Την ώρα που ο Αλέξης Τσίπρας πασχίζει να διαμορφώσει πολιτικό ακροατήριο μέσω ενός αφηγήματος με αφετηρία την «Ιθάκη», τα ερωτήματα που έχει κατά νου μάλλον δεν ταυτίζονται με εκείνα των πολιτών. Για τους πολίτες πιο πιθανό είναι να ζητούν να μάθουν ποιο το νόημα αυτού του rebranding ή, ακόμη χειρότερα για τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα, τι ψέματα έχει σκαρφιστεί πάλι να πει…
Στις 28 Φεβρουαρίου του 2015 ο Αλέξης Τσίπρας θριαμβολογούσε για την αποφυγή των μέτρων του επονομαζόμενου «email Χαρδούβελη» τον Νοέμβριο του 2014, ύψους 1,3 δισ. ευρώ, το οποίο προέβλεπε σχεδόν 800 εκατ. ευρώ αρχικά μέτρα και πρόταση για προληπτική νομοθέτηση άλλων 500 εκατ. ευρώ στην περίπτωση που έως τον Ιούνιο του 2015 δεν είχε καταφέρει η κυβέρνηση Σαμαρά να πιάσει τους δημοσιονομικούς στόχους. Τότε, ο κακός δράκος του παραμυθιού ήταν το email Χαρδούβελη, το οποίο κατόρθωσαν να νικήσουν οι δυνάμεις του καλού… Τσίπρα και της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ.
Χρόνια μετά, στην «Ιθάκη» του γράφει ότι τα μέτρα που προέβλεπε το email Χαρδούβελη ήταν ύψους μόλις ενός δισ. ευρώ, ενώ το δημοσιονομικό κενό ήταν 2,6 δισ. ευρώ και δεν επρόκειτο να αποτελέσει βάση για μία συμφωνία απαλλαγής της χώρας από τα μνημόνια.
Μάλιστα είναι έκδηλη η απαξία και η έλλειψη εκτίμησης στις αναφορές του στον προκάτοχό του στο Μέγαρο Μαξίμου. Καταλογίζει στον Αντώνη Σαμαρά μία ανίερη συμμαχία με τους δανειστές για να αποδράσει η κυβέρνησή του από τη λαιμητόμο των σκληρών μνημονίων, να αναλάβει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και η πρωθυπουργική θητεία Τσίπρα να περάσει στην ιστορία ως μία σύντομη και άδοξη αριστερή παρένθεση.
Ο συγγραφέας της «Ιθάκης» θεωρεί ότι το σχέδιο Σαμαρά προέβλεπε ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπούσε στα χέρια του ηγέτη της πρώτης φοράς Αριστερά και καθώς αυτό δεν συνέβη, ο Αλέξης Τσίπρας βρήκε πάλι μία αφορμή για πανηγυρισμούς και διθυράμβους, καταγγέλλοντας μεσσιανισμούς και ραδιουργίες για την ανατροπή του.
«Ο Σαμαράς (στην τρικομματική πλέον κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ από τον Ιούνιο του 2012) μετατοπίστηκε πολύ γρήγορα από τις προηγούμενες αντιμνημονιακές τοποθετήσεις του. Στην πρώτη του επίσημη επίσκεψη στο Βερολίνο, στις 23 Σεπτεμβρίου, απολογήθηκε δημόσια για τις παλαιότερες θέσεις του. Ωστόσο αυτό δεν ήταν αρκετό για να κερδίσει μια πιο επιεική στάση από τη Μέρκελ, σε σχέση με τις μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας», γράφει ο Τσίπρας και προσθέτει: «Του έδωσε έναν κατάλογο με 72 προαπαιτούμενα μέτρα… Μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου είχε ήδη προχωρήσει σε νέες περικοπές ύψους 7% του ΑΕΠ… Η κυβέρνηση Σαμαρά έπαιξε το τελευταίο της χαρτί εν όψει του Eurogroup της 8ης Δεκεμβρίου του 2014. Απέστειλε το γνωστό “email Χαρδούβελη”, επιχειρώντας να αμβλύνει την εντύπωση ότι δεν προτίθετο να τηρήσει τις δεσμεύσεις της…».
Το «κακό» email Xαρδούβελη έμεινε στα αρχεία, ο Τσίπρας εκβίασε εκλογές και πήρε την εξουσία, υποσχόμενος τα πάντα όλα. Το σκίσιμο των μνημονίων, την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ, την επαναφορά της 13ης σύνταξης, τη διεύρυνση του αφορολόγητου στα 12.000 ευρώ, την αύξηση του κατώτατου μισθού και άλλα τέτοια… μαγικά. Όλα αυτά για να υπογράψει τρίτο μνημόνιο και να προχωρήσει στη λήψη δημοσιονομικών μέτρων 3,5 δισ. ευρώ το 2015, κι άλλα περίπου 9 δισ. ευρώ μέτρα έως το 2018. Κατάφερε η κυβέρνηση Τσίπρα με τους Βαρουφάκηδες και τους Τσακαλώτους να μετατρέψει το 1,3 δισ. ευρώ του Χαρδούβελη σε 12,5 δισ. ευρώ.
Η Ελλάδα όχι μόνο κλείνεται στα καβούκι της, αποκλεισμένη από τις αγορές, αλλά επιστρέφει στην ύφεση για δύο ολόκληρα χρόνια, 2015 και 2016. Τα νταούλια (αυτά που θα χορεύαμε τις αγορές) έσπασαν σε θραύσματα που μάτωσαν την ήδη τραυματισμένη ελληνική κοινωνία.
Δύο χρόνια μετά τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, η αξιολόγηση του προγράμματος εμφανίζεται ως μια διαρκής εκκρεμότητα και με βάση τις τότε δημοσκοπήσεις ταλανίζει την κοινή γνώμη. Σε έρευνα στις 9-10 Φεβρουαρίου του 2017 η ακολουθούμενη τακτική της κυβέρνησης αξιολογείται αρνητικά από το 52% των ερωτώμενων.
Σε έρευνα της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, που πραγματοποιήθηκε στις 6-8 Απριλίου 2017, 7 στους 10 Ελληνες εκτιμούν πως η διαπραγμάτευση καθυστερεί επειδή ο πρωθυπουργός υπολογίζει το πολιτικό κόστος, ενώ μόλις το 18% των πολιτών εκτιμά πως πρόκειται για σκληρή διαπραγμάτευση που πραγματοποιείται με γνώμονα το καλό της χώρας και την προάσπιση της εθνικής υπερηφάνειας.
Στο ερώτημα, μάλιστα, αν θα μπορούσαν τα μέτρα του «email Χαρδούβελη» να ήταν μια καλύτερη εναλλακτική επιλογή, έναντι της στρατηγικής που τελικά ακολουθήθηκε, ένας στους δύο πολίτες εκτιμά πως θα ήταν προτιμότερο.
Τη σχετική ανάλυση έκαναν ο Νίκος Μαραντζίδης, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, και ο Γιώργος Σιάκας, διευθυντής Ερευνών στη Μονάδα Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Και αυτό έχει τη σημασία του…
Ο καθηγητής και πολιτικός αναλυτής Νίκος Μαραντζίδης διατέλεσε σύμβουλος του Τσίπρα, είναι μέλος του επιστημονικού συμβουλίου του Ινστιτούτου Τσίπρα, ενώ φέρεται και ως ο ειδικός που συνέβαλε στην ταξινόμηση του αρχείου του πρώην πρωθυπουργού για τις ανάγκες συγγραφής της «Ιθάκης».
