Εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα υποβρυχίων καλωδίων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και δεδομένων θα απλωθούν την επόμενη δεκαετία στο Αιγαίο, χωρίς να υπολογίζονται οι επενδύσεις στον τομέα των θαλάσσιων αιολικών πάρκων που πιθανώς θα προχωρήσουν την ίδια περίοδο. Το πρόγραμμα ανάπτυξης των νέων ηλεκτρικών διασυνδέσεων που προωθεί ο ΑΔΜΗΕ, με επίκεντρο τα Δωδεκάνησα και το Βόρειο Αιγαίο, τα σχέδια για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ και Ελλάδας – Αιγύπτου και ο σχεδιασμός για νέα υποβρύχια καλώδια οπτικών ινών που θα συνδέουν τα νησιά, αλλά και την Κύπρο, προσελκύουν το ενδιαφέρον διεθνών και ελληνικών ομίλων.
Η Cenergy του ομίλου Βιοχάλκο περιλαμβάνεται, μαζί με τη γαλλική Nexans, την ιταλική Prysmian και τη δανέζικη NKT στους ευρωπαϊκούς ομίλους που ελέγχουν άνω του 80% της παγκόσμιας αγοράς ηλεκτρικών καλωδίων εκτός Κίνας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI), δίνει προτεραιότητα στις διασυνδέσεις τόσο μεταξύ των κρατών – μελών, όσο και με χώρες εκτός της Ε.Ε. με στόχο να επιτευχθούν οι στόχοι της πράσινης συμφωνίας και να μειωθούν οι τιμές, σύμφωνα με το news.b2green.gr. Οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, θα επιτρέψουν την παραγωγή ενέργειας από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο που θα μεταφέρεται, και μέσω Ελλάδας, προς την Ευρώπη.
Οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις
Η διασύνδεση Αττικής – Κρήτης, με προϋπολογισμό ένα δισ. ευρώ, είναι μόνο ένα από τα μεγάλα έργα που σχεδιάζει ο ΑΔΜΗΕ στο Αιγαίο. Στην πρόσφατη ανακοίνωση της ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών (ελέγχει το πλειοψηφικό πακέτο του ΑΔΜΗΕ) για τα αποτελέσματα εννεαμήνου η «μεγάλη διασύνδεση» της Κρήτης «προχωρά κανονικά».
Οι έρευνες βυθού έχουν ολοκληρωθεί και βρίσκεται σε εξέλιξη η παραγωγή των καλωδιακών τμημάτων καθώς και μέρος του εξοπλισμού των Σταθμών Μετατροπής στα εργοστάσια των αναδόχων. Η πόντιση του πρώτου τμήματος του ηλεκτρικού καλωδίου (μήκους 170 χλμ.) ολοκληρώθηκε πρόσφατα από το υπερσύγχρονο καλωδιακό πλοίο «Aurora» της Nexans και αυτή την περίοδο πραγματοποιείται η εγκατάσταση των υποβρύχιων καλωδίων οπτικών ινών μεταξύ Κρήτης και Αττικής. Η εγκατάσταση των υποβρύχιων και χερσαίων ηλεκτρικών καλωδίων αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2023. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, στο τέλος του 2021 θα ξεκινήσει η κατασκευή του Σταθμού Μετατροπής στην Κρήτη. Αντίστοιχα, στην Αττική η έναρξη κατασκευής του Σταθμού Μετατροπής τοποθετείται στις αρχές του 2022.
Στα νέα έργα περιλαμβάνεται η τέταρτη φάση της διασύνδεσης των Κυκλάδων (διασύνδεση Νάξου, Σαντορίνης, Φολεγάνδρου, Μήλου και Σερίφου με το Λαύριο) που έχει ενταχθεί στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης για χρηματοδότηση ύψους 165 εκατ. ευρώ. Το επόμενο διάστημα προβλέπεται να υπογραφούν οι συμβάσεις με τους αναδόχους της διασύνδεσης Σαντορίνης-Νάξου, την Ελληνικά Καλώδια για το καλωδιακό τμήμα και την κοινοπραξία Damco Energy – Xian Electric για τον Υποσταθμό που θα κατασκευαστεί στη Σαντορίνη. Αμέσως μετά θα προκηρυχθούν οι διαγωνισμοί για τα υπόλοιπα νησιά των νοτιοδυτικών Κυκλάδων: την Φολέγανδρο, την Μήλο και την Σέριφο.
Για τη διασύνδεση Δωδεκανήσων και των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου αναφέρεται πως θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2029. Το έργο με συνολικό προϋπολογισμό 2,3 δισ. ευρώ, σχεδιάζεται να υλοποιηθεί σε τρεις φάσεις: Στην πρώτη φάση θα προχωρήσει η διασύνδεση Κω – Ρόδου με την ηπειρωτική χώρα -μέσω Κορίνθου- και η διασύνδεση Λήμνου-Λέσβου, μέσω της Ανατολικής Θράκης. Ο ορίζοντας ολοκλήρωσης των έργων αυτών είναι το 2027. Στο δεύτερο στάδιο προωθείται η διασύνδεση Σκύρου – Εύβοιας (Αλιβέρι), Λέσβου – Χίου, Κω-Σάμου και Ρόδου – Καρπάθου, με στόχο ολοκλήρωσης το 2028. Στην τρίτη φάση θα προχωρήσει η διασύνδεση Λέσβου–Σκύρου και Χίου–Σάμου, έως το 2029.
Οι διεθνείς διασυνδέσεις
Σε εξέλιξη βρίσκεται και ο σχεδιασμός για τις διασυνδέσεις Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (Euroasia Interconnection) και Ελλάδας – Αιγύπτου (Euroafrica Interconnection). Η συμφωνία που υπεγράφη, σε ανώτατο επίπεδο, για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου αυτή την εβδομάδα θα προχωρήσει δήλωσε πριν από λίγες εβδομάδες ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης. Δεν έχει, όμως, ξεκαθαριστεί ποια ακριβώς διασύνδεση θα υλοποιηθεί.
Για τη διασύνδεση έχουν προταθεί και έχουν περιληφθεί στο δεκαετές πρόγραμμα του ευρωπαϊκού οργανισμού των διαχειριστών ενέργειας (ENTSI-E) δύο έργα, το GREGY Interconnector της ELICA που ελέγχεται από τον όμιλο Κοπελούζου ισχύος 3.000 MW και το Greece-Africa Power Interconnector της εταιρείας Κυκλαδικά Μελτέμια του ομίλου Eunice, ισχύος 2.000 μεγαβάτ. Στο παιχνίδι θέλει να μπει και μια τρίτη πρόταση, για διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου από τον EuroAfrica Interconnector, με επικεφαλής τον Κύπριο επιχειρηματία Νάσο Κτωρίδη που ηγείται και του Euroasia Interconnector που προωθεί τη διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ.
Τα καλώδια οπτικών ινών
Η Ελλάδα έχει 107 κατοικημένα νησιά, αλλά πολύ λίγα είναι συνδεδεμένα με αξιόπιστες συνδέσεις, που αναπτύσσονται κυρίως από τον εγκατεστημένο πάροχο. Στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης υποστηρίζουν πως λαμβάνοντας υπόψη τις υφιστάμενες και προγραμματισμένες αναπτύξεις, αναμένεται ότι πολλά νησιά θα παραμείνουν χωρίς αξιόπιστες σε βάθος χρόνου συνδέσεις οπτικών ινών και θα εξυπηρετούνται μόνο από ασύρματες ζεύξεις χαμηλής αξιοπιστίας και χωρητικότητας.
Γι’ αυτό και προχωρούν στην επένδυση για την ανάπτυξη σύγχρονων υποθαλάσσιων καλωδιακών συστημάτων οπτικών ινών που θα συνδέουν τα ελληνικά νησιά προκειμένου να αντιμετωπιστεί ένα σημαντικό εμπόδιο για τη διαθεσιμότητα ευρυζωνικών υπηρεσιών υψηλής ταχύτητας στους τελικούς χρήστες, τόσο μέσω σταθερών όσο και κινητών δικτύων, και ταυτόχρονα, να ενισχυθεί η ικανότητα και η ανθεκτικότητα των υποδομών που υποστηρίζουν τα δίκτυα 5G.
Το έργο θα υλοποιηθεί με το μοντέλο private DBO – gap funding (δηλαδή ο Ανάδοχος θα αναλάβει το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία της υποθαλάσσιας ζεύξης, καθώς και μέρος της χρηματοδότησης, και ο δημόσιος τομέας θα καλύψει το κενό χρηματοδότησης), μετά από ανοικτή διαδικασία διαγωνισμού. Στον ανάδοχο θα επιβληθούν υποχρεώσεις παροχής υπηρεσιών χονδρικής σε τηλεπικοινωνιακούς παρόχους. Η επένδυση θα σχεδιαστεί για να συμπληρώσει τα υπάρχοντα και σχεδιαζόμενα καλώδια με νέες διακλαδώσεις που θα συνδέουν τα νησιά που δεν εξυπηρετούνται.
Και αυτό το έργο εντάχθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης με προσωρινό προϋπολογισμό για δημόσια στήριξη 88,7 εκατ. ευρώ. Λεπτομερείς μελέτες θα πραγματοποιηθούν το 2022-2023. Ο διαγωνισμός αναμένεται το τρίτο τρίμηνο του 2022 και η ανάθεση της σύμβασης το πρώτο τρίμηνο του 2023. Η γεωφυσική έρευνα του βυθού για την καλωδιακή διαδρομή (που θα εκτελεστεί από τον ανάδοχο) και οι Εγκρίσεις/Αδειοδοτήσεις (που θα ληφθούν από τον ανάδοχο) αναμένεται να ολοκληρωθούν έως το 4ο τρίμηνο του 2024. Η κατασκευή αναμένεται να ξεκινήσει έως το πρώτο τρίμηνο του 2025 και να ολοκληρωθεί έως το τέταρτο τρίμηνο του 2025.
Σημειώνεται πως τον Μάιο του 2020, η Vodafone ανακοίνωσε την ανάπτυξη ενός υποθαλάσσιου καλωδιακού συστήματος συνολικού μήκους 610 χιλιομέτρων που θα συνδέει την Αττική με τη Σύρο, την Τήνο, τη Μύκονο, την Πάρο, τη Νάξο, τη Σαντορίνη, την Κω, τη Ρόδο και την Κρήτη. Επιπλέον, θα τοποθετηθεί ένα δεύτερο υποθαλάσσιο καλωδιακό σύστημα συνολικού μήκους 30 χιλιομέτρων το οποίο θα συνδέει την ηπειρωτική χώρα με την Κέρκυρα. Η εμπορική διαθεσιμότητα του συστήματος του Αιγαίου αναμένεται το 2022.
Το Αιγαίο «βλέπουν» και κάποιοι διεθνείς πάροχοι καλωδιακών υποδομών. Για παράδειγμα, το Μάιο του 2021, η Reliance Jio Infocomm Ltd. (Jio) ανακοίνωσε την πρόοδό της στην ανάπτυξη του μεγαλύτερου διεθνούς συστήματος υποβρυχίων καλωδίων με επίκεντρο την Ινδία, τα υποθαλάσσια καλωδιακά συστήματα India-Asia-Xpress (IAX) και India-Europe-Xpress (IEX). Το σύστημα IAX συνδέει την Ινδία, την ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία του κόσμου, με τις αγορές της Ασίας -Ειρηνικού. Το σύστημα IEX επεκτείνει τη συνδεσιμότητα της Ινδίας με την Ιταλία, την προσαιγιάλωση στη Σαβόνα και επιπλέον προσαιγιαλώσεις στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική και αναμένεται να είναι έτοιμο στις αρχές του 2024. Με βάση τον χάρτη του έργου φαίνεται ότι εξετάζεται ως επιλογή ένα σημείο προσαιγιάλωσης στο Τυμπάκι της Κρήτης. Στην Κρήτη θα φτάνει και το νέο καλώδιο της Sparkle η οποία ανακοίνωσε τον περασμένο Ιούλιο τη συνεργασία της με την Google και άλλους για την κατασκευή των Blue και Raman υποθαλάσσιων καλωδιακών συστημάτων.
Η Grid Telecom, η θυγατρική εταιρεία του ΑΔΜΗΕ που παρέχει υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών σε εθνικούς και διεθνείς παρόχους έχει ανακοινώσει το σχεδιασμό για διπλασιασμό του δικτύου οπτικών ινών της στην ηπειρωτική και -κυρίως- στη νησιωτική Ελλάδα. Τέλος, στο κυπριακό σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης έχει ενταχθεί και νέο υποθαλάσσιο καλώδιο σύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας που θα αντικαταστήσει την απαρχαιωμένη σημερινή υποδομή διασύνδεσης.
