Στις 25 Ιουνίου θα κληθούν, όπως φαίνεται, εκ νέου στις κάλπες οι ψηφοφόροι, με την προκήρυξη των επόμενων εκλογών να τοποθετείται την ερχόμενη Δευτέρα, 29 Μαΐου. Η νέα προεκλογική περίοδος μπορεί να είναι από 22 ημέρες έως έναν μήνα.
Οι δεύτερες εκλογές θα διεξαχθούν με το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής και οι βουλευτές θα προκύψουν όχι με σταυρό προτίμησης από τους ψηφοφόρους, αλλά με βάση τη λίστα των υποψηφίων που θα καταρτίσουν τα κόμματα βάσει -ως είθισται- των αποτελεσμάτων των εκλογών της 21ης Μαΐου, στις οποίες η Νέα Δημοκρατία κατέγραψε σαρωτική νίκη με 12 μονάδες διαφορά από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Στις νέες εκλογές οι Έλληνες του εξωτερικού θα έχουν τη δυνατότητα να ψηφίσουν για δεύτερη φορά. Επίσης αναμένεται να προστεθούν περίπου 7.000 νέοι ψηφοφόροι, οι οποίοι έκαναν ετεροχρονισμένα την αίτηση εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους και πλέον, εφόσον πληρούν τα κριτήρια, θα συμπεριληφθούν κανονικά στις νέες λίστες του υπουργείου Εσωτερικών.
Παράλληλα, όσοι Έλληνες του εξωτερικού είδαν την αίτησή τους να απορρίπτεται, έχουν δικαίωμα να υποβάλουν ένσταση για να συμπεριληφθούν στους εκλογικούς καταλόγους έως τις 26 Μαΐου.
Ωστόσο, στενά είναι τα περιθώρια για τους Έλληνες που ψήφισαν στο εξωτερικό και πλέον επιθυμούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα στην Ελλάδα. Οι σχετικές διαδικασίες θα πρέπει να ολοκληρωθούν το αργότερο μέχρι την Παρασκευή 26 Μαΐου, εφόσον η προκήρυξη για τη διεξαγωγή των νέων εκλογών γίνει τη Δευτέρα, 29 Μαΐου.
Ειδικότερα, μέχρι την προσεχή Παρασκευή, οι Έλληνες που ψήφισαν στο εξωτερικό έχουν το δικαίωμα να κάνουν διαγραφή ή αναστολή. Η διαγραφή αφορά για παράδειγμα όσους ψήφισαν ως παροδικοί επισκέπτες στη Λιθουανία την οποία επισκέφθηκαν για τον αγώνα του Ολυμπιακού και στις επόμενες εκλογές θα βρίσκονται στην Ελλάδα. Η αναστολή αφορά στους ψηφοφόρους που θέλουν να ψηφίσουν στην Ελλάδα μόνο στις εκλογές του Ιουνίου, ωστόσο επιθυμούν να παραμείνουν εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους του εξωτερικού. Οι αιτήσεις διαγραφής και αναστολής ή οι ενστάσεις μπορούν να γίνονται στην πλατφόρμα apodimoi.gov.gr.
Όσοι Έλληνες θελήσουν τώρα να ξεκινήσουν τη διαδικασία εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους του εξωτερικού, δεν θα έχουν δικαίωμα συμμετοχής στις εκλογές της 25ης Ιουνίου, καθώς σύμφωνα με το άρθρο 101 του Ν. 5003/2022 (Α΄230), εγγραφές ή μεταβολές αιτήσεων που γίνονται σε χρονικό διάστημα μικρότερο των 12 ημερών πριν από την προκήρυξη των εκλογών θα καταχωρίζονται στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού μετά τη διενέργεια των εκλογών.
Οι εκλογές της 21ης Μαΐου
Σημειώνεται ότι στις προηγούμενες εκλογές ψήφισαν για πρώτη φορά περίπου 22 χιλιάδες Έλληνες του εξωτερικού αλλά και περισσότεροι από 400.000 νέοι ηλικίας 17-21 ετών. Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, δικαίωμα ψήφου στις εθνικές εκλογές είχαν όλοι οι Έλληνες πολίτες από την ηλικία των 17 ετών και άνω, δηλαδή όσοι γεννήθηκαν μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 2006.
Στην Ελλάδα, οι ψηφοφόροι ενημερώνονται ψηφιακά για το πού ψηφίζουν. Στον ειδικό ιστότοπο, gov.gr, ο ψηφοφόρος μπορεί να εισάγει τα στοιχεία του (Επίθετο, όνομα, όνομα πατέρα, όνομα μητέρας και χρονολογία γέννησης) και να δει άμεσα το εκλογικό τμήμα στο οποίο θα ψηφίσει. Μάλιστα υπάρχει και χάρτης με την ακριβή θέση του εκλογικού τμήματος. Υπενθυμίζεται ότι μέσα από τη σελίδα του υπουργείου Εσωτερικών (https://mpp.ypes.gov.gr) οι πολίτες μπορούν να μάθουν με λίγα κλικ που ψηφίζουν.
Πώς ψηφίζουμε
Οι εκλογείς πρέπει να έχουν μαζί τους την αστυνομική τους ταυτότητα ή τη σχετική προσωρινή βεβαίωση της αρμόδιας αρχής ή το διαβατήριό τους ή την άδεια οδήγησης ή το ατομικό βιβλιάριο υγείας. H αναγνώριση των εκλογέων μπορεί να γίνει και με χρήση της ψηφιακής ταυτότητας.
Οι ετεροδημότες ψηφίζουν στον τόπο διαμονής τους, εφόσον είχαν υποβάλει σχετική αίτηση έως την 28η Φεβρουαρίου 2023 και περιελήφθησαν σε ειδικούς εκλογικούς καταλόγους. Στην περίπτωση αυτή, πριν από το όνομα κάθε ετεροδημότη στους βασικούς εκλογικούς καταλόγους, υπάρχει η ένδειξη Ε. Στους εκλογείς αυτούς, απαγορεύεται να ψηφίσουν στο δήμο, στους βασικούς εκλογικούς καταλόγους του οποίου είναι εγγεγραμμένοι.
Οι άνδρες της φρουράς των εκλογικών τμημάτων και του λοιπού στρατιωτικού προσωπικού, καθώς και προσωπικού των Σωμάτων Ασφαλείας, που διατίθεται για τις ανάγκες των εκλογών ή μετακινείται για άλλους υπηρεσιακούς λόγους, ψηφίζουν σε εκλογικό τμήμα του δήμου, όπου εκτελούν διατεταγμένη υπηρεσία.
Με ειδική διάταξη προβλέπεται για πρώτη φορά η διαμόρφωση χώρου υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα για τα εκλογικά τμήματα που δεν βρίσκονται σε ισόγειο όροφο και δεν πληρούν τα κριτήρια προσβασιμότητας τους.
Οι πολίτες θα επιδεικνύουν τα στοιχεία της ταυτότητάς τους στον αρμόδιο δικαστικό αντιπρόσωπο του εκλογικού τμήματος, ο οποίος θα επαληθεύσει την εγγραφή του εκλογέα στον εκλογικό κατάλογο και θα βεβαιώνει την ταυτοπροσωπία. Στη συνέχεια, θα προσέρχεται στον χώρο υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα έχοντας μαζί του όλα τα ψηφοδέλτια, ένα ακόμη λευκό, καθώς και έναν φάκελο με σφραγίδα και μονογραφή για την εισαγωγή του ψηφοδελτίου.
Στο χώρο του παραβάν αποκλειστική πρόσβαση θα έχει ο εκλογέας, ενώ εφόσον κριθεί απαραίτητο θα μπορεί να τον συνοδεύσει είτε ο δικαστικός αντιπρόσωπος είτε ο συνοδός του εκλογέα παρουσία του δικαστικού αντιπροσώπου. Ο τελευταίος θα βοηθά στην έκφραση της επιθυμίας ψήφου του ατόμου ΑμεΑ, με απόλυτη διακριτικότητα, εχεμύθεια και μυστικότητα. Επιπλέον, επιτρέπεται και η είσοδος σκύλων βοηθείας.
Τέλος, κατά την έξοδο του εκλογέα από το παραβάν, ο δικαστικός αντιπρόσωπος θα παραλαμβάνει τον φάκελο που περιέχει το επιλεγμένο ψηφοδέλτιο και το μεταφέρει στο αντίστοιχο εκλογικό τμήμα όπου είναι εγγεγραμμένος να ψηφίσει ο εκλογέας και τον ρίχνει στην κάλπη, ενώ ενημερώνει τον εκλογικό κατάλογο και την αρμόδια εφορευτική επιτροπή.
Τι γίνεται με τις εκλογικές άδειες
Δικαίωμα ειδικής εκλογικής άδειας λαμβάνουν οι ιδιωτικοί υπάλληλοι ώστε να μπορέσουν να ψηφίσουν. Ο αριθμός των ημερών αδείας που καλύπτει τον απολύτως αναγκαίο χρόνο για τη μετάβαση των εργαζομένων στον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος και την επιστροφή τους, καθορίζεται ως εξής:
Α. Για τους μισθωτούς με καθεστώς εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας:
α) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 100-200 χιλιομέτρων, χορηγείται άδεια μιας (1) εργάσιμης ημέρας.
β) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 201-400 χιλιομέτρων, χορηγείται άδεια 2 εργάσιμων ημερών.
γ) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 401 χιλιομέτρων και άνω χορηγείται άδεια 3 (3) εργασίμων ημερών, εφόσον μετακινηθούν οδικώς, με βάση την υπεύθυνη δήλωσή τους.
δ) Σε όσους μετακινηθούν από και προς νησιά για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, ο αριθμός των ημερών αδείας που χορηγείται θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες μετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια στις περιπτώσεις αυτές, να υπερβαίνει τις 3 εργάσιμες ημέρες.
Β. Για τους μισθωτούς με καθεστώς πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας:
α) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 200-400 χιλιομέτρων, χορηγείται άδεια 1 εργάσιμης ημέρας
β) Σε όσους μετακινηθούν σε απόσταση 401 χιλιομέτρων και άνω, χορηγείται άδεια 2 εργάσιμων ημερών, εφόσον μετακινηθούν οδικώς, με βάση υπεύθυνη δήλωσή τους
γ) Σε όσους μετακινηθούν από και προς νησιά για τα οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, ο αριθμός των ημερών αδείας που χορηγείται θα εξετάζεται κατά περίπτωση, ανάλογα με την απόσταση και τις ειδικές συνθήκες μετακίνησης, χωρίς ωστόσο η άδεια στις περιπτώσεις αυτές, να υπερβαίνει τις 3 εργάσιμες ημέρες.
3. Για όσους εκ των μισθωτών, η Κυριακή 21 Μαΐου (ημέρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας), είναι εργάσιμη ημέρα, θεωρείται ως ημέρα ειδικής άδειας απουσίας με αποδοχές, πέραν αυτών που προαναφέρθηκαν.
Σημειώνεται τέλος ότι η ειδική άδεια άσκησης εκλογικού δικαιώματος δεν συμψηφίζεται με την ετήσια άδεια μετ΄ αποδοχών.
