Την άποψη ότι η αναθεώρηση του Συντάγματος δεν αποτελεί αναγκαιότητα, αλλά μπορεί υπό προϋποθέσεις να αποδειχθεί ωφέλιμη, εξέφρασε ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, κατά την τοποθέτησή του στο συνέδριο του Κύκλου Ιδεών με θέμα «Πενήντα χρόνια από το Σύνταγμα του 1975», που πραγματοποιήθηκε στο Ζάππειο.
Μιλώντας στο πάνελ με τίτλο «Υπάρχει ανάγκη αναθεώρησης του Συντάγματος 1975/1986/2001/2008/2019;», ο κ. Γεραπετρίτης ανέδειξε τη σημασία της συναίνεσης ως καθοριστικό παράγοντα για την επιτυχία κάθε συνταγματικής πρωτοβουλίας. «Η συναίνεση φέρει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα και μας το απέδειξε η αναθεώρηση του 2001», σημείωσε χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι χωρίς θεσμική καλλιέργεια και συνεννόηση, το Σύνταγμα δεν μπορεί να λειτουργήσει ως πανάκεια.
Δεν είναι το Σύνταγμα που λύνει τις παθογένειες
Απαντώντας στο βασικό ερώτημα της συζήτησης, ο Υπουργός Εξωτερικών διατύπωσε τη θέση ότι δεν απαιτείται νέα αναθεώρηση του Συντάγματος:
«Η απάντηση είναι σαφής: δεν απαιτείται αναθεώρηση. Μπορεί να είναι ωφέλιμη, αλλά όχι αναγκαία», τόνισε, προσθέτοντας ότι δομικά προβλήματα, όπως η πολιτική εχθροπάθεια ή η πλημμελής εφαρμογή της δευτερογενούς νομοθεσίας, δεν αντιμετωπίζονται μέσω συνταγματικής αναθεώρησης.
«Δεν είναι αναγκαία η αναθεώρηση για να προσφέρουμε ένα ψύχραιμο βλέμμα στον πολιτικό διάλογο», σημείωσε, επισημαίνοντας ότι πολλές παθογένειες εντοπίζονται στην πρακτική αδρανοποίηση νόμων επί δεκαετίες, γεγονός που υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς.
Ποιες αλλαγές κρίνει ωφέλιμες ο Υπουργός
Ο κ. Γεραπετρίτης παρέπεμψε στην αναθεώρηση του 2019, χαρακτηρίζοντας «πολύ σημαντική» την δυνατότητα της αντιπολίτευσης να προτείνει Εξεταστικές Επιτροπές, ως ένα παράδειγμα μεταρρυθμιστικής τομής με πολιτικό αντίκτυπο.
Παράλληλα, αναφέρθηκε σε άρθρα του Συντάγματος τα οποία δύνανται να αναθεωρηθούν:
- Άρθρο 16 (ανώτατη εκπαίδευση): Αναγκαία η αναθεώρηση, καθώς «υπάρχουν ζητήματα που δεν ρυθμίζονται νομοθετικά» και δεν σχετίζονται αποκλειστικά με τις αποφάσεις του ΣτΕ.
- Άρθρο 24 (περιβάλλον): Υπέρ της διατήρησης της ισορροπίας με προτεραιότητα στην προστασία του περιβάλλοντος.
- Άρθρο 86 (ποινική ευθύνη υπουργών): Υπογράμμισε ότι «δεν πρόκειται για ασυλία, αλλά για απόλυτη χειραγώγηση του θεσμού της ευθύνης υπουργών», δηλώνοντας ότι η διάταξη έχει αποτύχει.
Για τη Δικαιοσύνη
Εκτενής ήταν η αναφορά του Υπουργού και στη λειτουργία της Δικαιοσύνης, κάνοντας λόγο για παθογένειες που απαιτούν γενναίες μεταρρυθμίσεις. Μεταξύ άλλων, ανέφερε:
- Ενιαία δικαιοδοσία: Πρότεινε τη συγχώνευση των τριών δικαιοδοσιών, σημειώνοντας ότι η ιστορική δομή του ελληνικού δικαστικού συστήματος παράγει αλληλοεπικαλύψεις και καθυστερήσεις.
- Κατάργηση Ειρηνοδικείων: Χαρακτήρισε σημαντική τομή τη συγχώνευσή τους με τα Πρωτοδικεία, ενώ έκανε αυτοκριτική για προηγούμενες καθυστερήσεις.
- Επιλογή δικαστών: Τάχθηκε κατά της επιλογής από Ανεξάρτητες Αρχές ή εκλεκτορικά σώματα, υποστηρίζοντας ότι η πολιτική εξουσία πρέπει να διατηρήσει την ευθύνη επιλογής, ενώ αναγνώρισε ότι αυτό δημιουργεί πολιτικές και επικοινωνιακές εντάσεις.
«Αν μια κυβέρνηση επιλέξει να μην ακολουθήσει την πρόταση των δικαστηρίων, την επόμενη μέρα θα δούμε πρωτοσέλιδα που μιλούν για “πραξικόπημα στη Δικαιοσύνη”», σημείωσε, τονίζοντας τη δυσκολία υλοποίησης αξιοκρατικών επιλογών χωρίς πολιτικό κόστος.
Κλείνοντας, ο Υπουργός Εξωτερικών επεσήμανε ότι όσο εκτενέστερο γίνεται ένα Σύνταγμα, τόσο περισσότερο αποτυπώνεται η δυσπιστία πολιτών και πολιτικού συστήματος στους θεσμούς.
«Ένα λιτό Σύνταγμα είναι δείγμα εμπιστοσύνης στους θεσμούς. Και αυτή η εμπιστοσύνη δεν κατακτάται με συνταγματικές παρεμβάσεις, αλλά είναι θέμα παιδείας και συλλογικής συνείδησης», δήλωσε, καλώντας σε νηφαλιότητα, υπέρβαση των κομματικών σκοπιμοτήτων και πολιτική ωριμότητα.
