Οι εξαιρετικά τεταμένες σχέσεις Πεκίνου-Ουάσινγκτον μπορεί να ωθήσουν την Κίνα να μην προχωρήσει σε νέες υποσχέσεις σχετικά με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, παρά τις διεθνείς πιέσεις που αυξάνονται επί του πρώτου παγκόσμιου ρυπαντή στην εκπομπή αερίων που δημιουργούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν αναμένεται στην διάσκεψη κορυφής της COP27 στο Σαρμ ελ-Σέιχ, όμως ο κινέζος ομόλογός του Σι Τζινπίνγκ θα λάμψει δια της απουσίας του.
Η συνεργασία ανάμεσα στους δύο μεγαλύτερους παγκόσμιους ρυπαντές είναι ωστόσο κρίσιμης σημασίας για να υπάρξει πρόοδος στις 30ετείς διαπραγματεύσεις για το Κλίμα υπό την αιγίδα του ΟΗΕ που κατέληξαν στην ιστορική συμφωνία του Παρισιού το 2015.
Ομως οι σινοαμερικανικές σχέσεις επιδεινώθηκαν μετά την επίσκεψη της προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι στην Ταϊβάν τον Αύγουστο και την αμερικανική απαγόρευση πώλησης στην Κίνα ηλεκτρονικών τσιπ αιχμής.
Κατά συνέπεια, η έκβαση της COP27 είναι αβέβαιη.
Ηδη, ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν έθεσε την Ουάσινγκτον και το Πεκίνο προ των ευθυνών τους στην Αίγυπτο, καλώντας τις «να βρεθούν πραγματικά στο ραντεβού» για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Αλλωστε η Κίνα υπήρξε ένας από τους βασικούς παράγοντες της επίτευξης της συμφωνίας του Παρισιού.
Στην COP27 ο ρόλος της Κίνας είναι εξαιρετικά σημαντικός, δεδομένου του μεγέθους του πληθυσμού της (1,4 δισεκατομμύριο) και της οικονομίας της, που καταβροχθίζει ενεργειακούς πόρους.
Ο Σι Τζινπίνγκ έχει αναλάβει τα τελευταία χρόνια δύο σημαντικές δεσμεύσεις, σύμφωνα με τις οποίες η Κίνα θα φθάσει στην κορύφωση των εκπομπών CO2 μέχρι το 2030 και θα έχει επιτύχει την ουδετερότητα άνθρακα μέχρι το 2060.
Ισχνές ελπίδες
Τα μέτρα αυτά είναι κρίσιμα για την επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού, δηλαδή την διατήρηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από το όριο των +2°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Με δεδομένες τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί μέχρι στιγμής, το όριο αυτό έχει ξεπερασθεί και η πίεση επί των μεγάλων ρυπαντών για να ενισχύσουν τις δεσμεύσεις τους αυξάνεται.
Σύμφωνα με τον Alden Meyer, αναλυτή του κέντρου E3G που ασχολείται με την κλιματική αλλαγή, η σινοαμερικανική συνεργασία ως προς τις εκπομπές μεθανίου ή την αποψίλωση των δασών είναι αποφασιστικής σημασίας.
«Η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ενεργήσουν σύμφωνα με ό,τι υπαγορεύουν τα εθνικά τους συμφέροντα», αλλά «πάντοτε ήταν σημαντικό για τις δύο χώρες να συντονίζουν τις θέσεις του σε στιγμές κλειδιά», δήλωσε ο αναλυτής.
Οι ελπίδες όμως για νέες κινεζικές ανακοινώσεις κατά την διάρκεια της COP27 παραμένουν ισχνές.
Εκθεση του υπουργείου Περιβάλλοντος που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα επέμενε στην ανάγκη εκπλήρωσης των ανειλημμένων δεσμεύσεων πριν από την διατύπωση νέων.
Ο «κύριος Κλίμα» της Κίνας, ο Σιέ Τζενχουά, επέμεινε ως προς το σημείο αυτό την περασμένη εβδομάδα, καλώντας τις ανεπτυγμένες χώρες να τηρήσουν τις υποσχέσεις του για την χορήγηση «100 δισεκατομμυρίων δολαρίων» προς τις φτωχές χώρες ως βοήθεια για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.
Η Κίνα τελεί επίσης υπό πίεσιν για να συγκεκριμενοποιήσει τα σχέδια περιορισμού των εκπομπών μεθανίου.
Το αέριο αυτό που προκαλεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι παρόν στην ατμόσφαιρα σε ποσοστά μικρότερα από το CO2, αλλά οι επιπτώσεις του στην υπερθέρμανση της Γης είναι πολύ σημαντικότερες.
Το παραμελημένο μεθάνιο
Το μεθάνιο αντιπροσωπεύει το 10% περίπου των κινεζικών εκπομπών. Οι εκπομπές του προέρχονται από την εξορυκτική βιομηχανία, την γεωργία και τα απορρίμματα.
Τον περασμένο χρόνο, Πεκίνο και Ουάσινγκτον δήλωσαν ότι θα συνεργασθούν για να ελέγξουν τις εκπομπές τους.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ήδη ανακοινώσει την πρόθεσή τους για την μείωση κατά 30% των εκπομπών μεθανίου σε σχέση με τα επίπεδα του 2020 μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Η Κίνα δεν έχει ακόμη γνωστοποιήσει τον δικό της οδικό χάρτη.
«Το μεθάνιο είναι ένα ζήτημα που έχει παραμεληθεί από την Κίνα», αλλά «δεν μπορεί να μείνει σε δεύτερο πλάνο», δήλωσε ο Li Shuo της Greenpeace Ανατολικής Ασίας.
Η δημοσίευση ή μη κινεζικού σχεδίου δράσης κατά την διάρκεια των εργασιών της COP27 θα μας δώσει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την πρόθεση να τηρήσει τις δεσμεύσεις της και την επιθυμία της να συνεργασθεί με τους εταίρους της», σύμφωνα με τον Li Shuo.
Αλλη ανησυχία που αφορά την Κίνα προέρχεται από το γεγονός ότι ο ασιατικός γίγαντας εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό για την ηλεκτρική ενέργεια από τον πολύ ρυπογόνο άνθρακα.
Παρά ταύτα, η Κίνα μπορεί να επαίρεται για μία σειρά πολιτικών που συνεχίζουν να της εξασφαλίζουν θέση κινητήριας δύναμης των προσπαθειών της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
Αναπτύσσει πολύ δυναμικά τον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, προστατεύει όλο και περισσότερο τις ζώνες οικολογικού ενδιαφέροντος και απομακρύνει από τα μεγάλα αστικά κέντρα τα ρυπογόνα εργοστάσια για την βελτίωση της ποιότητας του αέρα.
