενδιάμεσους φορείς, να επιλέξει επενδυτικά προγράμματα, που θα ωφελήσουν τη βιωσιμότητα του συστήματος, αλλά και την αύξηση των παροχών των ασφαλισμένων.
Το νέο νομοσχέδιο καταργεί τον θεσμό της τριμερούς εκπροσώπησης (κράτους – εργοδοτών και εργαζομένων), αφού στα όργανα του Τ.Ε.Κ.Α, δεν υπάρχει εκπροσώπηση των φορέων. Το νέο Ταμείο, αποτελείται από τεχνοκρατικό προσωπικό, χωρίς τη συμμετοχή αυτών που εισφέρουν με τις εισφορές τους (εργαζόμενοι και εργοδότες).
Η βασική αυτή παράλειψη ακυρώνει τον κεντρικό θεσμό της τριμερούς εκπροσώπησης στην κοινοβουλευτική μας Δημοκρατία. Το κράτος εν αγνοία και χωρίς ουδεμία λογοδοσία έναντι των ασφαλισμένων θα διοικεί το κεφάλαιο που συγκεντρώνεται από τις εισφορές τους. Η θεσμική αυτή απαξία δεν είναι επιτρεπτή.
Είναι βασική παράμετρος που οφείλει ο νομοθέτης να τη ρυθμίσει, άλλως οφείλουν οι ασφαλισμένοι να επιδιώξουν δικαστικά τη συμμετοχή τους, όπως γίνεται σε όλα τα άλλα ασφαλιστικά ταμεία. Ας μην κρύβεται ο νομοθέτης πίσω από ένα φύλλο συκής, ότι πρόκειται εδώ να πλαισιώσουν το ταμείο εξειδικευμένοι τεχνοκράτες. Εργοδότες και εργαζόμενοι διαθέτουν τέτοιους συνεργάτες και πολλούς.
Ερώτημα δεύτερο. Οφείλει ο νομοθέτης, η κυβέρνηση να υποδείξουν και να εξασφαλίσουν ποιος θα πληρώσει το έλλειμμα των 500 εκ. ετησίως και των 50 δις. ευρώ έως το 2070. Αν προστεθούν δε και οι χορηγήσεις μιας 5ετίας για τη λειτουργία του νέου Ταμείου, να γνωρίζει ο λαός τι πρόκειται να πληρώσει.
Συμπέρασμα. Το Τ.Ε.Κ.Α θα δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα παρά θα λύσει. Το Τ.Ε.Κ.Α ουδόλως συμβάλει στη βιωσιμότητα του συστήματος, αντίθετα δημιουργεί νέα ελλείμματα. Το κεφαλαιοποιητικό σύστημα εξυπηρετεί κύρια τους φορείς, που πουλάνε τα επενδυτικά προγράμματα και δευτερευόντως τους ασφαλισμένους, οι οποίοι αναλαμβάνουν ένα μικρό ή μεγάλο ρίσκο.
Η διεθνής και η ελληνική αγορά (ομόλογα) είναι γεμάτη από παρόμοιους κινδύνους (βλ. κρίση 2008 – 2009 ΗΠΑ). Η επικουρική σύνταξη, πάει στον παράδεισο των επενδυτικών προγραμμάτων, τραπεζών και χρηματιστηρίων.
Η πάγια νομολογία και η συνταγματική μας τάξη θέλει την επικούρηση, ως δημόσιο αγαθό των ασφαλισμένων και όχι ως προϊόν του χρηματιστηριακού κεφαλαίου. Το Τ.Ε.Κ.Α δεν κομίζει γλαύκα εν Αθήναις. Είναι παλιά ιστορία που κάθε φορά εμφανίζεται με νέο πρόσωπο.
Η κατάργηση όμως της τριμερούς εκπροσώπησης στα όργανα Διοίκησης του ΤΕΚΑ, αν δεν αποκατασταθεί, οι ασφαλισμένοι έχουν κάθε δυνατότητα νομικά να διεκδικήσουν την εκπροσώπησή τους, εργοδότες και εργαζόμενοι, αφού από αυτούς συγκεντρώνεται το κεφάλαιο του Τ.Ε.Κ.Α.
- Δικηγόρος, πρ. αντιπρόεδρος της Βουλής
