Η πολιτική είναι ένα παιχνίδι τακτικής και αντοχών. Είναι γνωστό ότι όποιος καθυστερεί μένει πίσω. Όποιος υπολογίζει πολύ χάνει το τάιμινγκ. Και στην περίπτωση του Σωκράτη Φάμελλου, ο χρόνος μετρά αντίστροφα. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται μπροστά στην τελευταία του ζαριά: ή θα επανεκκινήσει το κόμμα με νέους πολιτικούς συμμάχους και θα καταφέρει να το επαναφέρει στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης–τουλάχιστον κοινοβουλευτικά– ή θα χαθεί στη λήθη των προσωρινών ηγεσιών, και ο Αλέξης Τσίπρας θα επιστρέψει –διακριτικά ή εμφατικά– για να αναλάβει εκ νέου τον ευρύτερο χώρο.
Από την πρώτη στιγμή της εκλογής του ο Σωκράτης Φάμελλος γνώριζε ότι η ηγεσία του ήταν προϊόν συναινέσεων και συσχετισμών.
Η πρώτη αποστολή του ήταν να σταθεροποιήσει το κόμμα. Η δεύτερη να το οδηγήσει μπροστά. Αλλά όσο περνούσαν οι μήνες, το ερώτημα δεν ήταν αν ο Σ. Φάμελλος μπορεί να διοικήσει – αλλά αν μπορεί να εμπνεύσει. Και η απάντηση παραμένει αβέβαιη.
Η μεγάλη πρόκληση δεν είναι εξωτερική. Είναι εσωτερική. Ο Αλέξης Τσίπρας, ακόμη και εκτός ηγεσίας, δεν έχει αποσυρθεί πολιτικά. Είναι παρών, παρατηρεί, συνομιλεί, επηρεάζει. Αρκετοί στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν ότι απλώς περιμένει τον κατάλληλο χρόνο για να επανέλθει στο αρχηγικό προσκήνιο. Και δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι ο Σ. Φάμελλος είναι μια «μεταβατική φιγούρα» – ένας πρόεδρος που τοποθετήθηκε για να κερδίσει χρόνο το κόμμα, μέχρι να αποφασιστεί το επόμενο βήμα.
Το χειρότερο για τον σημερινό πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι αυτή η υποψία· είναι το ότι δεν την έχει διαψεύσει με πράξεις. Ο λόγος του παραμένει προσεκτικός, σχεδόν αθόρυβος. Δεν έχει προβεί σε τομές, δεν έχει ανοίξει μέτωπα, δεν έχει δείξει διάθεση σύγκρουσης με το όποιο κακό παρελθόν. Και αυτό τον καθιστά ευάλωτο στο ίδιο το πολιτικό κοινό του ΣΥΡΙΖΑ.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, το ενδεχόμενο κοινοβουλευτικής συνεργασίας με τη Νέα Αριστερά αναδύεται ως η τελευταία ευκαιρία να χαράξει ο ίδιος νέα πολιτική πορεία και να ενώσει δυνάμεις.
Η όποια πιθανή κοινοβουλευτική σύμπραξη δεν είναι απλώς θέμα εκλογικής αριθμητικής.
Αν προχωρήσει αυτή η συμμαχία, ο Σ. Φάμελλος θα έχει επιτύχει κάτι πολύ περισσότερο από μια μερική ανασύνταξη του χώρου: θα έχει κάνει το πρώτο βήμα για το νέο υπόδειγμα της σύγχρονης Αριστεράς, μακριά από τις σκιές του παρελθόντος.
Όμως, όπως κάθε ζαριά, έτσι κι αυτή ενέχει ρίσκα – πολλά και σοβαρά.
Ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει σε κρίση δομών. Οι οργανώσεις είναι αποδυναμωμένες, τα στελέχη χωρίς καθαρό ρόλο. Επίσης, αν και είναι κοντά σε πολλά, ο ΣΥΡΙΖΑ και η Νέα Αριστερά έχουν διαφορετικές ιδεολογικοπολιτικές κουλτούρες. Ποιος θα καθορίσει τον τελικό τόνο;
Τέλος, υπάρχουν και οι προσωπικές φιλοδοξίες αφού αρκετά στελέχη, κυρίως στον ΣΥΡΙΖΑ, θα δουν τη συνεργασία ως απειλή για την επιρροή τους.
Παρά τις δυσκολίες, αυτή η επιλογή είναι η μόνη πραγματική ευκαιρία για να επανέλθει το κόμμα στο προσκήνιο. Αλλιώς, θα παραμείνει εγκλωβισμένο σε παλαιούς μηχανισμούς και διαρκή εσωστρέφεια.
Αν ο Σ. Φάμελλος θέλει να πετύχει, οφείλει να φτιάξει ένα εναλλακτικό αφήγημα στον χώρο της Αριστεράς. Η πολιτική παρουσία του δεν μπορεί να είναι ουδέτερη. Πρέπει να είναι σαφής, παρεμβατική και ξεκάθαρα διακριτή. Χωρίς αυτό το στοιχείο η συνεργασία με τη Νέα Αριστερά θα είναι απλώς ένας γάμος χωρίς προίκα.
Σε περίπτωση αποτυχίας –αν η συνεργασία ναυαγήσει, αν ο ΣΥΡΙΖΑ παραμείνει βαλτωμένος, αν οι δημοσκοπήσεις δεν αποτυπώνουν βελτίωση– τότε η «απόλυση» δεν θα είναι μακριά.
Ο Α. Τσίπρας δεν θα χρειαστεί να επιστρέψει θεσμικά. Θα αρκεί μια συνέντευξη, μια διαρροή, ένα κύμα υποστήριξης από τη βάση. Η ανάγκη για «αλλαγή πλεύσης» μπορεί να παρουσιαστεί ως αίτημα των καιρών. Και τότε, ο Σ. Φάμελλος θα μείνει με τη ζαριά στο χέρι και χωρίς το κόμμα.
Είναι σαφές ότι η πολιτική δεν συγχωρεί τους δισταγμούς. Ο Σωκράτης Φάμελλος δεν έχει άλλη επιλογή παρά να παίξει την τελευταία του ζαριά. Αν κερδίσει, θα αλλάξει μερικώς το παιχνίδι. Αν χάσει, το ρολόι θα μηδενίσει – και η ιστορία θα γράψει απλώς ότι «προσπάθησε».
Η μπάλα είναι στο δικό του γήπεδο. Το αν θα τη σουτάρει ή θα την αφήσει να κυλήσει εκτός είναι δική του ευθύνη.
Στο μεταξύ, τη στιγμή που η φημολογία για το ενδεχόμενο δημιουργίας νέου κόμματος από τον Αλέξη Τσίπρα ενισχύεται, και ενώ όλα όσα ακούγονται αρχίζουν να προκαλούν αλυσιδωτές αντιδράσεις εντός του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και στη Νέα Αριστερά, μία ακόμη παρέμβαση του πρώην πρωθυπουργού έρχεται να ταράξει ακόμη περισσότερο τα νερά.
Την ερχόμενη Παρασκευή 3 Οκτωβρίου, ο πρώην πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, θα μιλήσει στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης.
Κεντρικό θέμα της εκδήλωσης θα είναι η Ευρώπη υπό το πρίσμα των πρόσφατων ραγδαίων εξελίξεων, με τίτλο «Ευρώπη: Μια ήπειρος χωρίς ηγεσία;». Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι μετά την ομιλία ο κ. Τσίπρας θα απαντήσει και σε ερωτήσεις φοιτητών του ιστορικού πανεπιστημίου. Τα μηνύματα της ομιλίας Τσίπρα μπορεί να ανοίξουν νέο κύκλο εσωστρέφειας.
