Το τέρας της βίας -και ειδικά της έμφυλης βίας- επιμένει να μας υπενθυμίζει την παρουσία του με δραματικό τρόπο.
Αλλά έτσι είναι η βία. Τη βιώνεις ως έκρηξη. Τη βιώνεις ως αποτέλεσμα. Με τις συνέπειές της, ήδη ως γεγονός. Ένα γεγονός που, δυστυχώς, δεν μπορείς να το γυρίσεις πίσω. Η αλήθεια είναι ότι όμως τις περισσότερες φορές υπήρχαν ενδείξεις. Υπήρχε «ιστορικό».
Γράφει η Αντωνία Σταυρίδου – Σύμβουλος Επικοινωνίας
Υπήρχαν «καμπανάκια». Και η επιτυχία ή η αποτυχία μίας κοινωνίας, η αποφασιστικότητά της να νικήσει τη βία ή να συμβιβαστεί μαζί της, έγκειται ακριβώς εκεί. Στο να μπορέσει δηλαδή να μας δώσει τη δυνατότητα να «διαβάζουμε» τα «καμπανάκια». Να «προκαλέσει» τα δυνητικά θύματα να εκφραστούν. Να δημιουργήσει την κοινωνική αγκαλιά ενθάρρυνσης και προστασίας που θα προστατέψει το εν δυνάμει θύμα πριν γίνει θύμα.
Μπορεί, ως κοινωνία, να καταδικάζουμε απερίφραστα τη βία. Μπορεί, ως πολιτεία, να έχουμε ενισχύσει τις υπάρχουσες και να έχουμε προσθέσει νέες πολιτικές απέναντι στη βία. Μπορεί, θεσμικά, να έχουν ενισχυθεί οι όροι συνεργασίας ανάμεσα στους φορείς που παρέχουν υπηρεσίας προστασίας.
Και όμως η βία επιμένει. Αν αναρωτηθούμε γιατί, θα δούμε ότι αυτό πολλές φορές που δεν συνειδητοποιούμε είναι ότι τελικά αφήνουμε χαραμάδες από τις οποίες η βία θα βρει τον τρόπο να εισχωρήσει και να εκφραστεί. Και αυτές οι χαραμάδες δεν είναι άλλες από τα ¨στερεότυπα¨.
Τα στερεότυπα παίζουν καταλυτικό ρόλο. Και όταν λέμε στερεότυπα, εννοούμε τόσο τις συνειδητές όσο και ασυνείδητες αντιδράσεις που οδηγούν σε εγκλωβισμούς που αναπόφευκτα αναπαράγουν την έμφυλη βία. Είναι εκείνες οι αποδεκτές ακόμα κοινωνικές αντιλήψεις οι οποίες επιτρέπουν «ξεπλύματατιμής» και δικαιολογούν «εγκλήματα πάθους». Είναι πρακτικές που λειτουργούν διαχωριστικά, εξουσιαστικά και τελικά εγκλωβιστικά.
Ως γυναίκα που ασχολείται με την επικοινωνία και τη δημιουργία όρων ενσυναίσθησης, θεωρώ ότι για να μπορέσουμε να κλείσουμε αυτές τις χαραμάδες το πρώτο που χρειάζεται είναι να ευαισθητοποιήσουμε τους εαυτούς μας και, τελικά την κοινωνία, έτσι ώστε να τις γνωρίζει και να τις αναγνωρίζει. Όπωςσυνηθίζω να λέω, προφανώς και η εκπαίδευση θα δώσει τελικά τη λύση. Όπως αυτή η λύση θα αργήσει να έρθει, Και ο χρόνος δεν είναι σύμμαχος. Μέχρι να αποδώσει αυτή η επένδυση -η οποία παίρνει χρόνια- οφείλουμε εμείς εδώ, σήμερα κα δράσουμε άμεσα.
Χρειάζεται, λοιπόν, η δημιουργία όρων αποκαθήλωσης των στερεοτύπων. Χρειάζεται να κοιτάξουμε τον καθρέφτη μας και να διαπιστώσουμε ποια στερεότυπα αναπαράγουμε ακόμα και εμείς οι ίδιοι, προκειμένου να σταματήσουμε να το κάνουμε. Και σε δεύτερο χρόνο, αυτό που απαιτείται είναι να «μάθουμε» στον περίγυρό μας -στο σπίτι μας , την οικογένεια, τους φίλους μας- για αυτά. Μόνο με τη δημιουργία όρων μιας οριζόντιας ευαισθητοποίησης, θα σταματήσουμε να αναπαράγουμε αυτά που κάνουμε, σκεφτόμαστε και πράττουμε και τα οποία μπορεί έστω και ασυνείδητα να πληγώνουν. Μπορεί έστω και κατά λάθος να θυματοποιούν.
Η πολιτεία έχει, από την πλευρά της δημιουργήσει ένα ισχυρό πλέγμα κοινωνικής προστασίας μέσα από τα 44 Συμβουλευτικά Κέντρα Γυναικών, τις 19 δομές στήριξης, όπου φιλοξενήθηκαν εκατοντάδες γυναίκες και παιδιά, τη γραμμή 15900, το panic button, τα 18 επιχειρησιακά γραφεία αντιμετώπισης της ενδοοικογενειακής βίας της ΕΛΑΣ, μέσα από τη δικτύωση Κράτους και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και την αυστηροποίηση Ποινικού Κώδικα και Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Ωστόσο, ως ενεργοί πολίτες έχουμε και εμείς μερίδιο ευθύνης. Εάν όμως δεν αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε ότι όλες και όλοι μαζί πρέπει να βάλουμε ένα ‘στοπ’ στα στερεότυπα, τότε το πρόβλημα θα επιμείνει.
Εάν δεν μπορέσουμε να φιλτράρουμε τις νοοτροπίες μας και τις πρακτικές μας μέσα από την οπτική του φύλου, τη συστηματική δηλαδή ένταξη των αναγκών των γυναικών και των ανδρών σε όλες τις πολιτικές, υπό το πρίσμα της προώθησης της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών τότε θα συνεχίσουν να υφίστανται τα συστατικά που πληγώνουν την ισοτιμία και την ισότητα. Και είναι σημαντικό να πάρουμε την απόφαση αυτή άμεσα. Όσο πιο σύντομα συνειδητοποιούμε ποια στερεότυπα αναπαράγουμε, τόσο πιο σύντομα θα τα αλλάξουμε, και τόσο πιο σύντομα θα απομακρυνθούμε από τις διακρίσεις που δημιουργούν νέα θύματα.
