Γράφει ο ΤΑΣΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ
Με μια γνωμοδότηση-κόλαφος ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Ισίδωρος Ντογιάκος, κλείνει την πόρτα σε όσους επιδιώκουν να εκμεταλλευθούν για μικροκομματικό όφελος θεσμικά όργανα της πολιτείας και βάζει τέλος στα σενάρια που εξυφαίνονται στην απέλπιδα προσπάθεια να διατηρήσει ο ΣΥΡΙΖΑ στην επιφάνεια το δήθεν σκάνδαλο των παρακολουθήσεων.
Συγκεκριμένα, με τη γνωμοδότησή του, που καταρτίστηκε έπειτα από αίτηση τηλεπικοινωνιακού παρόχου, ο κ. Ντογιάκος βάζει τα πράγματα στη θέση τους ως προς τον ρόλο και κυρίως ως προς τη δυνατότητα της ΑΔΑΕ και του προέδρου της, Χρήστου Ράμμου, να ζητεί στοιχεία για υποθέσεις παρακολουθήσεων κατά παράβαση του νομικού πλαισίου που ισχύει.
Και όχι μόνον αυτό. Κλείνει και τον δίαυλο που άνοιξε με τις επισκέψεις του Αλέξη Τσίπρα στην ΑΔΑΕ και τα εκτός πλαισίου αιτήματά του για ενημέρωση σχετικά με παρακολουθήσεις τηλεφώνων, επικαλούμενος μάλιστα δημοσιεύματα μέσων ενημέρωσης φίλα προσκείμενων στο κόμμα του. Αιτήματα που ο κ. Ράμμος, επικεφαλής μιας ανεξάρτητης αρχής, έκανε δεκτά. Και ξεκαθαρίζει ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου ότι η ΑΔΑΕ δεν είναι μια αρχή που έχει κάποια «λευκή επιταγή» ως προς τη λειτουργία της.
«Χτύπημα» στους θεσμούς
Οπως αποκάλυπτε «tomanifesto» την περασμένη Δευτέρα, ουσιαστικά βρισκόταν σε εξέλιξη μια διαδικασία που έπληττε άμεσα τους θεσμούς και τη λειτουργία τους αφού ο κ. Ράμμος εμφανιζόταν μετά τις επισκέψεις Τσίπρα να ικανοποιεί αιτήματα και να προβαίνει σε κινήσεις όπως αυτή της απόφασης της ΑΔΑΕ (με οριακή πλειοψηφία 4 – 3) μέσω της οποίας καλείτο ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ να προχωρήσει στον «εμπλουτισμό του ερωτήματος που κατέθεσε στην ΑΔΑΕ στις 7.12.2022 με συγκεκριμένους αριθμούς τηλεφώνου, που σχετίζονται με τα προαναφερόμενα δημόσια πρόσωπα και την πιθανότητα άρσης του απορρήτου της επικοινωνίας τους μέσω των αριθμών αυτών».
Η γνωμοδότηση Ντογιάκου, που δεν αποτελεί προσωπική εκτίμηση αλλά βασίζεται στο νομικό πλαίσιο το οποίο ισχύει και επικαλείται αναλυτικά, αποτυπώνει με σαφήνεια τα όρια της λειτουργίας της ΑΔΑΕ καθώς και τις υποχρεώσεις των τηλεπικοινωνιακών παρόχων προς αυτήν. Στο πλαίσιο αυτό ξεκαθαρίζεται:
1 Η ΑΔΑΕ δεν έχει αρμοδιότητα να διαχειρίζεται αιτήματα πολιτών για ενημέρωση για παρακολούθησή τους για λόγους εθνικής ασφάλειας.
2 Αρμόδιο είναι, σύμφωνα με το νέο νομικό πλαίσιο, τριμελές όργανο, που συγκροτείται από δύο εισαγγελικούς λειτουργούς και τον πρόεδρο της ΑΔΑΕ. Στο όργανο αυτό προεδρεύει εισαγγελέας ενώ ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ είναι απλό μέλος.
3 Μόνο ο θιγόμενος πολίτης μπορεί να ζητήσει να ενημερωθεί αν το τηλέφωνό του έχει παρακολουθηθεί. Και αυτό στο πλαίσιο της νόμιμης διαδικασίας. Δηλαδή, μετά την παρέλευση τριετίας, αν η παρακολούθηση έγινε για λόγους εθνικής ασφάλειας και υπό την προϋπόθεση πως από την ενημέρωση δεν διακυβεύεται ο σκοπός για τον οποίον έγινε.
4 Δεν έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν στοιχεία άλλα πρόσωπα πλην του θιγόμενου.
Επικοινωνιακό παιχνίδι
Και εδώ ακριβώς αποκαλύπτεται το επικοινωνιακό παιχνίδι που στήθηκε από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, με την ανοχή όμως της ΑΔΑΕ που έκανε δεκτό το αίτημά του αν και ήταν ενήμερη για το νέο νομικό πλαίσιο. Οι επισκέψεις Τσίπρα στην ΑΔΑΕ δείχνουν και το πώς αντιμετωπίζει ο ίδιος τη Δικαιοσύνη στη χώρα αφού και τον Αύγουστο και τον περασμένο μήνα βρέθηκε εκεί χαρακτηρίζοντας την Αρχή «αντίβαρο για την προστασία του συντάγματος και των πολιτών» την ώρα που η διεξάγεται έρευνα για τις παρακολουθήσεις.
Δείχνουν όμως πως βρήκε ευήκοα ώτα σε αυτήν την προσπάθεια. Οι κινήσεις του προέδρου της ΑΔΑΕ έχουν προκαλέσει ερωτήματα. Οπως ερωτήματα έχουν προκαλέσει και οι διαρροές που έχουν γίνει για την υπόθεση των παρακολουθήσεων και οι οποίες –όπως δείχνουν τα σημάδια– προέρχονται από το περιβάλλον της ανεξάρτητης αρχής.
Διαρροές που αφορούν τόσο θέματα σχετικά με τις παρακολουθήσεις και τις διαδικασίες όσο και τους ελέγχους της Αρχής που τυχαία εμφανίστηκαν σε μέσα ενημέρωσης που πρόσκεινται στο κόμμα του κ. Τσίπρα, όπως για παράδειγμα τα περί νέων ελέγχων σε παρόχους. Ή όπως αυτό σχετικά με την αντίδραση που υπήρχε από τηλεπικοινωνιακό πάροχο όταν κλιμάκιο της ΑΔΑΕ επιχείρησε να απαιτήσει στοιχεία που βάσει του νόμου είναι αδύνατον να αποκτηθούν.
Πληροφορίες αναφέρουν πάντως ότι και οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι, έχοντας εικόνα από τη νομοθεσία και κυρίως τον νέο νόμου που ψηφίστηκε, απέφυγαν να δώσουν ειδικό βάρος στα κλιμάκια της ΑΔΑΕ που βρέθηκαν στον χώρο τους. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, την ΑΔΑΕ υποδέχθηκαν χαμηλόβαθμα στελέχη που επεσήμαναν πως αναμένουν ενημέρωση για τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί, γνωρίζοντας ότι υπάρχουν κυρώσεις εάν παραβιάσουν τη νομοθεσία.
Αξίζει να σημειωθεί πως, σύμφωνα με τον νόμο, για τυχόν παραβίαση των προϋποθέσεων αναφορικά με τους ελέγχους, την ενημέρωση και τα στοιχεία που δίδονται, προβλέπεται ποινή φυλάκισης δέκα ετών. Χωρίς από αυτήν την πρόβλεψη να εξαιρούνται τα μέλη της ΑΔΑΕ.
Σκληρές και ακραίες επιθέσεις
Οπως ήταν αναμενόμενο, ο κ. Ντογιάκος έγινε δέκτης σκληρών και ακραίων επιθέσεων από μέσα ενημέρωσης που επιχειρούν να εμφανίσουν τη γνωμοδότησή του ως αποτέλεσμα κυβερνητικών παρεμβάσεων στη Δικαιοσύνη, κρίνοντας ενδεχομένως με βάση την πρακτική που ακολούθησε η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα την περίοδο 2015 – 2019.
Μόνο που ο κ. Ντογιάκος γνωμοδότησε με βάση τον νόμο. Τα άρθρα του επικαλείται και τοποθετείται, βάζοντας τέλος σε μικροκομματικά, μικροπολιτικά παιχνίδια τα οποία έχουν στόχο τη σπίλωση προσώπων, τη στοχοποίηση πολιτικών αντιπάλων και κυρίως τη μετατροπή της δημόσιας ζωής σε βούρκο.
Αναδεικνύει όμως και μια εικόνα «συντονισμού» μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΑΔΑΕ που προκαλεί ερωτήματα. Πολύ δε περισσότερο μέσα από τη στήριξη της Κουμουνδούρου στον πρόεδρο της Αρχής. Στήριξη που, όπως έγραψε «tomanifesto», θυμίζει την περίοδο κατά την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση αναδείκνυε τη Βασιλική Θάνου πρόσωπο-κλειδί στον χώρο της Δικαιοσύνης και εν συνεχεία πρόσωπο-κλειδί δίπλα στον κ. Τσίπρα, ο οποίος παραβίασε κάθε ηθικό φραγμό προκειμένου να την τοποθετήσει στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, προτού το κόμμα του δει την πόρτα της εξόδου από το Μαξίμου.
Καμία «λευκή επιταγή»
Στην 29 σελίδων γνωμοδότησή του ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου σημειώνει και κάτι ακόμη ιδιαιτέρως σημαντικό. Και αφορά την προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να αναδείξει την Αρχή και τον πρόεδρό της θεματοφύλακα του ίδιου του συντάγματος.
Συγκεκριμένα, ο κ. Ντογιάκος αναφέρεται στις αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ όπως αυτές καθορίζονται από τον ιδρυτικό της νόμο του 2003. «Ολόκληρο το κείμενο των Διατάξεων και των Βουλευμάτων που επιβάλλουν την άρση του απορρήτου ή απορρίπτουν σχετικό αίτημα, παραδιδόταν αμελητί στην ΑΔΑΕ και υπό το πρίσμα των διατάξεων του προϊσχύσαντος νόμου 2225 του 1994. Το κείμενο των εν λόγω Διατάξεων και Βουλευμάτων προβλέπεται και με τη θέση σε ισχύ του νόμου 5002 του 2022 να παραδίδεται και πάλι αμελητί στην ΑΔΑΕ, σε μη επεξεργάσιμη μορφή με ηλεκτρονικό κρυπτογραφημένο μήνυμα το οποίο καλύπτει τις προϋποθέσεις ασφάλειας του απορρήτου του περιεχομένου του. Οι Διατάξεις και τα Βουλεύματα που αποστέλλονται στην ΑΔΑΕ αποθηκεύονται και τηρούνται σε ειδικά ηλεκτρονικά αρχεία που βρίσκονται σε σύστημα βάσης δεδομένων, όπως προβλέπει ο νόμος». Και σημειώνει ότι με βάση αυτές η ΑΔΑΕ ιδρύθηκε με συνταγματική διάταξη ως μια εκ των ανεξάρτητων αρχών.
Μόνο που από το ίδιο το σύνταγμα, όπως αυτό ορίζει, προκύπτει ότι τόσο οι αρμοδιότητες όσο και η λειτουργία της καθορίζονται από κοινό νόμο. Και σύμφωνα ακριβώς με αυτήν την αναφορά του συντάγματος ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου τονίζει πως η ΑΔΑΕ δεν έχει «λευκή επιταγή». «Είναι πρόδηλο» σημειώνει, «ότι ο νομοθέτης δεν αναγνωρίζει στην ΑΔΑΕ λευκή επιταγή».
«Ειδικότερα», αναφέρει, «δεν απονέμεται απευθείας εκ του συντάγματος στην ΑΔΑΕ η ελεγκτική της αρμοδιότητα. Το σύνταγμα προβλέπει τον σκοπό και την αποστολή της που συνίσταται στη διασφάλιση του απορρήτου των επικοινωνιών. Ο τρόπος εκπλήρωσης και υλοποίησης της αποστολής της, όμως, προβλέπονται από τον νόμο, όπως επίσης οι όροι και η διαδικασία άρσης του απορρήτου».
Και συνεχίζει: «Το σύνταγμα, αν και καθιδρύει τη συγκεκριμένη Αρχή (ΑΔΑΕ), καταλείπει στον κοινό νομοθέτη το εύρος και τον τρόπο της άσκησης των αρμοδιοτήτων της, μολονότι δε ανεξάρτητη, δεν είναι κανονιστικά αυτόνομη, ούτε legibus solutus, αλλά ενεργεί σύμφωνα με το σύνταγμα και τους νόμους».
Θεατρινισμοί και αντιδράσεις
Η γνωμοδότηση του κ. Ντογιάκου προκάλεσε την αντίδραση του κ. Τσίπρα, ο οποίος με θεατρικό τρόπο τον κάλεσε να τον συλλάβει διότι είναι αυτός που ζήτησε από την ΑΔΑΕ να πάρει από τους παρόχους στοιχεία για τις παρακολουθήσεις.
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ για μια ακόμη φορά επιχειρεί να παρέμβει στη Δικαιοσύνη, που πριν από έναν μήνα δήλωνε ότι σέβεται και εκτιμά (μετά τη συνάντηση που είχε με τον κ. Ντογιάκο στον Αρειο Πάγο). Είναι χαρακτηριστικό ότι σε ανάρτησή του έκανε λόγο για συνταγματική εκτροπή με αφορμή τη γνωμοδότηση και στοχοποίησε στην κυριολεξία τον κ. Ντογιάκο δίνοντας και το έναυσμα για τις σε βάρος του επιθέσεις.
Την ίδια στιγμή, ανάλογη θέση έλαβε και ο κ. Ράμμος σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι κανένα κρατικό όργανο δεν μπορεί να ελέγξει ή να εποπτεύσει την Αρχή, μιλώντας ουσιαστικά για ένα είδος ανέλεγκτου και λευκής επιταγής που σύμφωνα με τον ίδιο έχει.
Στο θέμα παρενέβη ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, ο οποίος αφού μίλησε για θεατρινισμούς Τσίπρα α λα Βαρουφάκη τόνισε πως ο ΣΥΡΙΖΑ εμπιστεύεται τη Δικαιοσύνη α λα καρτ και μόνο όταν του αρέσουν οι αποφάσεις. Για να καταλήξει πως «ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ αναζητεί ταυτότητα μέσα από την τοξικότητα».
