Υπάρχει μία ολοένα αυξανόμενη συνειδητοποίηση των μακροπρόθεσμων τρωτών σημείων που ελλοχεύουν για την παγκόσμια οικονομία, ένα σημαντικό κομμάτι των οποίων έχει να κάνει με τους τομείς που σχετίζονται με την ψηφιακή τεχνολογία και το ανθρώπινο κεφάλαιο/ δυναμικό. Σε αντίθεση με τους «μαύρους κύκνους» και τους «γνωστούς-αγνώστους» -όπως η κλιματική αλλαγή-, αυτά τα εύθραυστα και ευαίσθητα θέματα τα οποία σχετίζονται με την ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου είναι, τουλάχιστον πιο εύκολα στη διαχείριση και περισσότερο τροποποιήσιμα στο ρυθμό εξασθένησης μέσω συντονισμένων οικονομικών πολιτικών και στρατηγικών που απευθύνονται σε μακροπρόθεσμες επείγουσες καταστάσεις βιωσιμότητας.
Το σοκ της πανδημίας αλλάζει τους τρόπους με τους οποίους αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο και με τον οποίο αναλύουμε τη μελλοντική πορεία ανάπτυξης, Η επιμονή της πανδημίας του Covid πιθανότατα θα τονίσει αυτή την μεταμόρφωση και η κυριαρχία της «πράσινης ατζέντας» φέτος είναι μόνο μία όψη αυτών των αλλαγών.
Η έρευνα αγοράς καθώς επίσης και οι πολυάριθμοι κύκλοι διανοούμενων θα αναδιαμορφώσουν τους χρονικούς ορίζοντες και τα κύρια θέματα της ανάλυσης. Περισσότερη και πιο έντονη προσοχή στους μακροπρόθεσμους κινδύνους και τις ευθραυστότητες είναι πολύ πιθανό να λάβει ισχυρότερη προβολή ,με ιδιαίτερη διερευνητική ματιά να συμφωνείται στους παράγοντες αντίκτυπου υψηλού ρίσκου, η οποία έχει μία -καθόλου αμελητέας σημασίας- πιθανότητα υλοποίησης μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα .Εκτός από τους κινδύνους της υπερθέρμανσης του πλανήτη, άλλοι σημαντικοί παράγοντες κινδύνου συμπεριλαμβάνουν την αύξηση των εργατικών ελλείψεων, κυρίως σε περιοχές όπου σχετίζονται με την ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου/δυναμικού.
Ο αντίκτυπος της πανδημίας του Covid στην αγορά θα έχει μακροπρόθεσμες επιπλοκές, με τα «αποτελέσματα της υστέρησης» να παρατηρούνται και στους τομείς υψηλής εξειδίκευσης και σε αυτούς με χαμηλό εισόδημα της αγοράς εργασίας. Ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που επηρέασε την παγκόσμια αγορά εργασίας ήταν η μείωση των μεταναστευτικών ροών, η οποία οδήγησε στην επιδείνωση της έλλειψης εργατικού δυναμικού σε πολλές χώρες οι οποίες δέχονταν μετανάστες, όπως η Ρωσία. Υπήρχε επίσης ένα σημαντικό πλήγμα το οποίο δόθηκε από την πανδημία στους τομείς της ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού όπως η εκπαίδευση και η περίθαλψη, κάτι το οποίο-με τη σειρά του- επιδείνωσε τις ανισορροπίες και τις ελλείψεις σε αυτούς τους τομείς. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) αυτές οι ελλείψεις αγγίζουν τα 9,9 εκατομμύρια σε ιατρούς, νοσοκόμες και μαίες παγκοσμίως μέχρι το 2030.
Στην Ευρώπη, αν και ο αριθμός των ιατρών και νοσοκόμων έχει αυξηθεί γενικά περίπου στο 10% μέσα στα τελευταία 10 χρόνια, αυτή η αύξηση μοιάζει να είναι ανεπαρκής στο να καλύψει τις ανάγκες του μεγαλύτερου-ηλικιακά -πληθυσμού. Ταυτόχρονα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επισημαίνει τις -καθόλου αμελητέες- ανισότητες , αναφορικά με την διαθεσιμότητα ιατρών και νοσοκόμων ανάμεσα στις χώρες, όπου υπάρχει πενταπλάσιος αριθμός ιατρών σε κάποιες χώρες εν συγκρίσει με κάποιες άλλες. Αυτή η κατάσταση σχετικά με το νοσηλευτικό προσωπικό είναι ακόμη πιο έντονη, καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι κάποια κράτη διαθέτουν 9 φορές λιγότερο νοσηλευτικό προσωπικό σε σύγκριση με άλλες.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες πολύ ουσιαστικές ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό στον τομέα της υγείας είναι αναμενόμενες, με τα μέτρα κατά της κρίσης να αποτυγχάνουν να ανατρέψουν ουσιαστικά τις πληγές του εθνικού συστήματος υγείας. Συγκεκριμένα, τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν από τον Σύνδεσμο Αμερικανικών Ιατρικών Κολλεγίων (Association of American Medical Colleges), επισημαίνουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να δουν μία έλλειψη που να κυμαίνεται από 37.800 και 124.000 ιατρούς μέχρι το 2034,συμπεριλαμβανομένου βασικού και εξειδικευμένου προσωπικού.
Τα χτυπήματα τα οποία υπέστη η παγκόσμια εκπαίδευση δεν ήταν λιγότερο αξεπέραστα. Επηρέασαν κατά κύριο λόγο τη νεότερη γενιά παγκοσμίως-σύμφωνα με την UNESCO, “περισσότεροι από 1,5 δισεκατομμύρια μαθητές και νέοι σε όλο τον πλανήτη έχουν επηρεαστεί από το κλείσιμο των σχολείων και των πανεπιστημίων λόγω της πανδημίας του Covid-19”. Στην κορυφή αυτών των δυσμενών συνεπειών που αφορούν τη νέα γενιά (βλέπε Box 1), υπάρχει επίσης το ευρύ «εκπαιδευτικό κενό», δηλαδή μία παγκόσμια έλλειψη άρτια εκπαιδευμένων εκπαιδευτικών. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Στατιστικής της UNESCO(UNESCO Institute for Statistics (UIS), «69 εκατομμύρια εκπαιδευτικοί πρέπει να στρατολογηθούν για να επιτευχθεί η παγκόσμια πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση μέχρι το 2023».
Εκτός από τις ευρύτερες τρωτότητες για την παγκόσμια οικονομία που πηγάζουν από την υποτίμηση του “ανθρώπινου κεφαλαίου”, η έλλειψη ικανότητας είναι πολύ σημαντικός παράγοντας ο οποίος πιθανότατα να αυξήσει την πιθανότητα των κύριων μακροπρόθεσμων κινδύνων. Το παραπάνω ίσως σχετίζεται με τομείς όπως η έλλειψη συνδεσιμότητας και αναπτυξιακής δομής, διακοπές στην ενέργεια/ηλεκτρισμό και ασφάλεια του κυβερνοχώρου.
Τα εμπόδια στην συνδεσιμότητα και η απόσταση ίσως γίνουν ολοένα και περισσότερο πιο δύσκολα εν μέσω της πανδημίας και του ανεξέλεγκτου προστατευτισμού. Οι επενδυτικές ανάγκες αυξάνονται αποτελεσματικά πέρα από τα ήδη -αρκετά μεγάλα-δομικά κενά. Ο οργανισμός The Global Infrastructure Hub προβλέπει ένα παγκόσμιο δομικό κενό της τάξης των 15 τρισεκατομμυρίων δολαρίων μέχρι το 2040,αντιπροσωπεύοντας το 16% των συνολικών αναγκών. Αυτά τα κενά στο δίκτυο παγκόσμιας συνδεσιμότητας πιθανότατα να επιδεινώσουν περαιτέρω την τρωτότητα που συνδέεται με την διαταραχή σε παγκόσμιες και τοπικές αλυσίδες αξιών.
Αναφορικά με την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, σύμφωνα με μία έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2020 από τον ISC, υπάρχουν 879,000 επαγγελματίες στο χώρο της ασφάλειας του κυβερνοχώρου στο εργατικό δυναμικό των Ηνωμένων Πολιτειών και ανάγκη για άλλους 359,000 εργαζόμενους, ενώ ,σε παγκόσμιο επίπεδο, οι ελλείψεις ξεπερνούν τις 3.1 εκατομμύρια κενές θέσεις εργασίας. Επιπλέον, σύμφωνα με το “the US Bureau of Labor Statistics projects “το επάγγελμα του αναλυτή ασφάλειας πληροφοριών φαίνεται να είναι το 10° γρηγορότερα αναπτυσσόμενο επάγγελμα την επόμενη δεκαετία, με ποσοστό πρόσληψης που θα αγγίζει το 31% συγκρινόμενο με την αύξηση ποσοστών πρόσληψης στα υπόλοιπα επαγγέλματα η οποία θα αγγίζει το 4%”.
Τελικά , αρχίζουν και γίνονται ολοένα και πιο κατανοητές οι μακροπρόθεσμες τρωτότητες που ελλοχεύουν για την παγκόσμια οικονομία, σημαντικό μέρος των οποίων άπτονται των τομέων της ψηφιακής τεχνολογίας και του ανθρώπινου κεφαλαίου/δυναμικού. Κάποια από αυτά τα ρίσκα μπορούν κάλλιστα να επισημάνουν τα χαρακτηριστικά της «υψηλών επιπτώσεων/καθόλου αμελητέας σημασίας πιθανότητας» τα οποία τονίστηκαν αναφορικά με τους παγκόσμιους κινδύνους όπως η κλιματική αλλαγή. Σε αντίθεση με τους “μαύρους κύκνους” και τους “γνωστούς αγνώστους” όπως η κλιματική αλλαγή ,αυτά τα εύθραυστα και ευαίσθητα θέματα τα οποία άπτονται της ανάπτυξης ανθρώπινου κεφαλαίου/δυναμικού είναι- τουλάχιστον- περισσότερο εύκολα στη διαχείρισή τους και υποκείμενα σε άμβλυνση/επίλυση μέσω συντονισμένων οικονομικών πολιτικών και στρατηγικών που απευθύνονται σε μακροπρόθεσμες επείγουσες καταστάσεις βιωσιμότητας.
*O Έρολ Ούσερ (Erol User) είναι πρόεδρος και CEO της USER HOLDİNG. Επιχειρηματίας και φιλάνθρωπος, πρόκειται έναν από τους καινοτόμους παίκτες της επιχειρηματικής τουρκικής σκηνής. Η USER HOLDİNG είναι επενδυτική τραπεζική εταιρεία που προσφέρει συμβουλευτικές υπηρεσίες τόσο σε τουρκικές όσο και διεθνείς εταιρείες.
