Γνωρίζουμε ότι η νέα κυβέρνηση της Ιταλίας υπό την προεδρία του Mario Draghi θα είναι σε θέση να βασιστεί σε μια μεγάλη, αν και ετερογενή, πλειοψηφία στο Σώμα και τη Γερουσία, και την ευρεία υποστήριξη της κοινής γνώμης και των μέσων ενημέρωσης. Ωστόσο, εξακολουθούμε να γνωρίζουμε πολύ λίγα για το πρόγραμμά του, περιμένοντας τον Πρόεδρο του Συμβουλίου να παρουσιάσει το περιεχόμενό του τις επόμενες ημέρες στο Κοινοβούλιο.
του Στράτου Γεραγώτη
Ορισμένες προτεραιότητες, πολύ προφανείς, υπαγορεύονται από τη δραματική κατάσταση που αντιμετωπίζει η χώρα: μια στρατηγική για τον περιορισμό των λοιμώξεων και ένα πρόγραμμα εμβολιασμού, ένα σχέδιο για την αναζωογόνηση της οικονομίας και της απασχόλησης, ορισμένες μεταρρυθμίσεις (δικαιοσύνη, δημόσια διοίκηση, ενεργές πολιτικές εργασίας). Ο ανταγωνισμός για κάποιο χρονικό διάστημα ζητήθηκε εκτεταμένα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι προφανές ότι οι εγχώριες πολιτικές δεσμεύσεις θα κυριαρχήσουν ιδιαίτερα τις πρώτες εβδομάδες και μήνες.
Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική και τη διεθνή θέση, φαίνεται να είναι προφανής η σταθερή θέση του νέου εκτελεστικού στο φιλοευρωπαϊκό και ατλαντικό στρατόπεδο. Υπό αυτήν την έννοια, όχι μόνο η φιγούρα και τα πεπραγμένα του Mario Draghi, αλλά και οι σαφείς ενδείξεις του Προέδρου της Δημοκρατίας και η θέση των κομμάτων που θα στηρίξουν την κυβέρνηση αποτελούν εγγύηση. Συμπεριλαμβανομένης της Λεγκας , η οποία φαίνεται να έχει εγκαταλείψει τους αντιευρωπαϊκούς πολυμερούς τόνους της , και αποφάσισε να εμπλέξει τρεις από τους λιγότερο συμβιβασμένους εκφραστές του με τη γραμμή κυριαρχίας στην εκτελεστική εξουσία.
Τούτου λεχθέντος, η κύρια και πιο επείγουσα δέσμευση θα είναι ο ορισμός του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας , το οποίο θα επιτρέψει στην Ιταλία να έχει πρόσβαση στα κεφάλαια (περισσότερα από 209 δισεκατομμύρια ευρώ) του Προγράμματος Ανάκαμψης Επόμενης Γενιάς της ΕΕ , των οποίων η ανάπτυξη είχε προκαλέσει την πτώση της κυβέρνησης Conte bis. Η ποιότητα αυτού του Σχεδίου θα μετρηθεί στην πραγματικότητα από την ικανότητα του εθνικού συστήματος να σχεδιάσει την ανάκαμψη βάσει ενός στρατηγικού οράματος και να είναι σε θέση να δαπανήσει αποτελεσματικά τα ευρωπαϊκά κονδύλια που είναι γενναιόδωρα διαθέσιμα στην Ιταλία. Αλλά ακριβώς για αυτόν τον τελευταίο λόγο, θα είναι επίσης και ένα τεστ αξιοπιστίας της κυβέρνησης έναντι της Ευρώπης. Αφού έλαβε γρήγορα από το Κοινοβούλιο την επικύρωση της απόφασης σχετικά με τους νέους «ιδίους πόρους» του προϋπολογισμού της ΕΕ (του οποίου η έναρξη ισχύος είναι η προϋπόθεση για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αρχίσει να εκδίδει τα κοινά ομόλογα που είναι απαραίτητα για τη χρηματοδότηση του σχεδίου ανάκαμψης), η κυβέρνηση θα πρέπει να εγκρίνει, έως τα τέλη Απριλίου, ένα σχέδιο οργανικών μέτρων σύμφωνα με τους στόχους αειφορίας και ψηφιοποίησης που έχουν καθοριστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό το σχέδιο θα πρέπει επίσης να περιέχει ενδείξεις για τη διακυβέρνησή του και για τις μεθόδους εφαρμογής των διαφόρων μέτρων, αλλά και για τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να συνοδεύουν τις επενδύσεις, για τις οποίες η ΕΕ έχει ζητήσει από καιρό από την Ιταλία απαντήσεις. Γνωρίζοντας ότι, λόγω του μεγέθους των πόρων που διατίθενται στην Ιταλία (μακράν ο μεγαλύτερος δικαιούχος), αποτελει ακριβώς την αυξημένη υποχρέωση της Ιταλίας να καθορίσει και να εφαρμόσει ένα αξιόπιστο και αποτελεσματικό Εθνικό Σχέδιο που θα κρίνει και εν πολλοίς την επιτυχία ή την αποτυχία του ΕΕ επόμενης γενιάς.
Στην Ευρώπη, ο Draghi είναι γνωστός και χαίρει εκτίμησης . Οι ικανότητες και οι ηγετικές του δεξιότητες είναι αναμφισβήτητες . Η παρουσία του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά, ειδικά σε μια φάση κατά την οποία η πολιτική παραβολή της Γερμανίδας Καγκελάριου Άνγκελα Μέρκελ τελειώνει, καθώς για τον Γάλλο πρόεδρο Εμμανουήλ Μακρόν πλησιάζει η προθεσμία για την προεδρία το 2022 και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι τώρα μια τρίτη χώρα. Η συνεισφορά του Draghi θα μπορούσε να είναι μια αποφασιστική συνεισφορά για να διασφαλιστεί ότι η ΕΕ είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί την επιτυχία της επόμενης γενιάς ΕΕ για την επίτευξη και των άλλων στόχων: από την εφαρμογή της Πράσινης Συμφωνίας, έως την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς με νέους κανόνες για τη φορολογία, από την μεταρρύθμιση των κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας, στην υλοποίηση του στόχου της στρατηγικής αυτονομίας. Δεν πρέπει να υπάρχουν προβλήματα στις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ακόμη περισσότερο μετά την εγκαθίδρυση στην Ουάσιγκτον μιας δημοκρατικής διοίκησης πιο προσεκτικής και ανοιχτής στις σχέσεις με τους Ευρωπαίους συμμάχους. Και εκεί ο Draghi είναι επίσης γνωστός και εκτιμάται στο εξωτερικό. Ωστόσο, θα ήταν λάθος για την κυβέρνηση να πιστεύει ότι δεν θα υπάρξουν δυσκολίες με τον Joe Biden και στον Λευκό Οίκο. Ειδικότερα, θα είναι απαραίτητο να παρακολουθεί το ζήτημα των σχέσεών με την Κίνα, έχοντας επίγνωση ότι ακόμη και η νέα διοίκηση θα συνεχίσει να θεωρεί την Κίνα ως στρατηγικό ανταγωνιστή και ως παράγοντα κινδύνου για την ασφάλεια της Δύσης. Και παρόμοια προσοχή πρέπει να δοθεί στις σχέσεις της ιταλιας με τη Ρωσία, ώστε να μην διατρέχει τον κίνδυνο να θεωρηθεί πολύ φιλική προς μια χώρα την οποία η Ουάσιγκτον θα εξετάσει με μεγαλύτερη σοβαρότητα, επειδή είναι υπεύθυνη για συστηματικές παραβιάσεις αρχών και αξιών στη Δύση.
Στη Μεσόγειο, η κυβέρνηση Ντράγκι αναμένεται να έχει μεγαλύτερο πρωταγωνιστικό και πιο προληπτικό ρόλο, ειδικά σε ό, τι αφορά τους τομείς της κρίσης που αποτελούν μια πιο άμεση απειλή για προφανή εθνικά συμφέροντα, ξεκινώντας από τη Λιβύη. Προφανώς δεν πρόκειται για ανάληψη μη ρεαλιστικών και απομονωμένων πρωτοβουλιών. Εδώ θα πρέπει να εργαστούν, με γνώμονα τα δικά τους μέσα, και σε συμφωνία με τους ευρωπαίους εταίρους και άλλους συμμάχους , για να δημιουργήσουν συνθήκες σταθερότητας και να αποτρέψουν τη Ρωσία και την Τουρκία από το να δημιουργήσουν τις δικές τους μόνιμες σφαίρες επιρροής στην περιοχή. Ωστόσο, σε μια περιοχή τόσο αποφασιστική για την Ιταλία, η κυβέρνηση δεν πρέπει να υπαγορεύεται αποκλειστικά, και από καιρό σε καιρό, από νόμιμες τομεακές ανησυχίες: από τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, στον ενεργειακό εφοδιασμό, στα οικονομικά και εμπορικά συμφέροντα. Τέλος, το 2021 η Ιταλία έχει, για πρώτη φορά, την ευθύνη της Προεδρίας της G20 , της οποίας ο ρόλος της αποφασιστικός για τον καθορισμό της ατζέντας και τον προσδιορισμό των προτεραιοτήτων. Οι επόμενοι μήνες μπορούν επομένως να είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για την προώθηση της διεθνούς συνεργασίας σε σημαντικό αριθμό τομέων, σε μια κατάσταση που είναι από πολλές απόψεις εξαιρετική. Και σε αυτό το μέτωπο, η παρουσία του Draghi στο Palazzo Chigi μπορεί να κάνει τη διαφορά εκμεταλλευόμενος την ευκαιρία της G20 όχι μόνο να διαχείριση , αλλά πάνω απ ‘όλα για την επίτευξη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων σύμφωνα με τον στόχο επανέναρξης της πολυμέρειας και της προώθησης των συμφερόντων της Ιταλίας.
*Ο Στράτος Γεραγώτης, Διδάκτωρ Παν/μιου των Βρυξελλών, τ. Καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο Παν/μιο της Pavia της Ιταλίας
