Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, πραγματοποίησε επίσκεψη στη Δαμασκό την Κυριακή 22 Δεκεμβρίου 2024, όπου συναντήθηκε με τον Αμπού Μοχάμαντ αλ Τζολάνι, ηγέτη της οργάνωσης Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS). Η συνάντηση, που καταγράφηκε σε φωτογραφίες οι οποίες δόθηκαν στη δημοσιότητα, έδειξε τους δύο άνδρες να συζητούν.

Νωρίτερα, ο Φιντάν είχε δηλώσει ότι η Τουρκία είναι αποφασισμένη να προχωρήσει ακόμη και σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία, εάν αυτό κριθεί απαραίτητο για την προστασία των εθνικών της συμφερόντων. Τόνισε χαρακτηριστικά πως η Τουρκία θα κάνει «ό,τι χρειάζεται» για να διασφαλίσει την ασφάλειά της, εάν η νέα συριακή διοίκηση αποτύχει να ανταποκριθεί στις ανησυχίες της Άγκυρας σχετικά με τις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ κουρδικές δυνάμεις.

Η Άγκυρα θεωρεί τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG) – βασικό πυλώνα των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) – ως προέκταση του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), που εδώ και τέσσερις δεκαετίες βρίσκεται σε σύγκρουση με το τουρκικό κράτος. Το PKK έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο Χακάν Φιντάν, κατά τη διάρκεια της θητείας του στην τουρκική υπηρεσία πληροφοριών (ΜΙΤ), είχε ασχοληθεί εκτενώς με την κρίση στη Συρία και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση των επαφών με τζιχαντιστικές ομάδες, οι οποίες εν τέλει συνέβαλαν στην αποδυνάμωση του καθεστώτος Άσαντ. Στο επίκεντρο των πρόσφατων συζητήσεων βρίσκεται η στρατηγική της νέας ηγεσίας στη Συρία, με κύρια προτεραιότητα για την Άγκυρα την επίλυση του «κουρδικού ζητήματος». Η Τουρκία ζητά από τη Δαμασκό να αναλάβει δράση για τη διάλυση της αυτόνομης κουρδικής διοίκησης στη βορειοανατολική Συρία και τον αφοπλισμό των δυνάμεων SDF. Υποστηρίζει, δε, ότι αυτό δεν εξυπηρετεί μόνο την εθνική της ασφάλεια αλλά και τη διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας, παρά το γεγονός ότι η ίδια διατηρεί υπό κατοχή σημαντικά συριακά εδάφη στα δυτικά σύνορα.

Ο Φιντάν, μάλιστα, δεν απέκλεισε την πιθανότητα τουρκικής στρατιωτικής επέμβασης, δηλώνοντας ότι αν η Δαμασκός δεν αναλάβει δράση, η Τουρκία θα κάνει ό,τι κρίνεται απαραίτητο για τη δική της ασφάλεια.

Κατά τη συνάντησή του με τον Αμπού Μοχάμαντ Αλ Τζολανί, ηγέτη του HTS, ο οποίος εμφανίστηκε με επίσημη ενδυμασία, συζητήθηκαν ζητήματα που αφορούν την ομαλή μετάβαση σε μια νέα ηγεσία στη Συρία. Η διαδικασία αυτή στοχεύει στο να διασκεδαστούν οι ανησυχίες της διεθνούς κοινότητας, δεδομένου του παρελθόντος του Αλ Τζολανί με τζιχαντιστικές οργανώσεις, που προκαλεί δυσπιστία.

Η Τουρκία έχει αναλάβει ενεργό ρόλο ως καθοδηγητής και προστάτης του νέου καθεστώτος, επιδιώκοντας την ενίσχυση της επιρροής της και την επίτευξη του στόχου για την εξάλειψη της κουρδικής αυτονομίας. Έχει δεσμευθεί να προσφέρει πλήρη διπλωματική και πολιτική στήριξη στον Αλ Τζολανί, καθώς και να προωθήσει πρωτοβουλίες για την άρση των κυρώσεων κατά της Συρίας και τη διοχέτευση χρηματοδοτήσεων για την κάλυψη επειγουσών αναγκών. Στο πλαίσιο των τουρκοσυριακών συνομιλιών, συζητείται επίσης το ζήτημα του Ισραήλ, με την Άγκυρα να καταδικάζει την ισραηλινή κατοχή της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης στα υψίπεδα του Γκολάν.

Επικείμενη επίσκεψη Ερντογάν στη Συρία

Η επίσκεψη του Φιντάν είχε προαναγγελθεί από τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος, σύμφωνα με τουρκικά μέσα ενημέρωσης, σχεδιάζει να επισκεφθεί τη Συρία το επόμενο διάστημα. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι ο Ερντογάν σκοπεύει να συναντηθεί με τον ηγέτη της HTS, Αχμάντ αλ Σάαρα, καθώς και με Τουρκομάνους της περιοχής. Στο πλαίσιο της επίσκεψής του, ο Τούρκος πρόεδρος αναμένεται να επισκεφθεί το ιστορικό Τζαμί των Ομαγιάδων στη Δαμασκό.

Για την επικείμενη επίσκεψη του Ερντογάν έχουν δρομολογηθεί αυστηρά μέτρα ασφαλείας, ενώ αναμένεται να συζητηθούν θέματα στρατηγικής σημασίας για τη διαχείριση της μεταπολεμικής Συρίας.

Η επίσκεψη του Φιντάν ακολουθεί τη συνάντηση του Ιμπραχίμ Καλίν, επικεφαλής της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών (MİT) και στενού συνεργάτη του Ερντογάν, λίγες ημέρες μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ. Η Τουρκία φαίνεται να ενισχύει την παρουσία και τον ρόλο της στη Συρία, με στόχο την προστασία των συμφερόντων της και την εξισορρόπηση των περιφερειακών εξελίξεων.