Οι αποφάσεις που θα ληφθούν στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. πρέπει να εμφορούνται από την αξία της αλληλεγγύης, να μην είναι κατώτερες των περιστάσεων, ούτε να δείχνουν ατολμία ή απροθυμία. Αυτό περιμένουν όλοι οι πολίτες στην Ευρώπη. Το μήνυμα αυτό έστειλε ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, μία ημέρα πριν την τηλεδιάσκεψη των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ε.Ε..
Τη θέση του διατύπωσε ο υπουργός Οικονομικών κατά τη διάρκεια διαδικτυακής συζήτησης που συνδιοργάνωσαν το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής και το γερμανικό ίδρυμα Hanns Seidel Foundation, με ομιλητές, εκτός του Χρ. Σταϊκούρα, τον Μάρκους Φέρμπερ, ευρωβουλευτή και συντονιστή του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στην επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και τον Χρήστο Ταραντίλη, καθηγητή στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας, αλλά και μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΙΔΚΚ.
Η δημοσιογράφος Μαριάννα Πυργιώτη που είχε και την ευθύνη του συντονισμού της συζήτησης, έθεσε τα εισαγωγικά ερωτήματα: Μετά τον κορωνοϊό, πώς, τι και με ποια Ευρώπη;. Θα αποτελέσει η παρούσα κατάσταση το έναυσμα στην κατεύθυνση για περισσότερη Ένωση, ή θα δημιουργηθεί αντιθέτως Ευρώπη πολλών ταχυτήτων;
Η έκταση και οι επιπτώσεις της κρίσης, είναι πολύ μεγαλύτερα από ό,τι αρχικά είχε προβλεφθεί, ήταν το εισαγωγικό σχόλιο του υπουργού. Άλλωστε, καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν είναι αρκετά έτοιμη και ισχυρή για να ανταπεξέλθει μόνη της στις τεράστιες επιβαρύνσεις που γεννά η πανδημία. Ο εχθρός είναι κοινός, επομένως απαιτούνται κοινές ευρωπαϊκές λύσεις, ουσιαστικές, τολμηρές, ανάλογες της σοβαρότητας της κατάστασης, απαλλαγμένες από περιορισμούς και αγκυλώσεις του παρελθόντος, τόνισε και συνέχισε:
Η Ευρώπη σε αυτήν την κρίση έχει κάνει αρκετά βήματα μπροστά, σε αντιδιαστολή με τη χρηματοπιστωτική κρίση πριν από μια δεκαετία. Οι υπουργοί Οικονομικών, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, έλαβαν σημαντικές και γρήγορες αποφάσεις, πρωτόγνωρα μέτρα. Παρόλ’ αυτά, είναι απαραίτητο να υπάρξουν καινούρια εργαλεία, να ριχτούν στη μάχη και άλλα όπλα – και αυτή είναι η θέση της χώρας, δήλωσε ο επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης. Απαιτούνται πρόσθετες πρωτοβουλίες που θα δώσουν επιπλέον ενέσεις ρευστότητας, με την αναδιάταξη και την ενίσχυση του προσεχούς Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (2021-2027) και τη δημιουργία ισχυρού ταμείου ανάκαμψης, μέσω της έκδοσης ενός κοινού ευρωπαϊκού εργαλείου ή και άλλων καινοτόμων λύσεων – κάτι που θα είναι προς όφελος της ευρωπαϊκής οικονομίας συνολικά, για τρεις λόγους:
– οι χρηματοδοτικές ανάγκες είναι μεγάλες παντού
– εάν μια ομάδα κρατών-μελών πέσει σε παρατεταμένη ύφεση, αυτό θα συνεπάγεται σημαντικό κόστος και για τα υπόλοιπα κράτη-μέλη
– και, αν δεν ανταποκριθεί με επάρκεια η δημοσιονομική πολιτική, τότε η νομισματική πολιτική θα είναι υποχρεωμένη να σηκώσει μεγαλύτερο βάρος στη φάση ανάκαμψης από ό,τι σήμερα σηκώνει. Αυτή δεν θα ήταν μια ιδανική, βέλτιστη επιλογή, παρατήρησε ο κ. Σταϊκούρας. Άλλωστε, λόγω του σοκ από την πλευρά της προσφοράς, η υπερβολική βαρύτητα στη νομισματική πολιτική ενδέχεται να οδηγήσει σε πληθωριστικές πιέσεις, θέτοντας σε απειλή τη σταθερότητα των τιμών, ενώ περαιτέρω νομισματική επέκταση ενέχει τον κίνδυνο χρηματοοικονομικής αστάθειας. Η ελληνική κυβέρνηση πιστεύει σε ένα ισχυρό ταμείο ανάκαμψης με αρκετούς πόρους, που θα προσφέρει κυρίως επιχορηγήσεις, με τη χρηματοδότησή του να προέρχεται κυρίως από κοινό δανεισμό – κι αυτό γιατί κάτι τέτοιο εξασφαλίζει χαμηλότερα επιτόκια, συμβάλλοντας στη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους, με ομοιόμορφη κατανομή του κόστους προσαρμογής στις σημερινές και μελλοντικές γενεές φορολογούμενων. Μια τέτοια απόφαση, ευχήθηκε ο κ. Σταϊκούρας να ληφθεί αύριο.
Εστιάζοντας στο σημερινό, κρίσιμο ραντεβού των ευρωπαίων ηγετών, ο υπουργός ανέφερε ότι τις τελευταίες ημέρες οι σχετικές διαβουλεύσεις είναι πυκνές, ενόψει και της αυριανής τηλεδιάσκεψης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν, πρέπει να εμφορούνται από την αξία της αλληλεγγύης, να μην είναι κατώτερες των περιστάσεων, ούτε να δείχνουν ατολμία ή απροθυμία. Αυτό περιμένουν όλοι οι πολίτες στην Ευρώπη, υπογράμμισε.
Στις ερωτήσεις που ακολούθησαν, ο Χρ. Σταϊκούρας είχε τη δυνατότητα να αναφερθεί σε αυτό που είναι και πρόταγμα του ΕΛΚ, όπως είπε, δηλαδή την κοινωνική οικονομία της αγοράς. Χρειάζεται η παρέμβαση του κράτους εκεί όπου χρειάζεται: Για παράδειγμα, σε μια κρίση, το κράτος πρέπει να στηρίζει την κοινωνική συνοχή, αλλά η επιδοματική πολιτική δεν μπορεί να συνεχισθεί επ’ άπειρον. Με άλλα λόγια, ελεύθερη οικονομία της αγοράς ναι, αλλά με ένα πολύ πιο σημαντικό, ουσιαστικό παρεμβατικό ρόλο του κράτους, για να λειτουργεί καλύτερα η οικονομία.
Σε άλλο ερώτημα, ο υπουργός Οικονομικών παρατήρησε ότι το Ταμείο Ανάκαμψης δίνει προοπτική για τη μετα-κορωνοϊό εποχή. Για τα μέχρι τούδε ληφθέντα μέτρα, σχολίασε λέγοντας πως έχουν γίνει πολλά, έχουν γίνει υποχωρήσεις και συμβιβασμοί, αλλά για το μέγεθος, την ένταση και την έκταση της κρίσης πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα άμεσα.
Κατά την άποψη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, στη β’ φάση της κρίσης πρέπει να ενισχυθεί περισσότερο η επιχειρηματικότητα με ρευστότητα, ώστε να πάρει εκείνη πάνω της την απασχόληση στη συνέχεια. Να επιστρέψουμε στην κανονικότητα στηρίζοντας την υγιή επιχειρηματικότητα και η οποία, με τη σειρά της, θα αναλάβει και τις δικές της ευθύνες, τη διατήρηση των θέσεων εργασίας. Σε άλλο σημείο της απάντησής του, ο υπουργός υπογράμμισε το στόχο για μεγαλύτερες επενδύσεις στον πρωτογενή τομέα.
Κλείνοντας, ο κ. Σταϊκούρας είπε πως τώρα άνοιξε μια παρένθεση – ευχόμενος να είναι σύντομη – και η κυβέρνηση προχωρά σε αυξήσεις δαπανών για τη στήριξη της κοινωνίας. Μόλις κλείσει αυτή η παρένθεση, οφείλουμε να γυρίσουμε στην ορθή δημοσιονομική πολιτική της μείωσης φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα που θα έχουμε τότε στην οικονομία, δήλωσε.
Από την πλευρά του, ο Μάρκους Φέρμπερ ξεκαθάρισε εισαγωγικά, πως δεν υπάρχει κράτος που να μην το αφορά η κρίση, δεν υπάρχουν σενάρια από πριν γραμμένα στην οικονομία. Η οικονομική ανάκαμψη μπορεί να είναι πιο γρήγορη ή πιο αργή για τα κράτη, αλλά μπορούμε να την πετύχουμε μόνο μαζί, τόνισε, απευθύνοντας την έκκληση, να δουλέψουμε όλοι μαζί στην Ευρώπη. Από εκεί και πέρα, κάθε χώρα αντιμετωπίζει ειδικά θέματα, π.χ. η Ελλάδα με τον τουρισμό, υπογραμμίζοντας την ανησυχία του για τον τομέα αυτό.
Σύμφωνα με τον Γερμανό ευρωβουλευτή, χρειαζόμαστε ένα τεράστιο, θαρραλέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα, με χρηματοδοτικά μέσα, ενώ ευχήθηκε αύριο να καταλήξουν οι ευρωπαίοι ηγέτες σε αποφάσεις, να στείλουν ένα πρώτο μήνυμα ελπίδας. Διευκρίνισε πάντως, ότι δεν είναι και τόσο αισιόδοξος ότι θα συμφωνήσουν σε όλα, και εξέφρασε την ελπίδα “τουλάχιστον να τεθούνε οι βάσεις”. Οι ευρωπαίοι πολίτες περιμένουν να είναι η Ευρώπη η απάντηση για την οικονομική ανάκαμψη, ήταν το συμπέρασμα του ευρωβουλευτή του ΕΛΚ.
Σε ερώτηση για το ευρωομόλογο, διατύπωσε τη θέση ότι δεν χρειάζονται νέες διεργασίες. Το ζητούμενο δεν είναι να δοθούν νέα δάνεια στα κράτη, αλλά να βοηθηθούν να επενδύσουν.
Για τον Χρήστο Ταραντίλη, η κρίση αναμένεται να είναι πολύ χειρότερη από εκείνη του 2008. Αν ήταν ηπιότερο σε δυσκολία το οικονομικό περιβάλλον, τότε τα ευρωπαϊκά μέτρα θα ήταν επαρκή. Δυστυχώς όμως, στο τωρινό περιβάλλον, τα μέτρα δεν μπορούν να λύσουν το πρόβλημα, σύμφωνα με τη δική του προσέγγιση.
Στη συνέχεια, ο βουλευτής της ΝΔ περιέγραψε τρεις προκλήσεις:
– Υπεράσπιση της φιλελεύθερης δημοκρατίας: Αν υπάρχουν στην Ε.Ε. αυταρχικά καθεστώτα που εκμεταλλεύονται την κρίση, τα καθεστώτα αυτά θα βάζουν συνεχώς εμπόδια για την υπεράσπιση των θεμελιωδών αξιών της Ε.Ε..
– Ανάγκη σχεδιασμού κοινής στρατηγικής και άσκηση κοινών πολιτικών. Στην κατεύθυνση αυτή κινείται και η ανάγκη για κοινή έκδοση χρέους επαρκούς μεγέθους.
– Ανάγκη για άσκηση αποτελεσματικής ηγεσίας. Καθήκον των ευρωπαίων ηγετών, είναι να εξηγήσουν στους πολίτες ότι η αλληλεξάρτηση είναι σημαντική, δεν είναι βαρίδι – και αυτό πρέπει να εξηγηθεί στους ευρωπαίους πολίτες.
Δεν υπάρχει περιθώριο για καθυστερήσεις: Τώρα οι ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να αναπτύξουν πνεύμα συναίνεσης και όχι συμβιβασμού. Είναι η ώρα για ένα ξεκάθαρο ευρωπαϊκό όραμα, η ποθητή ευρωπαϊκή ολοκλήρωση να έχει ως προτεραιότητα την ευημερία όλων των ευρωπαίων, όχι μόνο των λαών του Νότου, όχι μόνο των λαών του Βορρά, τόνισε ο κ. Ταραντίλης.
