Η επίσκεψη Ερντογάν στην Ιταλία και οι συνομιλίες του με τη Μελόνι επιβεβαίωσαν την πρόθεση των δύο πλευρών να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στον στρατηγικό τομέα της αμυντικής βιομηχανίας.
Το γεγονός αυτό αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα υπό το φως της εξαγοράς της ιταλικής Piaggio Aerospace –παραγωγού αεροπορικών και μη επανδρωμένων συστημάτων– από την τουρκική Baykar, εταιρεία που έχει ταυτιστεί με την τουρκική τεχνολογία UAV και ανήκει στον γαμπρό του Ερντογάν, Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ.
Η Τουρκία, έτσι, αποκτά μερίδιο στη βιομηχανική αλυσίδα της ευρωπαϊκής άμυνας, δημιουργώντας εύλογους προβληματισμούς για το αν πρόκειται για νέο δίαυλο διείσδυσης στην αρχιτεκτονική ασφαλείας της γηραιάς ηπείρου.
Η εξαγορά της Piaggio Aerospace από την Baykar μπορεί να ερμηνευθεί ως διάσωση μιας στρατηγικής εταιρείας ή ως επέκταση της τουρκικής επιρροής μέσω του ιδιωτικού τομέα. Το ερώτημα που ανακύπτει είναι κατά πόσο επιτρέπεται –και αν είναι επιθυμητή– η πρόσβαση τουρκικών συμφερόντων σε τεχνολογίες που αφορούν την ευρωπαϊκή άμυνα.
Η Ιταλία φαίνεται να έχει δώσει την πολιτική της έγκριση. Ωστόσο, η απόφαση αυτή ενδέχεται να προκαλέσει αντιδράσεις στην ΕΕ, καθώς εγείρει ζητήματα διαφάνειας, εξάρτησης και ελέγχου τεχνολογίας διπλής χρήσης (Κανονισμός 2021/821).
Η Ιταλία και η Τουρκία συγκλίνουν στρατηγικά υπό όρους, που συνδυάζουν γεωπολιτικά, τεχνολογικά και οικονομικά κριτήρια. Η Αγκυρα προσφέρει τεχνογνωσία και δυναμισμό, ενώ η Ρώμη αναζητά εταίρους εκτός των παραδοσιακών δυτικών κύκλων, για να ενισχύσει την αμυντική βιομηχανία της. Αν και η PESCO (Permanent Structured Cooperation) και άλλοι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί δεν προβλέπουν επισήμως την ενσωμάτωση τρίτων χωρών, η πραγματικότητα επιβάλλει ένα πιο ευέλικτο και ρεαλιστικό μοντέλο συνεργασίας.
Η στρατηγική επένδυση της Baykar στην Ιταλία και η πολιτική σύμπλευση Ερντογάν-Μελόνι δημιουργούν νέο τοπίο στις ευρωτουρκικές σχέσεις, ειδικά στον τομέα της άμυνας. Αν η συνεργασία αποδειχθεί σταθερή και επωφελής για αμφότερες τις πλευρές, ενδέχεται να ανοίξει τον δρόμο για μια λειτουργική σύγκλιση, χωρίς θεσμική ένταξη.
Για πολλούς, αυτό αποτελεί ρίσκο. Η Αγκυρα έχει εμπλακεί σε ενέργειες που αμφισβητούν τις ευρωπαϊκές αρχές... Επιπλέον, οι προκλήσεις και οι απειλές κατά Ελλάδας και Κύπρου παραμένουν ενεργές.
Το στοίχημα, λοιπόν, για την Ευρώπη, μετά την εκλογή Τραμπ, είναι να γίνει αμυντικά αυτόνομη από τις ΗΠΑ. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, όπως είπε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο Συνέδριο του ΕΛΚ, το ζητούμενο δεν είναι να δημιουργήσει νέες εξαρτήσεις από τρίτες χώρες, όπως την Τουρκία. Υπονομεύοντας, ταυτόχρονα, η Ευρώπη την ασφάλειά της και τις θεμελιώδεις αξίες της, θα προσθέσουμε εμείς.
