Η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, επιλέγει να είναι η Αθήνα ένας από τους σταθμούς που θα παρουσιάσει την αυτοβιογραφία της. Δέκα χρόνια μετά το δημοψήφισμα του 2015, στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, η εκδήλωση «Άνγκελα Μέρκελ – Μια συζήτηση με τον Αλέξη Παπαχελά», με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου της «Ελευθερία», έρχεται μάλλον να επιβεβαιώσει τη ρήση πως ο… δολοφόνος επιστρέφει πάντα στον τόπο του εγκλήματος.
Εκεί που δημιούργησε πολλούς εχθρούς αλλά κι έναν καλό, όψιμο φίλο, τον Αλέξη Τσίπρα, που επιχείρησε με τον τρόπο του να… ανταλλάξει τη φιλία του Βερολίνου με την αποκατάσταση του ονόματος Μέρκελ στους Έλληνες και τη συμφωνία των Πρεσπών.
Γκράφιτι με τον Αλέξη
Στην καρδιά της Αθήνας που έβραζε από θυμό, οργή και αγανάκτηση στο άκουσμα και μόνο των ονομάτων της Μέρκελ και του Σόιμπλε, σε έναν τοίχο στου Ψυρρή ένα γκράφιτι αποτυπώνει τον διαφορετικό δρόμο που ακολουθούν συνήθως οι πολιτικοί από τους λαούς τους. Απεικονίζεται ο Αλέξης Τσίπρας σε ένα τρυφερό στιγμιότυπο με την Άνγκελα Μέρκελ, λίγο πριν δώσουν το φιλί της αγάπης.
Η εικόνα προκαλεί περίεργους ιστορικούς συνειρμούς… Σε έναν τοίχο στην ανατολική πλευρά του Βερολίνου ο Σοβιετικός καλλιτέχνης Ντμίτρι Βραμπέλ φιλοτέχνησε το «φιλί» των συντρόφων Μπρέζνιεφ και Χόνεκερ, έναν σφιχτό εναγκαλισμό και ένα φιλί στο στόμα, όπως απαιτούσε το έθιμο των κομμουνιστών στη Σοβιετική Ένωση.
Το γκράφιτι της Μέρκελ με τον Τσίπρα παραδόθηκε στον χρόνο, όπως και η πολιτική πορεία των δύο πρωταγωνιστών του 2015.
Η DW χαρακτηρίζει ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα την παρουσία της Άνγκελα Μέρκελ, καθώς έχει παίξει κρίσιμο ρόλο τόσο στη διαχείριση της κρίσης χρέους από το 2010 έως και το 2018, όσο και στην προσφυγική κρίση που κορυφώθηκε το 2015, καταστάσεις που απείλησαν την Ελλάδα με οικονομικό στραγγαλισμό και κοινωνική ασφυξία.
Η Γερμανίδα πρώην καγκελάριος, σε μία δημόσια εμφάνιση υπεράσπισης της υστεροφημίας της και χωρίς τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε πίσω της ή… μπροστά της, βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα φιλικότερο ακροατήριο από εκείνο του 2015, αλλά ίσως όχι από εκείνο του 2019…
Ήταν τότε που η «νέα, καλύτερη φίλη» του Έλληνα πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, κατά την εφημερίδα «Süddeutsche Zeitung» του Μονάχου, ήρθε στην Αθήνα για να συναντήσει τον όψιμο φίλο της. Πριν από την άφιξή της ο Τσίπρας διεμήνυσε στην καγκελάριο μέσω τηλεοπτικής συνέντευξης ότι «ποτέ δεν είχαμε σκοπό να κοροϊδέψει o ένας τον άλλον», ενώ η Μέρκελ είχε αναφέρει μέσω της εφημερίδας «Καθημερινή» ότι «η Ελλάδα μπορεί να βασίζεται στην εταιρική σχέση με τη Γερμανία».
Η «Süddeutsche Zeitung» εκείνες τις ημέρες της επίσκεψης Μέρκελ στην Αθήνα υπενθύμιζε στην ανταπόκρισή της την έξοδο της Ελλάδας από το πρόγραμμα βοήθειας, αλλά και τη μετα-μνημονιακή εποπτεία, επισημαίνοντας ότι τον Ιανουάριο επρόκειτο να περικοπούν και πάλι οι ελληνικές συντάξεις, όμως με τη σύμφωνη γνώμη της Κομισιόν και τη σιωπηρή αποδοχή του Βερολίνου ο Αλέξης Τσίπρας το απέφυγε. Τότε αναπτύχθηκε η θεωρία πως η γερμανική επιείκεια αποτελεί αντάλλαγμα για το ότι ο Τσίπρας σ’ ένα σημαντικό ζήτημα εξωτερικής πολιτικής ενεργεί με βάση τις… βουλές της Μέρκελ. Το ζήτημα αφορούσε την επίλυση της παλιάς αντιπαράθεσης για το όνομα του βορείου γείτονα της Ελλάδας, της μετέπειτα Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας.
Η πάλαι ποτέ «ηγέτιδα του δυτικού κόσμου», όπως την είχε αποκαλέσει ο Μπάρακ Ομπάμα μόλις παρέδωσε την προεδρία των ΗΠΑ στον Ντόναλντ Τραμπ το 2017, επιστρέφει στην Αθήνα δίχως το βάρος της ενεργής οικονομικής και μεταναστευτικής πολιτικής. Δίχως τον Τσίπρα στην κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας, αλλά με τον Τραμπ να έχει και πάλι στα χέρια του τα ηνία των ΗΠΑ.
Η 70χρονη Μέρκελ σήμερα είναι μια συνταξιούχος που δεν χρειάζεται να αναμειχθεί και δεν καλείται να δράσει ούτε για τους εμπορικούς πολέμους που ορέγεται στη δεύτερη θητεία του ο Τραμπ, ούτε για τα προβλήματα της γερμανικής οικονομίας, ούτε για τον πόλεμο της Ουκρανίας και την αύξηση των αμυντικών δαπανών. Δεν χρειάζεται να εφευρίσκει τεχνάσματα για να πείσει τον Πούτιν να σταματήσει τις επιθέσεις του στην Ουκρανία ούτε να… συνθέτει κολακείες για τον Τραμπ και μνημόνια λιτότητας για τον ευρωπαϊκό Νότο, αναγκάζοντας την Ελλάδα «να είναι επιμελής στα μαθήματά της» και να σφίγγει συνέχεια το ζωνάρι.
Η μοναδική έγνοια και υποχρέωση της Μέρκελ σήμερα είναι να «χτίσει» την υστεροφημία της σε όλη την Ευρώπη, παρουσιάζοντας τα πεπραγμένα της 16 χρόνια στην καγκελαρία και διατυπώνοντας ανέξοδες κρίσεις και επικρίσεις για όλα όσα συμβαίνουν στον κόσμο.
Και όλα αυτά την ώρα που όλο και περισσότεροι Γερμανοί εγκαλούν τη Μέρκελ ότι με την πολιτική της, κυρίως στο προσφυγικό ζήτημα, συνέβαλε στο να θεριέψει η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) και κράτησε τη χώρα σε μια… απραξία και ακινησία με καταστροφικά αποτελέσματα.
Από τα τέλη του περασμένου Νοεμβρίου, όταν πρωτοκυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία της με τίτλο «Ελευθερία», η Μέρκελ ταξίδεψε σε πολλές γερμανικές πόλεις και σε πολλές χώρες. Από τις ΗΠΑ, με τον Ομπάμα στο πλευρό της, πήγε στη συνέχεια στο Παρίσι, στη Βαρκελώνη, στο Μιλάνο, στο Άμστερνταμ και τώρα στην Αθήνα, όπου στα χρόνια της κρίσης και των μνημονίων φιγουράριζε σχεδόν καθημερινά στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων με χαρακτηρισμούς μίσους και απέχθειας.
Η Μέρκελ έχοντας τον ρόλο του διαχειριστή της ευρωκρίσης έπαιξε πολλές φορές στα ζάρια κρίσιμες αποφάσεις για την Ευρώπη, με αντάλλαγμα τους εσωτερικούς συσχετισμούς για το κόμμα της στη Γερμανία και έγινε ο… κακός δαίμονας για τρεις Έλληνες πρωθυπουργούς. Τον Γιώργο Παπανδρέου, τον Αντώνη Σαμαρά και τον Αλέξη Τσίπρα, με τον οποίο ωστόσο, αν και τους χώριζε θεωρητικά ιδεολογικό χάσμα, έγινε περισσότερο φίλη απ’ όλους.
Άλλωστε η πρώην καγκελάριος φέρεται πως έλεγε σε συνεργάτες της για τον Α. Τσίπρα πως «Ο μικρός μαθαίνει γρήγορα». Μάλιστα, κάποια στιγμή σχολίασε αναφορικά με τα περίφημα προγράμματα διάσωσης πως «Εντυπωσιάστηκα πώς άντεξαν οι Έλληνες με τα 60 ευρώ, οι Γερμανοί δεν θα άντεχαν».
Η διάσωση του ευρώ
Υπό τον τίτλο «Προγράμματα διάσωσης του ευρώ», στο βιβλίο της η Μέρκελ αναφέρεται αναλυτικά στην Ελλάδα και στην κρίση των μνημονίων, αλλά και στην πρώτη της κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Αλέξη Τσίπρα στην καγκελαρία στις αρχές του 2015: «Ήμουν περίεργη τι είδους προσωπικότητα είχε. Ήταν είκοσι χρόνια νεότερός μου… Είχαμε βρεθεί μόνο για λίγο σε δύο συνόδους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Εκεί τον συμπάθησα, περισσότερα δεν μπορούσα όμως να πω». Αναφορικά με τα σχέδια για Grexit και τις φερόμενες εμμονές του Σόιμπλε η Άνγκελα Μέρκελ σημειώνει: «Το καλοκαίρι του 2012 είχα ήδη σκεφτεί πολύ τα επιχειρήματα εκείνων που ήθελαν η Ελλάδα να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη. Δεν μπορούσαν να με πείσουν».
Σε μία… έκρηξη ηρωισμού η Άνγκελα Μέρκελ άνοιξε τα σύνορα της Γερμανίας στους πρόσφυγες από τη Συρία το φθινόπωρο του 2015, με τη φράση «Wir schaffen das» («Θα τα καταφέρουμε»). Ήταν τότε που η Χριστιανοδημοκράτισσα Μέρκελ βγήκε από τα… αριστερά στους υπόλοιπους ηγέτες της ΕΕ και… έσωσε τον ευρωπαϊκό ουμανισμό και τις αξίες του ανθρωπισμού στη γηραιά ήπειρο.
Τότε που η μία χώρα μετά την άλλη έκλειναν τα σύνορά τους στην προσφυγιά. Εκείνη την περίοδο πέρασαν σχεδόν ένα εκατομμύριο πρόσφυγες μέσω των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, της Ειδομένης και των Δυτικών Βαλκανίων στην Κεντρική Ευρώπη, με τους περισσότερους να βρίσκουν προστασία στη… φιλόξενη, γενναιόδωρη και αλληλέγγυα Γερμανία. Πολλοί Γερμανοί, ωστόσο, μεταξύ των οποίων και στελέχη του κόμματος της Μέρκελ, ακόμα και ο νυν καγκελάριος Μερτς, κατηγορούν τώρα την πρώην καγκελάριο για τον… ηρωισμό της.
Η συνταξιούχος σήμερα Άνγκελα Μέρκελ ασκεί κριτική για την αντιπροσφυγική ροπή των διαδόχων της αφήνοντας υπόνοιες ότι η τακτική απορρίψεων στα σύνορα συνιστά παραβίαση του ευρωπαϊκού δικαίου.
