O Κάρολ Ναβρότσκι, ο 42χρονος εθνικιστής ιστορικός, αναδείχθηκε νικητής στις προεδρικές εκλογές με 50,89% έναντι 49,11% του φιλελεύθερου Ράφαλ Τρασκόφσκι. Μια νίκη στην κόψη του ξυραφιού, που ανέτρεψε τα exit polls και έστειλε μήνυμα σε Βαρσοβία και Βρυξέλλες που ανέμεναν επικράτηση του Τρασκόφσκι.
Ο Ναβρότσκι, υποστηριζόμενος από το δεξιό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS), κατάφερε να συσπειρώσει το «πατριωτικό στρατόπεδο». Η εκστρατεία του στηρίχθηκε σε συνθήματα εθνικής κυριαρχίας, αντίστασης στην «ευρωπαϊκή υπαγόρευση» και αυστηρής μεταναστευτικής πολιτικής.
Εκμεταλλεύτηκε το χάσμα μεταξύ των αστικών κέντρων όπου ο Τρασκόφσκι είχε ισχυρή στήριξη και της υπαίθρου που διψούσε για μια «κανονική Πολωνία», όπως υποσχέθηκε. Η υψηλή συμμετοχή, στο 72,8%, έδειξε ότι οι Πολωνοί είδαν το διακύβευμα: επέλεξαν όχι απλώς έναν πρόεδρο αλλά το μέλλον της ταυτότητάς τους.
Η νίκη του κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν. Ο Ναβρότσκι, με την ακαδημαϊκή του αύρα, καλλιέργησε την εικόνα του υπερασπιστή των παραδοσιακών αξιών ενάντια στην «κεντρώα ελίτ» του Ντόναλντ Τουσκ. Κατηγόρησε την κυβέρνηση για «ξεπούλημα» εθνικών συμφερόντων και εκμεταλλεύτηκε την κούραση των ψηφοφόρων από την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Η στρατηγική του, σε συνδυασμό με την απογοήτευση από τη φθίνουσα δημοτικότητα του Τουσκ, έδωσε ώθηση στο PiS, που ονειρεύεται επιστροφή στην εξουσία.
Για την Πολωνία, η προεδρία Ναβρότσκι σημαίνει ενίσχυση του συντηρητικού στρατοπέδου. Με το δικαίωμα βέτο που έχει ο πρόεδρος, ο Τουσκ θα δυσκολευτεί να περάσει προοδευτικές μεταρρυθμίσεις, όπως η χαλάρωση της νομοθεσίας για τις αμβλώσεις ή τα σύμφωνα συμβίωσης. Οι σχέσεις με την ΕΕ, που είναι ήδη τεταμένες από την εποχή PiS (2015-2023), κινδυνεύουν να επιστρέψουν σε εποχές συγκρούσεων, με τον Ναβρότσκι να αμφισβητεί την υπεροχή του ευρωπαϊκού δικαίου. Οι διεκδικήσεις για πολεμικές αποζημιώσεις από τη Γερμανία και η σκληρή στάση απέναντι στη Ρωσία και την Ουκρανία προσθέτουν «αγκάθια».
Για την Ευρώπη η νίκη αυτή είναι «καμπανάκι». Ο ευρωσκεπτικισμός κερδίζει έδαφος ενισχύοντας το αφήγημα των συντηρητικών δυνάμεων. Η Πολωνία, μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, γίνεται ξανά πεδίο μάχης ιδεών: εθνική κυριαρχία ή ευρωπαϊκή ενότητα; Η νίκη του Ναβρότσκι δεν είναι απλώς μια πολωνική υπόθεση – είναι ένα μήνυμα ότι η Ευρώπη πρέπει να επανεξετάσει πώς διαχειρίζεται τις εσωτερικές της διαιρέσεις.
