Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος και βουλευτής επικρατείας του ΠΑΣΟΚ, Δημήτρης Μάντζιος, ήταν ξεκάθαρος: η Κρήτη βάφτηκε μπλε λόγω περίπου 2.000 αγροτών που ελέγχονται αν έλαβαν παράνομες επιδοτήσεις μέσω ΟΠΕΚΕΠΕ. Όχι επειδή άλλαξαν οι προτιμήσεις των ψηφοφόρων, ούτε λόγω προγράμματος ή έργων. Η εκλογική αλλαγή εξηγείται απλά και ωμά με μια κατηγορία για «αγορά ψήφων». Για όσους νόμιζαν ότι η πολιτική είναι μάχη ιδεών και προτάσεων, ο Μάντζιος έφερε ξανά στο φως τη συνήθη και στείρα ρητορική του περασμένου αιώνα: ευκολίες και αποφυγή ευθυνών.
Από κοντά και ο Κυριάκος Βελόπουλος, που με τη γνωστή του προκλητικότητα συνεχίζει να επιμένει πως η «μπλε Κρήτη» είναι αποτέλεσμα αυτών των υποτιθέμενων παρανομιών. Ο Βελόπουλος βρήκε συμμάχους στις φωνές που προτιμούν να ρίχνουν λάσπη αντί να κοιτάξουν κατάματα την πραγματικότητα. Η αντίληψη αυτή, περί «αγορών ψήφων», έχει γίνει μάλλον κοινό μυστικό, αλλά και εύκολη δικαιολογία για όσους θέλουν να αποφύγουν τη σκληρή κριτική για τα έργα και τις πολιτικές που απέτυχαν.
Και φυσικά, όσο το ΠΑΣΟΚ αγκαλιάζει αυτές τις αφοριστικές θεωρίες αντί να επανεξετάσει τα λάθη του, δεν υπάρχει ελπίδα να σηκώσει κεφάλι στις δημοσκοπήσεις. Το κόμμα που υπόσχεται ανανέωση και ανάπτυξη, μοιάζει διχασμένο ανάμεσα σε δύο γραμμές: η μία φλερτάρει με τη ρητορική του Βελόπουλου και η άλλη επιχειρεί να αποφύγει το πολιτικό κόστος. Μια εσωτερική αντιπαράθεση που θυμίζει παράσταση χωρίς τέλος, με το κοινό να μένει εκτός και να βλέπει τη χώρα του να βαφεται «μπλε» από πάνω ως κάτω.
Σε αυτό το σκηνικό, ο Νίκος Ανδρουλάκης εμφανίστηκε να προσπαθεί να κρατήσει μια πιο νηφάλια στάση. Αν και προσπάθησε να μαζέψει τα ασυμμάζευτα, υποστήριξε εμμέσως πλην σαφώς ότι η «μπλε Κρήτη» δεν οφείλεται σε παρανομίες αλλά σε κάτι πιο ουσιαστικό. Ίσως η εντοπιότητα του να του επιτρέπει να βλέπει τη μεγαλύτερη εικόνα, εκεί όπου οι εύκολες απαντήσεις περί ΟΠΕΚΕΠΕ και «αγορών ψήφων» δεν πιάνουν τόπο. Ίσως γνωρίζει την ανθρωπογεωγραφία του νησιού και καταλαβαίνει πως η Κρήτη των 650.000 κατοίκων δεν μπορεί να είναι υποχείριο μερικών εκατοντάδων επιτήδειων. Ίσως πάλι το ΠΑΣΟΚ να μην είναι έτοιμο να αφήσει πίσω του τα ανέξοδα επικοινωνιακά τρικ που έχουν καταστρέψει την αξιοπιστία του.
Η πραγματικότητα, όμως, είναι αμείλικτη. Η Κρήτη δεν βάφτηκε μπλε επειδή κάποιοι αγρότες πήραν παράνομες επιδοτήσεις. Βάφτηκε μπλε γιατί το ΠΑΣΟΚ επί δεκαετίες έταζε χωρίς να κάνει. Το ΒΟΑΚ, ένα έργο ζωτικής σημασίας, παραμένει όνειρο θερινής νυκτός. Το νησί κουράστηκε από λόγια και αδειανά χαρτιά, από υποσχέσεις που χάνονται στη γραφειοκρατία και την ανικανότητα. Το ΠΑΣΟΚ δεν κατάφερε ποτέ να απεγκλωβίσει την Κρήτη από τα προβλήματα της απομόνωσης και της ανεπάρκειας υποδομών, ενώ πολιτικά την αντιμετώπιζε περισσότερο σαν εκλογικό φέουδο παρά σαν ζωντανή κοινωνία με ανάγκες και απαιτήσεις. Η μπλε στροφή δεν είναι τίποτα άλλο από την απογοήτευση ενός τόπου που ζητά έργο και όχι ψεύτικες εξηγήσεις.
Και αν υπάρχει κάτι που η μπλε Κρήτη μας υπενθυμίζει, είναι ότι το μπλε δεν είναι πάντα χρώμα απογοήτευσης ή ανικανότητας. Μπορεί να γίνει μπλε από ελπίδα για αλλαγή, μπλε από τη δύναμη της φωνής των πολιτών και μπλε από την επιμονή να σπάσει ο κύκλος της αδράνειας και της ψευτιάς. Αρκεί η πολιτική να τολμήσει να κοιτάξει κατάματα την αλήθεια και να σταματήσει να κρύβεται πίσω από ανέξοδες δικαιολογίες.
