Η προκαταρκτική συμφωνία των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το μεταναστευτικό προβλέπει πέντε προτάσεις «κλειδιά» για αλλαγές στο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου. Συγκεκριμένα, προβλέπει αλλαγές τον κανονισμό ελέγχου (screening regulation), τον κανονισμό της βάσης δεδομένων Eurodac, τον κανονισμό των διαδικασιών ασύλου, τον κανονισμό διαχείρισης των αιτούντων άσυλο, τον κανονισμό για τον μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων (Crisis and Force majeure Regulation).
Η προκαταρκτική συμφωνία επί των αλλαγών θα πρέπει πρώτα να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και αργότερα, από το Συμβούλιο. Δεδομένης της εξαιρετικής ευαισθησίας του θέματος, δεν πρέπει να αποκλειστούν απαιτήσεις της τελευταίας στιγμής από τις κυβερνήσεις. Ωστόσο, η έγκριση στο Συμβούλιο θα διεξαχθεί με ειδική πλειοψηφία, που σημαίνει ότι μεμονωμένα κράτη-μέλη δεν θα μπορούν να ασκήσουν «βέτο». Ο κύκλος πρέπει να ολοκληρωθεί πριν από τις επόμενες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον προσεχή Ιούλιο.
Αναφορικά με την αλληλεγγύη των κρατών – μελών, η οποία ενδιαφέρει ιδιαίτερα χώρες όπως η Ελλάδα, η νέα νομοθεσία προβλέπει ότι όταν ένα κράτος μέλος αντιμετωπίζει μια κατάσταση κρίσης μπορεί να ζητήσει εισφορές αλληλεγγύης από άλλες χώρες της ΕΕ. Αυτές οι συνεισφορές θα έχουν τη μορφή είτε μετεγκατάστασης αιτούντων άσυλο από το πιεζόμενο κράτος μέλος σε συνεισφέροντα κράτη μέλη, είτε οικονομικές συνεισφορές ή και άλλα εναλλακτικά μέτρα αλληλεγγύης. Η θεσμική πρόβλεψη αυτή είναι απαραίτητη αφενός για να αναγνωριστεί επίσημα η πίεση που δέχεται η Ελλάδα, ως εξωτερικό σύνορο της ΕΕ, αφετέρου διότι η χώρα μας δεν μπορεί και δεν πρέπει να σηκώνει μόνη της το οικονομικό βάρος της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών. Το νέο Σύμφωνο θα δώσει επίσης στην ΕΕ και στα κράτη μέλη της τα εργαλεία να αντιδρούν γρήγορα σε καταστάσεις κρίσης. Σε περιπτώσεις δηλαδή που αντιμετωπίζουν μεγάλο αριθμό παράνομων αφίξεων ή ακόμη και την εργαλειοποίηση του Μεταναστευτικού από εχθρικές χώρες.
