Πρωτοβουλίες που προωθούν την ταχύτερη ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αναλαμβάνει η Ελλάδα, αυξάνοντας το κύρος και την ενεργητικότητά της σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ταυτόχρονα, η Αθήνα επιδιώκει την ενίσχυση της επιρροής της σε μια περιοχή που είναι εγγύς γεωστρατηγικό της περιβάλλον και όπου διατηρεί στρατηγικά συμφέροντα και ποικίλα ενδιαφέροντα.
Το τρέχον διάστημα, τα δεδομένα του διεθνούς περιβάλλοντος είναι συγκεκριμένα: η σύρραξη στην Ουκρανία συμπληρώνει τον τρίτο της χρόνο, η κρίση στη Γάζα δεν διαφαίνεται να έχει άμεσα προοπτικές τερματισμού και η κατάσταση στη Συρία είναι αβέβαιη μετά την άνοδο του ισλαμικού καθεστώτος, το οποίο κανείς δεν γνωρίζει πώς θα κινηθεί.
Για αυτό, η διεύρυνση της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια –περιοχή όπου έλαβε χώρα ο τελευταίος πολυαίμακτος πόλεμος στην Ευρώπη προ Ουκρανικού– προσλαμβάνεται από την Αθήνα και τις Βρυξέλλες ως μια επιλογή διασφάλισης της σταθερότητας και της ευημερίας στην ευρύτερη περιοχή.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η επιστολή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προς τους Ευρωπαίους ηγέτες για την ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας, την οποία αποκάλυψε «Το Μανιφέστο» στις 18 Δεκεμβρίου στην ηλεκτρονική του έκδοση.
Εν όψει της Συνόδου Κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη στις Βρυξέλλες, στις 14 Δεκεμβρίου, ο κ. Μητσοτάκης απέστειλε στους Ευρωπαίους ομολόγους του επιστολή στην οποία υπογράμμισε τη «γεωπολιτική αναγκαιότητα» να υποστηριχθεί σταθερά ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Σερβίας.
Ο πρωθυπουργός υποστήριξε την ανάγκη ανοίγματος της Δέσμης 3 των Διαπραγματευτικών Κεφαλαίων της Σερβίας, εξηγώντας ότι πιθανή υπονόμευση της ευρωπαϊκής προοπτικής της αφήνει «τις πόρτες ορθάνοιχτες για τρίτους δρώντες που περιμένουν με αγωνία αυτήν την ευκαιρία».
«Υπάρχει», συνεχίζεται στην επιστολή, «άφθονο έδαφος –είτε πρόκειται για πολιτιστικές και θρησκευτικές συγγένειες, είτε για εμπορική, αμυντική ή οικονομική συνεργασία– το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από φορείς εκτός ΕΕ για να ασκήσουν την επιρροή τους στη Σερβία και να επηρεάσουν αρνητικά τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής».
Την πολιτική της Αθήνας για τη Σερβία υποστηρίζουν και άλλα ευρωπαϊκή κράτη με προεξάρχουσα την Αυστρία. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Μανιφέστο», κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων, παρουσιάστηκε μια επιστολή του Αυστριακού καγκελαρίου, Καρλ Νεχάμερ, στην οποία υποστηρίζονταν οι ελληνικές απόψεις.
«Δεν μπορώ παρά να αναφερθώ στα επιχειρήματα που προέβαλε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και να επαναλάβω ότι θα πρέπει να ανταποκριθούμε στη σύστασή του να ανοίξουμε την τρίτη δέσμη χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση» ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Νεχάμερ.
Μητσοτάκης και Νεχάμερ έχουν καλή προσωπική σχέση και αμφότεροι είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ). Προ ημερών, Ελλάδα και Αυστρία (μαζί με την Κύπρο) κατέθεσαν ένα non paper στην Κομισιόν αναφορικά με τον ρόλο και τις ενέργειες που πρέπει να αναλάβει η ΕΕ στο Συριακό.
Στα μέσα του περασμένου Σεπτεμβρίου, ο κ. Μητσοτάκης επισκέφθηκε την Αυστρία λίγο πριν από τις εθνικές εκλογές. Για την Αθήνα παίζει σημαντικό ρόλο η αρωγή των Αυστριακών στην κρίση του Έβρου το 2020.
Ευρώπη μέσω Αθήνας
Η δεύτερη χώρα που ήταν στο επίκεντρο της Ελλάδος στη Σύνοδο ήταν η Αλβανία. Ο κ. Μητσοτάκης χαρακτήρισε την Αθήνα «θεματοφύλακα» της ευρωπαϊκής προοπτικής των Τιράνων, τονίζοντας ότι τα ζητήματα που αφορούν την Ελληνική Εθνική Μειονότητα της Βορείου Ηπείρου εκτός από διμερή, πλέον έχουν κυρίως ευρωπαϊκή πτυχή. Με τον τρόπο αυτόν η Αθήνα υπενθυμίζει ρητά ότι η ίδια κρατά το ευρωπαϊκό κλειδί της γειτονικής χώρας.
Ο πρωθυπουργός εξέφρασε την ικανοποίησή του για την «κινητικότητα» που επιδεικνύει η Αλβανία σε ορισμένα από τα ζητήματα που αφορούν την Ελληνική Μειονότητα. Ωστόσο, σύμφωνα με αρμόδιους αξιωματούχους, η Αθήνα περιμένει περισσότερα σε ό,τι αφορά την προστασία της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας, την κατοχύρωση των περιουσιακών της δικαιωμάτων, το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού κ.λπ.
Πάγος και λάθος
Όσον αφορά το τρίγωνο Βρυξέλλες-Σκόπια-Σόφια, δεν υπήρξε καμία εξέλιξη. Η Βουλγαρία συνεχίζει να μπλοκάρει την ευρωπαϊκή πορεία των γειτόνων της, μέχρι αυτοί να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους και να συμπεριλάβουν τους Βούλγαρους πολίτες ως μειονότητα στο σύνταγμά τους.
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις εθνοτικές έριδες που αναβιώνουν στα Σκόπια, δεν προοιωνίζονται θετικές εξελίξεις για τη χώρα αυτήν. «Ήταν εσφαλμένη η επιλογή των Σκοπίων να τορπιλίσουν τις σχέσεις τους με την Αθήνα», σημείωναν άνθρωποι με άριστη γνώση των βαλκανικών δρώμενων.
