Το μεσημέρι της 27ης Ιουνίου 2023, ο Γιώργος Γεραπετρίτης πέρασε το κατώφλι του κτηρίου στην οδό Ζαλοκώστα, στον αριθμό 2, προκειμένου να αναλάβει τα καθήκοντα του υπουργού Εξωτερικών. Είχε προηγηθεί μια θητεία στην οποία διετέλεσε υπουργός Επικρατείας και πρακτικά ήταν ο εξ απορρήτων του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Οι αντιπαθούντες της πρώτης τετραετίας αποκαλούσαν τον κ. Γεραπετρίτη «συνταγματολόγο Επικρατείας» και τον κατηγορούσαν για «νομικίστικο» και επιτηδευμένο λόγο. Επιπλέον, οι αιτιάσεις αφορούσαν τον ρόλο και τις αποστολές που αναλάμβανε όπως η κατάρτιση του επιτελικού κράτους, η ψήφος των απόδημων, οι διαπραγματεύσεις για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, η ενασχόλησή του με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών μετά την τραγωδία στα Τέμπη κ.λπ.· κανείς δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί ο πρωθυπουργός περιέβαλλε με απόλυτη εμπιστοσύνη τον υπουργό του.
Την πρώτη του ημέρα ως επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, ο Γιώργος Γεραπετρίτης ήταν λιτός και περιεκτικός. «Αποτελεί χρέος μας να υπερασπιζόμαστε καθημερινά και αδιαπραγμάτευτα την κυριαρχία και την εθνική μας υπόσταση. Θα το πράξουμε στο ακέραιο», δήλωσε και μπροστά σε ένα ακροατήριο που έσφυζε από διπλωμάτες διαβεβαίωσε ότι θα σεβαστεί τη διπλωματική υπηρεσία, δηλαδή τη θεσμική μνήμη του υπουργείου Εξωτερικών.
«Η συνεργασία μου, όπως και όλης της πολιτικής ηγεσίας, με την υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών θα είναι καθημερινή και άμεση. Προσβλέπω στη συνεργασία αυτή και θα στηριχθώ πάνω σε αυτόν τον πυλώνα» ήταν η σχετική αποστροφή του. Τούτο μπορεί να φαντάζει αυτονόητο, αλλά δεν είναι. Είναι κοινό μυστικό ότι όχι πολλά χρόνια πίσω, από τη θέση του υπουργού των Εξωτερικών πέρασαν (και) προσωπικότητες οι οποίες σε κρίσιμα ζητήματα αγνόησαν τις εισηγήσεις των διπλωματών και ακολουθούσαν την προσωπική τους ατζέντα.
«Μειοδοσία» και ασυδοσία
Η εποχή Γεραπετρίτη στο ΥΠΕΞ συνέπεσε με την προσπάθεια Αθηνών και Αγκύρας να «ομαλοποιήσουν» τις σχέσεις τους, οι οποίες, κατόπιν υπαιτιότητας της δεύτερης, είχαν φθάσει στο ναδίρ και μια «ανάσα» από την ένοπλη σύρραξη το θέρος του 2022. Ταυτόχρονα, στα λεγόμενα ελληνοτουρκικά, οι δύο πλευρές μέσω διαλόγου και τακτικών επαφών σε όλα τα επίπεδα θα διερευνούσαν το αν υπήρχε πιθανότητα διευθέτησης των προβλημάτων που για την Ελλάδα είναι ενικού αριθμού και για την Τουρκία πληθυντικού.
Στο πλαίσιο αυτό, οι προσπάθειες του υπουργού Εξωτερικών συγκέντρωσαν καταιγισμό πυρών και χαρακτηρισμών. «Προδότης», «μειοδότης», «οσφυοκάμπτης» ήταν κάποια από τα σχόλια, ενώ ο πρώην πρωθυπουργός και πρώην πρόεδρος της ΝΔ, Αντώνης Σαμαράς, ζήτησε «να πάει σπίτι του ο Γεραπετρίτης». Ακόμα και εν ενεργεία υπουργοί της κυβέρνησης μερικές φορές πετούσαν «καρφιά» στον συνάδελφό τους. Ο ίδιος φρόντιζε να απαντάει ευγενώς: «Προτιμώ να είμαι για τη χώρα μου επωφελής και όχι δημοφιλής».
Η όποια βελτίωση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και οι πιθανότητες διευθέτησης με την Άγκυρα δεν σχετίζονται αποκλειστικά με τον εκάστοτε Έλληνα υπουργό των Εξωτερικών. Η Ελλάς έχει απέναντί της ένα αναθεωρητικό- επεκτατικό κράτος, που έχει στόχους και ηγεμονικό όραμα για την περιοχή. Η (εμφανής) πρόοδος στα ελληνοτουρκικά θα ισχύσει μέχρις ότου η Άγκυρα να αποτάξει το προσωπείο του δρώντα που ζητά «ειρήνη, συνεννόηση, καλή γειτονία» και να επανέλθει στα… κλασικά εικονογραφημένα. Εξάλλου, όσα πρέπει να γνωρίζει κανείς για την άλλη πλευρά του Αιγαίου έχουν περιγραφεί εκτενώς στο εξαιρετικό βιβλίο «Το στρατηγικό βάθος – Η διεθνής θέση της Τουρκίας» του πρώην πρωθυπουργού και πρώην υπουργού Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου.
Στην εν λόγω διαδικασία, το λάθος του κ. Γεραπετρίτη είναι ότι είχε πολύ υψηλές προσδοκίες για την πορεία του διαλόγου. Φύσει αισιόδοξος και με καλή προαίρεση, περιέγραφε σε ιδιωτικές του συνομιλίες πως ευελπιστεί να προχωρήσουν τα ελληνοτουρκικά, καθώς πίστευε ειλικρινώς ότι ο διάλογος μπορούσε να παραγάγει άμεσα, απτά και αμοιβαία επωφελή αποτελέσματα.
Σενάρια
Εσχάτως, κυκλοφόρησαν διάφορα σενάρια σχετικά με το πολιτικό μέλλον του υπουργού. Αρχικώς, ορισμένοι υποστήριξαν ότι θα αποχωρήσει από την κυβέρνηση όταν γίνει ανασχηματισμός. Κατά άλλους, μετά τον ανασχηματισμό θα επιστρέψει στο Μέγαρο Μαξίμου, δίπλα στον πρωθυπουργό με τον οποίον είχαν και έχουν άριστες σχέσεις.
«Μη σου φανεί περίεργο εάν η επόμενη θέση του Γεραπετρίτη είναι αντιπρόεδρος της κυβέρνησης», σημείωναν στο «Μανιφέστο» έμπειροι αξιωματούχοι και γνώστες των εσωτερικών τεκταινομένων στην κυβέρνηση. Ό,τι και αν ισχύει (ή δεν ισχύει), ο Γιώργος Γεραπετρίτης θα συνεχίσει να εργάζεται χωρίς πομφόλυγες και κορόνες. «Για την πατρίδα, είτε έχει δίκιο είτε έχει άδικο» κατά το γνωστό αξίωμα.
