Πρωτοφανείς οι εικόνες στη δημοφιλή παραλία του Μπάλου στην Κρήτη, παραπέμπουν σε κινηματογραφικές εκδοχές για τους ανθρώπους των… σπηλαίων ή στη φολκλόρ εκδοχή των χίπις στα θρυλικά Μάταλα, τη δεκαετία του ’70. Με τη βοήθεια ενός σχοινιού, οι τουρίστες, προκειμένου να προσεγγίσουν την παραλία, αναγκάζονται να βγουν από την μπουκαπόρτα, να πέσουν στο νερό, που τους φτάνει μέχρι τον λαιμό και να κολυμπήσουν.
Με αυτή την… πρωτόγονη μέθοδο πραγματοποιούνται η αποβίβαση και η επιβίβαση στα ημερόπλοια και είναι σχεδόν σίγουρο ότι οι τουρίστες δεν αποχαιρετούν τον Μπάλο με τις καλύτερες εντυπώσεις, ενώ δεν είναι λίγοι οι επισκέπτες, κυρίως προχωρημένης ηλικίας και μικρά παιδιά, που αναγκάζονται να μείνουν στα πλοία, καθώς δεν μπορούν να φτάσουν μέχρι την ακτή.
Το… τριτοκοσμικό κομφούζιο ξεκίνησε όταν ελήφθη απόφαση από το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, για να προστατευθεί η παραλία, να απαγορευτεί η τοποθέτηση πλωτής εξέδρας, όπου θα έδεναν τα πλοία που εξυπηρετούν τους τουρίστες της περιοχής.
Τελικά, μετά τις παραπάνω εικόνες ντροπής που απέδειξαν ότι κάτι πήγε στραβά, ακυρώθηκε η προηγούμενη απόφαση και εγκρίθηκε η τοποθέτηση πλωτής εξέδρας. Στην Υπουργική Απόφαση, που εκδόθηκε τον περασμένο Ιούνιο, ορίζεται ότι «μέχρι την έκδοση του Σχεδίου Διαχείρισης, καθώς και τη ρύθμιση θεμάτων καθολικής προσβασιμότητας, η προσέγγιση των επισκεπτών από τα πλωτά μέσα στην παραλία θα πραγματοποιείται με χρήση πλωτής εξέδρας», η οποία ωστόσο δεν έχει ακόμα τοποθετηθεί.
Μόλις λίγες ημέρες πριν, παρουσιάστηκαν 12 μέτρα για την προστασία του Μπάλου από τον υπερτουρισμό, στα οποία, μεταξύ άλλων, προβλέπεται όριο επισκεπτών στα 2.330 άτομα ημερησίως και μάλιστα δε δύο βάρδιες, επιβολή εισιτηρίου και προ κράτηση, σύμφωνα με σχετική μελέτη για την περιοχή που ανατέθηκε στο Πολυτεχνείο Κρήτης, μέσα από το πρόγραμμα του έργου «Ανάπτυξη Διασυνοριακού Δικτύου Προώθησης Αειφόρου Παράκτιου Τουρισμού», το οποίο εξασφαλίστηκε με τη χρηματοδότηση από το πρόγραμμα συνεργασίας «Interreg V-A Ελλάδα-Κύπρος 2014-2020».
Η δέσμη μέτρων περιλαμβάνει επίσης ενίσχυση του καθαρισμού, αναδιαμόρφωση και μεταφορά του χώρου στάθμευσης, ανώτατο όριο επιτρεπόμενων δρομολογίων καραβιού/ημέρα, παρατηρητήριο για διαρκή ποιοτικό έλεγχο της περιοχής, ενημερωτικές πινακίδες και πολλά άλλα.
Οπως σημείωσε ο δήμαρχος Κισσάμου, Γεώργιος Μυλωνάκης, «η εξέδρα είχε αποσυρθεί λανθασμένα, αλλά επανατοποθετήθηκε», ενώ αναφερόμενος στο ζήτημα της αρμοδιότητας, διευκρίνισε ότι «η διαχείριση και επίβλεψη της εξέδρας θα πρέπει να παραχωρηθεί είτε στον δήμο είτε στους ιδιοκτήτες των πλοίων που κάνουν τις κρουαζιέρες». Πρόσθεσε μάλιστα ότι προκειμένου να επιλυθεί σύντομα το πρόβλημα «οι ιδιοκτήτες των πλοίων ανέλαβαν την οικονομική ευθύνη για την πλωτή εξέδρα» και επεσήμανε με νόημα πως «θέματα που πρέπει να λύνονται σε πέντε λεπτά εμποδίζονται από τη γραφειοκρατία. Ξεκινήσαμε τις διαδικασίες πριν την τουριστική περίοδο και τώρα έχουμε την κατάληξη που βλέπουμε».
Αυθαιρεσία, τέλος
Μέτρα που διασφαλίζουν την πρόσβαση των πολιτών στη θάλασσα και κατοχυρώνουν όρους διαφάνειας στην παραχώρηση του αιγιαλού και της παραλίας, εξειδικεύει η υπογραφή τεσσάρων Υπουργικών Αποφάσεων στον νόμο 5092/2024.
Με βάση το νέο νομικό πλαίσιο «Οροι αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές», οι έλεγχοι θα γίνουν αποτελεσματικότεροι με αξιοποίηση νέων τεχνολογιών (όπως drones, δορυφόροι) και τη δημιουργία ολοκληρωμένου μηχανισμού από στελέχη του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, της Κτηματικής Υπηρεσίας, του δήμου, της ΑΑΔΕ, της Οικονομικής Αστυνομίας, της ΕΛ.ΑΣ. και των εισαγγελικών αρχών.
Σε περίπτωση παράβασης οι ποινές κλιμακώνονται ανάλογα με τη βαρύτητά της και ιδίως με το αν υπάρχει σύμβαση και ο παραχωρησιούχος έχει κάνει υπέρβαση της παραχώρησης ή δεν υπάρχει, οπότε πρόκειται για αυθαίρετη κατάληψη. Σε κάθε περίπτωση, οι ομπρέλες και ξαπλώστρες απομακρύνονται, ενώ αν υπάρχουν παράνομες κατασκευές κατεδαφίζονται. Για πρώτη φορά καθιερώνονται πρόστιμα για παρεμπόδιση της ελεύθερης πρόσβασης του κοινού στη θάλασσα, στον αιγιαλό και την παραλία, από 2.000 έως 60.000 ευρώ. Προβλέπονται, επίσης, ποινικές κυρώσεις για όποιον επιφέρει στον αιγιαλό ή στην παραλία οποιαδήποτε μεταβολή χωρίς άδεια ή καθ’ υπέρβαση αυτής ή με άδεια που εκδόθηκε παράνομα.
Οπως προβλέπει ο νέος νόμος, οι δημοπρασίες για παραχώρηση τμημάτων αιγιαλού και παραλίας γίνονται πλέον αποκλειστικά ψηφιακά μέσω της ειδικής πλατφόρμας, ενώ δεν επιτρέπεται παραχώρηση αιγιαλού και παραλίας όταν το μήκος ή πλάτος τους είναι μικρότερο των 4 μέτρων ή όταν το συνολικό εμβαδόν του αιγιαλού είναι μικρότερο από 150 τ.μ.
Για όλες τις παραχωρήσεις (υφιστάμενες και νέες) δημιουργήθηκε η ψηφιακή εφαρμογή MyCoast (για κινητά τηλέφωνα, ταμπλέτες κ.λπ.), που διατίθεται δωρεάν στους πολίτες. Κάθε παραχώρηση εμφανίζεται σε δορυφορικό χάρτη και ο πολίτης μπορεί να επιλέξει το σχετικό πολύγωνο όπου θα δει τις λεπτομέρειες και τους όρους της σύμβασης. Κατά συνέπεια, οι πολίτες θα μπορούν άμεσα να υποβάλουν καταγγελία αν διαπιστώνουν αυθαίρετη κατάληψη ή υπέρβαση της παραχώρησης.
