Σχεδόν το ένα τρίτο των εφήβων στην Ελλάδα έχει εμπλακεί σε βίαιο καβγά το τελευταίο διάστημα, ενώ το 8,4% το έχει επαναλαβεί τουλάχιστον τρεις φορές. Αυτά είναι τα βασικά ευρήματα της πανελλήνιας έρευνας του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής με θέμα «Βίαιοι Καβγάδες και Εκφοβισμός στους Εφήβους».
Στην έρευνα που «φωτογραφίζει» τι συνέβαινε το 2022 συμμετείχαν 6.250 μαθητές και μαθήτριες ηλικίας 11, 13 και 15. Όπως προέκυψε, τα ποσοστά εμπλοκής σε βίαιους καυγάδες στην Ελλάδα, είναι κοντά ή και χαμηλότερα από τον μέσο όρο των άλλων χωρών που συμμετέχουν στο ίδιο ερευνητικό πρόγραμμα. Επιπλέον, μειώνονται διαχρονικά όπως ακριβώς παρατηρείται και σε άλλες χώρες.
Σύμφωνα με τις αναλύσεις των αποτελεσμάτων, οι 15χρονοι έφηβοι που έχουν πρόσφατα εμπλακεί σε βίαιο καυγά στην Ελλάδα είναι πιθανότερο να είναι αγόρια, να ανήκουν σε αναδομημένες οικογένειες, να ασκούνται συχνά, να καταναλώνουν συχνά ενεργειακά ποτά, να κοιμούνται λιγότερο (κορίτσια), να καπνίζουν ή να ατμίζουν, να έχουν κάνει χρήση κάνναβης, να έχουν ήδη ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή, να το έχουν σκάσει από το σπίτι και να έχουν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας. Στο προφίλ των εφήβων αυτών τείνουν επίσης να υπάρχουν το άγχος, η κοπάνα από το σχολείο, η χαμηλή υποστήριξη από το φιλικό περιβάλλον και η άποψη ότι η περίοδος του COVID-19 είχε αρνητικό αντίκτυπο στη ζωή τους.
Σχολικός εκφοβισμός και ηλεκτρονικός εκφοβισμός
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της έρευνας, ένας στους οκτώ (12,1%) εφήβους στην Ελλάδα έχει πολύ πρόσφατα συμμετάσχει σε εκφοβισμό άλλου μαθητή ή μαθήτριας και σε ποσοστό 7,1% έχουν κάνει ηλεκτρονικό εκφοβισμό. Επιπλέον, σχεδόν ένας στους 4 (22,1%) αναφέρει ότι υπήρξε θύμα εκφοβισμού στο σχολείο και ένας στους 10 (9,5%) ηλεκτρονικά.
Τα είδη εκφοβισμού που αναφέρονται συχνότερα από τα θύματα σχολικού εκφοβισμού είναι η διάδοση ψεμάτων και φημών, ο αποκλεισμός από παρέες και δραστηριότητες και τα προσβλητικά ή υποτιμητικά αστεία, σχόλια ή χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου.
Σε χαμηλότερα ποσοστά αναφέρεται θυματοποίηση μέσω σωματικής βίας ή με τη μορφή άσχημων χαρακτηρισμών για την εθνικότητα ή τη θρησκεία. Όπως και με τους βίαιους καβγάδες, τα αγόρια είναι σε υψηλότερο ποσοστό θύτες εκφοβισμού, συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρονικού. Ωστόσο, τα θύματα εκφοβισμού είναι εξίσου αγόρια και κορίτσια.
Τα ποσοστά εκφοβισμού οποιασδήποτε μορφής είναι στην Ελλάδα χαμηλότερα του μέσου όρου διεθνώς, ενώ στην περίπτωση του σχολικού εκφοβισμού παρουσιάζει επιπλέον μείωση την τελευταία δωδεκαετία. Ωστόσο, αυξάνεται την τελευταία οκταετία το ποσοστό της θυματοποίησης στο σχολείο ενώ, επιπλέον από το 2018 στο 2022 έχει διπλασιαστεί και το ποσοστό των θυτών και των θυμάτων ηλεκτρονικού εκφοβισμού. Σε συνδυασμό, τα παραπάνω καταδεικνύουν τη σημασία της ενίσχυσης των παρεμβάσεων που γίνονται στα σχολεία, αλλά και της δουλειάς ξεχωριστά με τα παιδιά και τους γονείς τους για την καλλιέργεια δεξιοτήτων, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη χρήση των ψηφιακών μέσων επικοινωνίας.
