Το Πάσχα είναι για τους περισσότερους από μας κάτι αληθινά μυστήριο, ανεξάρτητα αν είσαι θρησκευόμενος ή όχι, αν πιστεύεις σε έναν Θεό, σε πολλούς ή σε κανέναν. Η Μεγάλη Εβδομάδα, τα Πάθη, η Μεγάλη Παρασκευή, η Ανάσταση… όλα είναι απόκοσμα, σαν παραβολή, σαν έξω από τις λογικές των εγκοσμίων, σαν παραλήρημα.
Γράφει ο ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΨΑΡΙΑΝΟΣ
Πώς το λέει στο «Ημερολόγιο Ενός Αθέατου Απριλίου» ο Οδυσσέας Ελύτης: «[…] σαν να μονολογώ, σωπαίνω. Ίσως και να ’μαι σε κατάσταση βοτάνου ακόμη φαρμακευτικού ή φιδιού μιας κρύας Παρασκευής. Ή μπορεί και ζώου από κείνα τα ιερά με τ’ αυτί το μεγάλο γεμάτο ήχους βαρείς και θόρυβο μεταλλικό από θυμιατήρια. Αντίς για Όνειρο, πένθιμος πράος ουρανός, μες στο λιβάνι αναθρώσκουν παλαιές Μητέρες ορθές σαν κηροπήγια, τυφεκιοφόροι νεοσύλλεκτοι σε ανάπαυση, μικρά σκάμματα ορθογώνια, ραντιστήρια, νάρκισσοι. Σαν να ’μαι, λέει, ο θάνατος ο ίδιος αλλ’ ακόμη νέος αγένειος που μόλις ξεκινά κι ακούει πρώτη φορά μέσα στο θάμβος των κεριών το “δεύτε λάβετε τελευταίον ασπασμόν”».
Και έχει το μυστήριο αυτό σκηνές σαν αυτήν που περιγράφει ο αγαπημένος μου Μάνος Χατζιδάκις: «Δεν θα ξεχάσω ποτέ, σαν ήμουν 18 χρονών, μες στα δύσκολα για όλους χρόνια της γερμανικής κατοχής, τον Τσαρούχη, τριγυρισμένο από διαλεχτούς νέους μαθητές του, να παρακολουθεί τη λειτουργία του Επιταφίου, σ’ ένα μικρό εκκλησάκι της Πλάκας, κρατώντας μιαν αναμμένη λαμπάδα, με μιαν άνετη ευλάβεια, χωρίς τον ιουδαϊσμό των “τακτικών χριστιανικών θαμώνων”, με μιαν ευλάβεια που λες και υπήρχε μέσα του χιλιάδες χρόνια… και συγχρόνως να ευφραίνεται τις μύριες προεκτάσεις ετούτης της στιγμής που ζούσε».
Το Πάσχα είναι η άνοιξη, πνοή του Αληθινού Κόσμου, κι έρχεται να μας συναντήσει για «να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα». Σ’ εμάς μένει να αποφασίσουμε «με ποιον θα πάμε και ποιον –και τι– θα αφήσουμε», να μείνει πίσω και μακριά μας. Είναι και ευκαιρία και δώρο και δοκιμασία και δική μας η ευθύνη να δεχτούμε το δώρο αυτό, να πιστέψουμε πως μπορούμε, να αντέξουμε τα δύσκολα, να πάμε στα μεγάλα, όπως έκαναν ο Ελύτης, ο Τσαρούχης, ο Χατζιδάκις.
Σε προεκλογική περίοδο μάλιστα όπως είμαστε τώρα πρέπει να δούμε καθαρά τι μπορεί να μας ανεβάσει, τι μας απογειώνει και τι μας κρατάει αλυσοδεμένους στον βράχο ως την τελική αποσύνθεση. Τα δεσμά, τα βάσανα και τα προβλήματα είναι πολλά και ο μόνος τρόπος να απελευθερωθούμε απ’ αυτά είναι να βρούμε τη λύση τους. Ακόμα καλύτερα, να είμαστε η λύση γιατί δύο πράγματα μπορούμε να κάνουμε και πρέπει να διαλέξουμε: ή θα είμαστε μέρος του προβλήματος ή μέρος της λύσης.
Το πρώτο είναι εύκολο και άκοπο. Μπορείς να γκρινιάζεις για τα κακώς κείμενα, μπορείς να περιφέρεις τα άλυτά σου προβλήματα παντού για πάντα. Τα περιγράφεις με λεπτομέρειες, διαιωνίζοντάς τα, κατηγορώντας ανθρώπους και καταστάσεις, ακόμα και φυσικά φαινόμενα, και πάντα βρίσκεις πρόθυμα αυτιά να σε ακούσουν, να συμφωνήσουν μαζί σου και να περιμένουν να τελειώσεις για να σου πουν τα δικά τους. Το δεύτερο, να είσαι ή να γίνεις μέρος της λύσης, είναι πολύ δυσκολότερο και σπάνιο, και το συναντάς στον ώριμο άνθρωπο.
Αν κάτι σε βασανίζει, θα βρεις τρόπο να το αλλάξεις, θα κάνεις τον κόπο και τις θυσίες που χρειάζεται για να το πετύχεις. Μην κάνεις αυτό που δεν θα ήθελες ποτέ να σου κάνουν. Αν θέλεις καθαρότερη πόλη, μάζευε πρώτα εσύ τα σκουπίδια σου. Αν θέλεις καλύτερη φροντίδα, πλήρωνε πρώτα εσύ τους φόρους σου. Αν σε ενοχλεί ο διχασμός, γίνε αυτός που ενώνει. Αν σε συκοφαντούν, μην το κάνεις εσύ. Δεν έχει σημασία ποιος φταίει ή τι φταίει. Σημασία έχει πώς θα το διορθώσουμε.
